ਮਗਧ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Magadh University) ਬੋਧ, ਗਾਯਾ, ਬਿਹਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੈ।[1] ਇਸ ਨੂੰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਗ੍ਰਾਂਟਸ ਕਮਿਸ਼ਨ (ਯੂ.ਜੀ.ਸੀ.) ਦੁਆਰਾ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੁਣ ਬਿਹਾਰ ਸਟੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਐਕਟ 1976 ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[2] ਇਹ ਵਿਗਿਆਨ, ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ, ਮਨੁੱਖਤਾ ਅਤੇ ਵਪਾਰਕ ਵਰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਖੋਜ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। 44 ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਕਾਲਜਾਂ, 24 ਪੀਜੀ ਵਿਭਾਗਾਂ ਅਤੇ 85 ਸਬੰਧਤ ਕਾਲਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਮਗਧ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਬਿਹਾਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਹੈ।
ਮਗਧ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1962 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਅਤੇ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਸਤੇਂਦਰ ਨਾਰਾਇਣ ਸਿਨਹਾ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਕੇ ਕੇ ਦੱਤਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਉਪ-ਕੁਲਪਤੀ ਸਨ। ਇਸਨੇ 2 ਮਾਰਚ 1962 ਤੋਂ ਦੋ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਕਾਲਜਾਂ, 32 ਸਬੰਧਤ ਕਾਲਜਾਂ ਅਤੇ ਸੱਤ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਵਿਭਾਗਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ।
1992 ਵਿਚ, 17 ਗਠਿਤ ਕਾਲਜਾਂ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਬਣੀ ਵੀਰ ਕੁੰਵਰ ਸਿੰਘ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਅਰਰਾਹ ( ਭੋਜਪੁਰ ) ਵਿਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ 24 ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਵਿਭਾਗ, 44 ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਕਾਲਜ ਅਤੇ 85 ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਾਲਜ, ਮਾਨਵਤਾ, ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨ, ਵਿਗਿਆਨ, ਵਣਜ, ਮੈਡੀਕਲ, ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਅਤੇ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵਿਚ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਾਲਜ ਬਣ ਗਏ ਹਨ।
ਕਈ ਪੇਸ਼ੇਵਰ / ਕਿੱਤਾਮੁਖੀ ਕੋਰਸ ਜਿਵੇਂ ਐਮ.ਬੀ.ਏ., ਐਮ.ਸੀ.ਏ., ਬੀ.ਸੀ.ਏ., ਬੀ.ਬੀ.ਐੱਮ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿਗਿਆਨ, ਸੈਰ-ਸਪਾਟਾ ਅਤੇ ਯਾਤਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਕਾਉਂਸਲਿੰਗ ਅਤੇ ਪੁਨਰਵਾਸ, ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਅਤੇ ਮਾਸ ਕਮਿਊਨੀਕੇਸ਼ਨ, ਆਦਿ ਸੰਵਿਧਾਨਕ / ਸਬੰਧਤ ਕਾਲਜਾਂ ਵਿੱਚ ਚਲਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਦੋ ਸਰਕਾਰੀ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ, ਦੋ ਨਿੱਜੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਕਾਲਜ, ਇਕ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਡੈਂਟਲ ਕਾਲਜ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਲਾਅ ਕਾਲਜ ਹਨ। ਮਗਧ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੂਰੀ ਸਿੱਖਣ (ਡਿਸਟੈਂਟ ਲਰਨਿੰਗ) ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।
2018 ਵਿੱਚ, ਮਗਧ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਾ ਵਿਭਾਜਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਦੋ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪਟਨਾ ਅਤੇ ਨਾਲੰਦਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪੈਂਦੇ ਕਾਲਜਾਂ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਮਗਧ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸਨ, ਨੂੰ ਹੁਣ ਪਤਲੀਪੁੱਤਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਅਧੀਨ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।[3][4]
2019 ਵਿੱਚ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਨਿਰਾਸ਼ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਦੇਰੀ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪ੍ਰੀਖਿਆਵਾਂ ਲਈ ਮੂਲੀਆ ਮੁਹਿੰਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।
ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਇਕ ਬਹੁ-ਮੰਜ਼ਲੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ, ਮੰਨੂ ਲਾਲ ਸੈਂਟਰਲ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵਿਭਾਗ ਦੀਆਂ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ਹਨ। ਕੇਂਦਰੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿਚ ਲਗਭਗ 162,245 ਕਿਤਾਬਾਂ, ਖਰੜੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੜ੍ਹਨ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮੱਗਰੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਚ ਪੁਰਾਣੇ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਸਾਲਿਆਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਹੈ।
ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਭੂਗੋਲ ਸਮੇਤ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਸਾਰੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਨ ਅਤੇ ਖੋਜ ਲਈ ਲੈਬਾਰਟਰੀਆਂ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੈਸ ਹਨ। ਸਾਰੇ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਸਹੂਲਤਾਂ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਸਾਇੰਸ ਲੈਬਜ਼ ਕੋਲ ਖੋਜ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦਾ ਆਧੁਨਿਕ ਉਪਕਰਣ ਹਨ।
ਕੈਂਪਸ ਵਿਚ ਅੱਠ ਹੋਸਟਲ ਹਨ ਜਿਥੇ 1500 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਹੈ। ਇਕ ਲੜਕੀਆਂ ਦਾ ਹੋਸਟਲ 150 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੇ ਰਹਿਣ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਹੈ।
ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਹੈਲਥ ਸੈਂਟਰ-ਕਮ-ਡਿਸਪੈਂਸਰੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ, ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਡਾਕਟਰੀ ਸਹੂਲਤਾਂ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਚਾਰੇ ਘੰਟੇ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਡਾਕਟਰਾਂ, ਨਰਸਾਂ ਅਤੇ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਪੈਰਾ ਮੈਡੀਕਲ ਸਟਾਫ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਹਨ।
ਸੈਂਟਰਲ ਬੈਂਕ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਦੀ ਇਕ ਸ਼ਾਖਾ ਕੈਂਪਸ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਇੱਕ ਡਾਕਘਰ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ ਹੈ।
ਬਾਹਰੀ ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਖੇਡਾਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਐਥਲੈਟਿਕ ਸਮਾਗਮਾਂ ਲਈ ਕੈਂਪਸ ਵਿਚ ਇਕ ਵੱਡਾ ਖੇਡ ਕੰਪਲੈਕਸ ਹੈ।
ਮਗਧ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਐਮ.ਸੀ.ਏ. ਅਧਿਆਪਨ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕ ਆਧੁਨਿਕ ਕੰਪਿਊਟਰ ਲੈਬ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਹੈੱਡਕੁਆਰਟਰਾਂ ਦੇ ਕੋਰਸਾਂ ਵਿਚ ਵਿਹਾਰਕ ਕੰਮ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਸੰਚਾਲਕ ਕਾਲਜਾਂ ਵਿਚ ਕੰਪਿਊਟਰ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਲੈਬਾਂ ਹਨ।
150 ਅਧਿਆਪਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਕਾਲਜਾਂ ਵਿੱਚ 2000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਧਿਆਪਕ ਤਾਇਨਾਤ ਹਨ।
ਮਗਧ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਅਧੀਨ 19 ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਕਾਲਜ, 1 ਘੱਟ ਗਿਣਤੀ ਕਾਲਜ, 44 ਬੀ.ਐਡ ਕਾਲਜ ਅਤੇ 28 ਸਬੰਧਤ ਕਾਲਜ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ।
{{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
{{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)