ਭੈਰਵ (ਥਾਟ)
ਭੈਰਵ ਭਾਰਤੀ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਦੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਦਸ ਮੂਲ ਥਾਟਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਇਹ ਇਸ ਥਾਟ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਰਾਗ ਦਾ ਨਾਮ ਵੀ ਹੈ। ਪਰ ਥਾਟ ਅਤੇ ਰਾਗ ਦੇ ਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨਤਾ ਦਾ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਵਰਣਨ
[ਸੋਧੋ]ਭੈਰਵ ਥਾਟ ਦੇ ਰਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਮਲ ਰਿਸ਼ਭ ਅਤੇ ਕੋਮਲ ਧੈਵਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਭੈਰਵ ਸ਼ਿਵ ਦੇ ਨਾਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਸਦੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਨੰਗੇ ਤਪੱਸਵੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਿਰ 'ਚ ਜਟਾਂ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਸੁਆਹ ਨਾਲ ਲਿਬੇੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਰਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਦੇ ਰੂਪ ਅਤੇ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਪੁਲਿੰਗ ਅਤੇ ਤਪੱਸਵੀ ਗੁਣ ਹਨ।
ਭੈਰਵ ਰਾਗ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸੁਰ ਸੰਜੋਗਾਂ ਅਤੇ ਬਹਾਦਰੀ ਤੋਂ ਸ਼ਾਂਤੀ ਤੱਕ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਗੁਣਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਹੋਂਦ ਮੇਹ੍ਸੂਸ ਕਰਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਭੈਰਵ ਦੇ ਕਈ ਰੂਪ ਹਨ ਜਿੰਵੇਂ ਅਹੀਰ ਭੈਰਵ, ਆਲਮ ਭੈਰਵ, ਆਨੰਦ ਭੈਰਵ, ਬੈਰਾਗੀ ਭੈਰਵ, ਬੀਹਦ ਭੈਰਵ, ਭਵਮਤ ਭੈਰਵ, ਦੇਵਤਾ ਭੈਰਵ, ਗੌਰੀ ਭੈਰਵ, ਨਟ ਭੈਰਵ, ਸ਼ਿਵਮਤ ਭੈਰਵ ਇਤਿਆਦੀ।
ਭੈਰਵ ਥਾਟ ਦੇ ਸੁਰ
[ਸੋਧੋ]ਸ ਰੇ ਗ ਮ ਪ ਧ ਨੀ
ਰਾਗ
[ਸੋਧੋ]ਰਵ ਥਾਟ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਰਾਗਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ
- ਬਸੰਤ ਮੁਖਾਰੀ
- ਭੈਰਵ ਬਹਾਰ
- ਭੈਰਵ
- ਬਿਭਾਸ
- ਰਾਮਕਲੀ
- ਗੰਕਲੀ
- ਜੋਗੀਆ
- ਜ਼ੈਲਫ਼
- ਸੌਰਾਸ਼ਟਰ ਭੈਰਵ
- ਬੰਗਲ ਭੈਰਵ
- ਕੋਮਲ ਭੈਰਵ
- ਮੰਗਲ ਭੈਰਵ
- ਅਹੀਰ ਭੈਰਵ
- ਆਲਮ ਭੈਰਵ
- ਆਨੰਦ ਭੈਰਵ,
- ਬੈਰਾਗੀ ਭੈਰਵ,
- ਬੀਹਦ ਭੈਰਵ
- ਕੌਸ਼ੀ ਭੈਰਵ
- ਭਵਮਤ ਭੈਰਵ
- ਦੇਵਤਾ ਭੈਰਵ
- ਗੌਰੀ ਭੈਰਵ
- ਨਟ ਭੈਰਵ
- ਸ਼ਿਵਮਤ ਭੈਰਵ
- ਭਟਿਆਰੀ ਭੈਰਵ
- ਵਿਰਾਟ ਭੈਰਵ
- ਕਬੀਰੀ ਭੈਰਵ
- ਪ੍ਰਭਾਤ ਭੈਰਵ
- ਰੂਪਕਲੀ
- ਬਕੁਲਾ ਭੈਰਵ
- ਹੁਸੈਨੀ ਭੈਰਵ
- ਕਲਿੰਗਦਾ
- ਦੇਵਰੰਜਨੀ
- ਆਸਾ ਭੈਰਵ
- ਜੌਨ ਭੈਰਵ
- ਮੰਡ ਭੈਰਵ