ਮੌਲਾਨਾ ਆਜ਼ਾਦ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ
ਮੌਲਾਨਾ ਆਜ਼ਾਦ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Maulana Azad Medical College; ਸੰਖੇਪ: ਐਮ.ਏ.ਐਮ.ਸੀ.) ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ ਭਾਰਤੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ ਅਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰੀ ਮੌਲਾਨਾ ਅਬੁਲ ਕਲਾਮ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ 1959 ਵਿਚ ਬਹਾਦੁਰ ਸ਼ਾਹ ਜ਼ਫਰ ਮਾਰਗ ਵਿਖੇ ਦਿੱਲੀ ਗੇਟ ਨੇੜੇ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਐਮ.ਏ.ਐਮ.ਸੀ. ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਚਾਰ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿਚ 2800 ਬੈੱਡਾਂ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਕੱਲੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਲੱਖਾਂ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਆਸ ਪਾਸ ਦੇ ਰਾਜਾਂ ਤੋਂ ਮਿਲ ਕੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਾਲਜ ਇਕ ਤੀਜੇ ਦਰਜੇ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਦਾ ਰੈਫਰਲ ਕੇਂਦਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਅਤੇ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਡਿਗਰੀ ਅਤੇ ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਸੀ ਅਤੇ ਉਪ-ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ / ਫੈਲੋਸ਼ਿਪਾਂ (ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਸੁਪਰਸਪੈਸ਼ਲਟੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਲਈ ਅਧਿਆਪਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹਨ।
ਇਤਿਹਾਸ
[ਸੋਧੋ]
ਮੌਲਾਨਾ ਆਜ਼ਾਦ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਸੰਨ 1936 ਤੱਕ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਅਧੀਨ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਦੁਆਰਾ ਇੰਡੀਅਨ ਮੈਡੀਕਲ ਸਰਵਿਸ ਦਾ ਭਾਰੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। 1940 ਵਿਚ, ਇੰਡੀਅਨ ਮੈਡੀਕਲ ਸਰਵਿਸ (ਆਈ.ਐੱਮ.ਐੱਸ.) ਦੇ ਮਾਰਟਿਨ ਮੇਲਵਿਨ ਕਰਿਕਸ਼ੰਕ ਨੂੰ ਇਰਵਿਨ ਹਸਪਤਾਲ ਦਾ ਮੈਡੀਕਲ ਸੁਪਰਡੈਂਟ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੈਡੀਕਲ ਅਫਸਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਾਮਲੀਲਾ ਮੈਦਾਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇਕ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਕੰਪਲੈਕਸ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[1] ਪਰ ਉਸਦੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਦੇ ਸਿੱਟੇ ਨਿਕਲਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਦੂਜੀ ਵਿਸ਼ਵ ਜੰਗ 1939 ਵਿਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਅਤੇ ਇਕ ਨਵੇਂ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਛੱਡਣਾ ਪਿਆ।
ਦੂਸਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਲੜ ਰਹੇ ਅਮਰੀਕੀ ਫੌਜੀਆਂ ਲਈ ਮੈਡੀਕਲ ਸੈਂਟਰ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਫ਼ਦਰਜੰਗ ਦੀ ਕਬਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕੁਝ ਬੈਰਕ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਉਹ ਹਸਪਤਾਲ ਐਕਸਰੇ ਮਸ਼ੀਨ, ਇਕ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਲਈ ਹੋਰ ਸਹੂਲਤਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਸੀ। ਦੂਸਰੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੇ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਹਸਪਤਾਲ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਹ ਸਫਦਰਜੰਗ ਹਸਪਤਾਲ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੀ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਸਿਹਤ ਯੋਜਨਾ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਗਈ।
