ਮਰੀਜ਼

ਮਰੀਜ਼
ਜਨਮਅੱਬਾਸ ਅਬਦੁਲ ਅਲੀ ਵਸੀ
(1917-02-22)22 ਫਰਵਰੀ 1917
ਮੌਤ19 ਅਕਤੂਬਰ 1983(1983-10-19) (ਉਮਰ 66)
ਮੁੰਬਈ , ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਭਾਰਤ
ਕਲਮ ਨਾਮਮਰੀਜ਼
ਕਿੱਤਾਪੱਤਰਕਾਰ, ਕਵੀ
ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾਭਾਰਤੀ

ਮਰੀਜ਼, ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਨਾਮ ਅੱਬਾਸ ਅਬਦੁਲ ਅਲੀ ਵਸੀ (22 ਫਰਵਰੀ 1917 - 19 ਅਕਤੂਬਰ 1983), ਇੱਕ ਗੁਜਰਾਤੀ ਕਵੀ ਸੀ, ਜੋ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸੀ।[1] ਉਹ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਗਾਲਿਬ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ।[2][3][4] ਉਸਨੇ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਰਬੜ ਦੀਆਂ ਜੁੱਤੀਆਂ ਦੀ ਫੈਕਟਰੀ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਲਿਆ ਪਰ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਅਸਥਿਰ ਰਿਹਾ। ਉਸਨੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਪਰ ਉਸ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਅਣ-ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਰਹੀਆਂ ਜੋ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਵਿੱਤੀ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦੌਰਾਨ ਵੇਚ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਵਧ ਗਈ।

ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ

[ਸੋਧੋ]

ਅੱਬਾਸ ਵਸੀ ਦਾ ਜਨਮ 22 ਫਰਵਰੀ 1917 ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੂਰਤ ਦੇ ਪਠਾਨਵਾੜਾ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਦਾਊਦੀ ਬੋਹਰਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਅਬਦੁਲ ਅਲੀ ਅਤੇ ਅਮਤੁੱਲਾ ਵਾਸੀ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਮਦਰਾਸਹ ਤਾਇਆਬੀਆਹ ਸਕੂਲ, ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕ ਸਨ।[5] ਉਹ ਗਿਆਰਾਂ ਭੈਣ-ਭਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤੀਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਛੋਟਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸਦੀ ਮਾਂ ਦੀ ਤਪਦਿਕ ਨਾਲ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਸਨੇ ਸਿਰਫ ਦੂਜੀ ਜਮਾਤ ਤੱਕ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਬੇਰੁਖੀ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ, ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਮੁੰਬਈ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ।[6][7]

ਕੈਰੀਅਰ

[ਸੋਧੋ]

ਉਹ ੧੯੩੨ ਵਿਚ ਮੁੰਬਈ ਗਿਆ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਲ ਰਬੜ ਵਰਕਸ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਨੇ ਰਬੜ ਦੀਆਂ ਜੁੱਤੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ।[8] ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸ ਦੀ ਕਮਾਈ ਚੰਗੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਰ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਤਾਬਾਂ 'ਤੇ ਖਰਚ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦੇ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਨੂੰ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਉਸਦੀ ਵਿੱਤੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਸਿਗਰਟ ਪੀਣ ਅਤੇ ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਕਾਰਨ ਰੱਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੋਂ ਉਹ ਕਾਫੀ ਸਦਮੇ ਵਿਚ ਸੀ।[9]

ਕੰਮ

[ਸੋਧੋ]

ਉਸ ਦਾ ਕਲਮੀ ਨਾਂ, ਮਾਰੀਜ਼, ਦਾ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਅਰਥ ਹੈ "ਇੱਕ ਬਿਮਾਰ ਆਦਮੀ"।[10] ਉਸ ਨੇ ਕੁਝ ਨਜ਼ਮ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਲਿਖੀਆਂ। ਆਪਣੇ ਆਰਥਿਕ ਔਖੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਿਰਜਣਾ ਵੇਚ ਦਿੱਤੀ ਜਿਸ ਦਾ ਉਸ ਨੂੰ ਸਿਹਰਾ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਗ਼ਜ਼ਲ ਸੰਗ੍ਰਹਿ, ਨਜ਼ਮ ਅਤੇ ਮੁਕਤਕ; ਆਗਮਨ 1975 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵੀਨ ਪਾਂਡਿਆ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਨਕਸ਼ਾ ੧੯੮੪ ਵਿੱਚ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦਿਸ਼ਾ (1980) ਵਿੱਚ ਹੋਰਾਂ ਕਵੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।[11][12]

ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ

[ਸੋਧੋ]

੧੯੪੦ ਵਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਸੋਨਾ ਨਾਲ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1946 ਵਿਚ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਬੇਟੇ ਮੋਹਸਿਨ ਦਾ ਜਨਮ ੧੯੪੭ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਧੀ ਲੂਲੀਆ ਦਾ ਜਨਮ ੧੯੫੨ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।[13][14]

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ Chandrakant Bakshi (22 May 2015). "ગુજરાતના વિરાટ ઉદ્યાનનું અભિન્ન અંગ દાઉદી ગુલશન". Khabarchhe.com (in ਗੁਜਰਾਤੀ). Retrieved 7 June 2015.
  2. ↑ Khurana, Ashleshaa (1 July 2018). "Urdu Ghazal's Gujarati Misras". The Times of India. Retrieved 24 September 2020.
  3. ↑ "કદમોથી પણ વિશેષ થકાવટ હતી 'મરીઝ' મંઝિલ ઉપરથી પાછા ફરેલી નિગાહમાં (છપ્પનવખારી)". Sandesh (in ਗੁਜਰਾਤੀ). 18 February 2015. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 7 June 2015.
  4. ↑ Rahi, Dr. S. S. (April 2016). Parikh, Dhiru (ed.). "અબ્બાસ વાસી 'મરીઝ'" [Abbas Vasi 'Mareez']. Kumar (in ਗੁਜਰਾਤੀ) (1060). Ahmedabad: Kumar Trust: 7–10.
  5. ↑ Rahi, Dr. S. S. (April 2016). Parikh, Dhiru (ed.). "અબ્બાસ વાસી 'મરીઝ'" [Abbas Vasi 'Mareez']. Kumar (in ਗੁਜਰਾਤੀ) (1060). Ahmedabad: Kumar Trust: 7–10.
  6. ↑ "સવિશેષ પરિચય: મરીઝ". Gujarati Sahitya Parishad (in ਗੁਜਰਾਤੀ). Retrieved 7 June 2015.
  7. ↑ "Mareez The Poet : Life Sketch". :: Mareez The Poet. 19 October 2009. Archived from the original on 27 ਫ਼ਰਵਰੀ 2013. Retrieved 7 June 2015. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  8. ↑ Rahi, Dr. S. S. (April 2016). Parikh, Dhiru (ed.). "અબ્બાસ વાસી 'મરીઝ'" [Abbas Vasi 'Mareez']. Kumar (in ਗੁਜਰਾਤੀ) (1060). Ahmedabad: Kumar Trust: 7–10.
  9. ↑ "Mareez The Poet : Life Sketch". :: Mareez The Poet. 19 October 2009. Archived from the original on 27 ਫ਼ਰਵਰੀ 2013. Retrieved 7 June 2015. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  10. ↑ Indian Writing Today. Nirmala Sadanand Publishers. 1967. p. 27.
  11. ↑ Rahi, Dr. S. S. (April 2016). Parikh, Dhiru (ed.). "અબ્બાસ વાસી 'મરીઝ'" [Abbas Vasi 'Mareez']. Kumar (in ਗੁਜਰਾਤੀ) (1060). Ahmedabad: Kumar Trust: 7–10.
  12. ↑ "Mareez The Poet : Life Sketch". :: Mareez The Poet. 19 October 2009. Archived from the original on 27 ਫ਼ਰਵਰੀ 2013. Retrieved 7 June 2015. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  13. ↑ Rahi, Dr. S. S. (April 2016). Parikh, Dhiru (ed.). "અબ્બાસ વાસી 'મરીઝ'" [Abbas Vasi 'Mareez']. Kumar (in ਗੁਜਰਾਤੀ) (1060). Ahmedabad: Kumar Trust: 7–10.
  14. ↑ "Mareez The Poet : Life Sketch". :: Mareez The Poet. 19 October 2009. Archived from the original on 27 ਫ਼ਰਵਰੀ 2013. Retrieved 7 June 2015. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)