ਮੀਨਾਕਸ਼ੀ ਚਿਤਰੰਜਨ

ਮੀਨਾਕਸ਼ੀ ਚਿਤਰੰਜਨ, ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਡਾਂਸਰ, ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਕੋਰੀਓਗ੍ਰਾਫਰ, ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ ਦੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਡਾਂਸ ਦੇ ਪਾਂਡਨਲਾਲਰ ਸ਼ੈਲੀ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਸਥਾਰਕਰਤਾ ਵਜੋਂ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[1] ਉਹ ਕਾਲਦਿਕਸ਼ਾ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਹੈ, ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ ਜੋ ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਂਡਣਲਾਲਰ ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਯਤਨਸ਼ੀਲ ਹੈ।ਉਹ ਚੋਕਲਿੰਗਮ ਪਿਲਾਈ ਅਤੇ ਸੁਬਾਰਾਇਆ ਪਿਲਾਈ ਦੀ ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਪੁਤਰ ਦੋਨਾ ਦੀ ਇੱਕ ਚੇਲੀ ਸੀ।[2] ਉਹ ਕਈ ਸਨਮਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਕਲੈਮਾਮਨੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਪਾਰਥਾਸਾਰਥੀ ਸਵਾਮੀ ਸਭਾ ਦੇ ਨਾਟਯ ਕਲਾ ਸਰਥੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।[3] ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਲਾਸੀਕਲ ਨਾਚ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ 2008 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਦਾ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ਦਿੱਤਾ।[4]


ਮੀਨਾਕਸ਼ੀ ਚਿਤਰੰਜਨ
ਜਨਮ
ਚੇਨਈ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ, ਭਾਰਤ
ਅਲਮਾ ਮਾਤਰEthiraj College for Women
ਪੇਸ਼ਾਕਲਾਸੀਕਲ ਡਾਂਸਰ
ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧਭਰਤਨਾਟਿਅਮ
ਜੀਵਨ ਸਾਥੀਅਰੁਣ ਚਿਤਰੰਜਨ
Parent(s)ਸਬਨਾਗਾਯਮ
ਸਵੀਥਰੀ
ਪੁਰਸਕਾਰਪਦਮਸ਼੍ਰੀ
Kalaimamani Award
Natya Kala Sarathi
Natrya Choodamani
ਵੈੱਬਸਾਈਟWebsite

ਜੀਵਨੀ

[ਸੋਧੋ]

ਮੀਨਾਕਸ਼ੀ ਚਿਤਰੰਜਨ ਦਾ ਜਨਮ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਚੇਨਈ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਰਕਾਰੀ ਅਧਿਕਾਰੀ  ਦੇ ਘਰ ਸਬਨਾਗਾਯਮ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਮੀਨਾਕਸ਼ੀ ਉਸਦੇ ਪੰਜ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਅਤੇ ਇਕਲੌਤੀ ਲੜਕੀ ਸੀ।[3] ਉਸਦੀ ਮਾਤਾ, ਸਵਿੱਤਰੀ ਨੇ ਉਸ ਲੜਕੀ ਨੂੰ ਪਾਂਡਣਲਾਲਰ ਚੋਕਲਿੰਗਮ ਪਿਲਾਈ, ਇੱਕ ਮਸ਼ਹੂਰ ਭਰਤਨਾਟਿਮ ਗੁਰੂ ਕੋਲ ਭੇਜਿਆ, ਜਦੋਂ ਬੱਚਾ ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਪਿਲਾਇ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਬੇਟੇ, ਸੁਬਾਰਾਇਆ ਪਿਲਾਈ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ 1966 ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਨੌ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਅਰਗੇਟਰਮ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।[1] ਜਲਦੀ ਹੀ, ਉਹ ਦਿੱਲੀ ਚਲੀ ਗਈ ਜਦੋਂ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਵਿੱਚ  ਬਦਲੀ ਹੋ ਗਈ, ਪਰ ਛੁੱਟੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਚੇਨਈ ਆ ਕੇ ਸੁਬਾਰਾਇਆ ਪਿਲਾਈ ਅਧੀਨ ਆਪਣੀ ਡਾਂਸ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ। ਉਸਨੇ ਈਥਿਰਾਜ ਕਾਲਜ ਫਾਰ ਵੂਮੈਨ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਕਾਲਜ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀਨ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਐਮ. ਭਕਤਵਤਸਾਲਮ ਦੇ ਪੋਤਰੇ ਅਰੁਣ ਚਿਤਾਰੰਜਨ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਦਾ ਡਾਂਸ ਕਰੀਅਰ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਰੁਕ ਗਿਆ।[3]

ਉਹ ਸ਼੍ਰੀਨਿਵਾਸ ਪਿਲਾਈ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮੌਕਾ ਮੁਲਾਕਾਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨੱਚਣ ਲਈ ਵਾਪਸ ਪਰਤੀ।[3]  ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕ ਕਾਰੀਗਰ, ਜਿਸਨੇ ਆਪਣੇ ਜਵਾਨੀ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਸਾਥੀ ਵਜੋਂ ਮ੍ਰਿਦੰਗਮ ਖੇਡਿਆ ਸੀ, ਉਸਨੇ ਪਦਨਾਲਮ ਭੂਸ਼ਣ ਪੁਰਸਕਾਰ ਕਲਾਨਿਧੀ ਨਾਰਾਇਣਨ ਦੇ ਅਧੀਨ ਅਭਿਨਯਾ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਵੀ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਉਹ ਸਟੇਜ 'ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।[5][6] ਸ੍ਰੀਨਿਵਾਸ ਪਿਲਈ, ਸ. ਪਾਂਡਿਅਨ ਅਤੇ ਪਦਮ ਸੁਬ੍ਰਹਮਣਯਮ ਨੇ ਵੀ ਉਸਨੂੰ ਵੱਖ ਵੱਖ ਸਮੇਂ ਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।[7] 1991 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਡਾਂਸ ਸਕੂਲ, ਕਲਾਦਿਕਸ਼ਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਜੋ ਹੁਣ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 100 ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਪਾਂਡਣਲੂਰ ਬਾਣੀ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਯਤਨਸ਼ੀਲ ਹੈ।[1] ਉਸਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਅਭਿਲਾਸ਼ੀ ਨ੍ਰਿਤਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਾਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਐਸ਼ਵਰਿਆ ਆਰ ਧਨੁਸ਼, ਧਨੁਸ਼ ਦੀ ਪਤਨੀ, ਰਜਨੀਕਾਂਤ ਦੀ ਵੱਡੀ ਧੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਲੈਮਾਮਨੀ ਪੁਰਸਕਾਰ, ਉਸਦੀ ਇੱਕ ਚੇਲੀ ਹੈ।[8] ਉਸਨੇ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਗਿਆਨ ਸਭਾ ਦੀ ਨਾਟਿਆ ਚੋਦਮਨੀ ਅਤੇ 1975 ਵਿੱਚ, ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਕਲੈਮਣੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।[9] ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ 2008 ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਦਾ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨਾਗਰਿਕ ਸਨਮਾਨ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ ਪਾਰਥਾਸਾਰਥੀ ਸਵਾਮੀ ਸਭਾ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ 2014 ਵਿੱਚ ਨਾਟਯ ਕਲਾ ਸਾਰਥੀ ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਤ ਕੀਤਾ।[7] ਉਹ ਰੋਟਰੀ ਕਲੱਬ, ਚੇਨਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਬਸ ਕਲੱਬ, ਚੇਨਈ ਤੋਂ ਐਵਾਰਡਸ ਆਫ਼ ਐਕਸੀਲੈਂਸ ਅਤੇ ਮਦਰਾਸ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਅਕੈਡਮੀ ਤੋਂ ਸਰਬੋਤਮ ਡਾਂਸਰ ਅਵਾਰਡ (2004) ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿਖੇ ਸਰਵਉੱਚ ਕਲਾਕਾਰ ਦਾ ਗ੍ਰੇਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।[9]

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 "Profile: Meenakshi Chitharanjan". Lokvani. Retrieved 2020-03-14.
  2. ↑ "The king was captivated and…". The Hindu (in Indian English). 2014-10-31. ISSN 0971-751X. Retrieved 2020-03-14.
  3. ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 Gautam, Savitha (2014-02-13). "Life's dancing lessons". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2020-03-14.
  4. ↑ "WebCite query result" (PDF). www.webcitation.org. Archived from the original (PDF) on 2017-10-19. Retrieved 2020-03-14. {{cite web}}: Cite uses generic title (help); Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  5. ↑ "http://www.narthaki.com/info/rev14/rev1687.html". {{cite web}}: External link in |title= (help)
  6. ↑ Srikanth, Rupa (2016-01-21). "Moves and music". The Hindu (in Indian English). ISSN 0971-751X. Retrieved 2020-03-14.
  7. ↑ 7.0 7.1 "Title conferred on Meenakshi Chitharanjan". The Hindu (in Indian English). 2014-01-21. ISSN 0971-751X. Retrieved 2020-03-14.
  8. ↑ sangeethas (2009-02-25). "Kalaimamani 2009 announced". Bharathanatyam and the worldwide web (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-03-14.
  9. ↑ 9.0 9.1 "http://chennaiplus.net/?p=10471". {{cite web}}: External link in |title= (help)