ਐਮ.ਏ.ਐਮ.ਸੀ. ਨੇ 1958 ਵਿਚ ਅਰਵਿਨ ਹਸਪਤਾਲ (ਹੁਣ ਲੋਕ ਨਾਇਕ ਜੈ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਹਸਪਤਾਲ) ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਨਿਮਰ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਕਾਲਜ ਦੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਦਾ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਅਕਤੂਬਰ 1959 ਵਿਚ ਗੋਵਿੰਦ ਬੱਲਭ ਪੰਤ ਨੇ ਪੁਰਾਣੀ ਕੇਂਦਰੀ ਜੇਲ ਦੀ 30 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਰੱਖਿਆ ਸੀ ਜੋ ਵਰਤੋਂ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਆਈ।
ਕੋਰਸ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਗਏ
[ਸੋਧੋ]ਚਾਰ ਹਸਪਤਾਲ - ਲੋਕ ਨਾਇਕ ਜੈ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਹਸਪਤਾਲ, ਜੀਬੀ ਪੈਂਟ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਮੈਡੀਕਲ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਐਂਡ ਰਿਸਰਚ, ਮੌਲਾਨਾ ਆਜ਼ਾਦ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਡੈਂਟਲ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਆਈ ਸੈਂਟਰ - ਕਾਲਜ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹਨ ਅਤੇ ਕਾਲਜ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਹ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਮੈਡੀਕਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਣ ਲਈ 2800 ਬਿਸਤਰੇ, 7200 ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਬਾਹਰੀ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਅਤੇ 47 ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਥੀਏਟਰ ਉਪਲਬਧ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਥੇ 290 ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੁਏਟ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ, ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ 245 ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਅਤੇ ਪੋਸਟ ਡਾਕਟੋਰਲ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ 426 ਫੈਕਲਟੀ ਮੈਂਬਰਾਂ ਅਤੇ 810 ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੋਕ
[ਸੋਧੋ]- ਅਮਿਤ ਬੈਨਰਜੀ, ਕਾਰਡੀਓਥੋਰਾਸਿਕ-ਵੈਸਕੁਲਰ ਸਰਜਨ, ਡਾ. ਬੀ.ਸੀ. ਰਾਏ ਅਵਾਰਡ, ਸੀਟੀਵੀਐਸ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁਖੀ, ਜੀਬੀਪੀਐਚ; ਐਮਐਸ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ, ਲੋਕ ਨਾਇਕ ਹਸਪਤਾਲ, ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਸਿਹਤ ਸਿਹਤ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਵੀ.ਸੀ.; ਮੌਜੂਦਾ ਵੀ.ਸੀ., ਐਸ.ਓ.ਏ. ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ।
- ਪ੍ਰੇਮ ਚੰਦਰ ਢਾਂਡਾ, ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਅਤੇ ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਐਵਾਰਡੀ
- ਰਵਿੰਦਰ ਗੋਸਵਾਮੀ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਸਵਰੂਪ ਭਟਨਾਗਰ ਸਨਮਾਨਿਤ।
- ਉਪੇਂਦਰ ਕੌਲ, ਇਕ ਅੰਤ੍ਰਿੰਗ ਕਾਰਡੀਓਲੋਜਿਸਟ ਅਤੇ ਡਾ ਬੀ ਸੀ ਰਾਏ ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਜੇਤੂ।
- ਕਮਲ ਕੁਮਾਰ ਸੇਠੀ, ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤਕਰਤਾ
- ਅਨਿਲ ਅਗਰਵਾਲ, ਫੋਰੈਂਸਿਕ ਪੈਥੋਲੋਜਿਸਟ, ਅਨਿਲ ਅਗਰਵਾਲ ਦੀ ਇੰਟਰਨੈਟ ਜਰਨਲ ਆਫ਼ ਫੋਰੈਂਸਿਕ ਮੈਡੀਸਨ ਐਂਡ ਟੌਕਸਿਕਲੋਜੀ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕ ਹਨ।
ਹਵਾਲੇ
[ਸੋਧੋ]- ↑ "Obituary Notices". Br Med J. 2 (5416): 1078–1080. 1964. doi:10.1136/bmj.2.5416.1078. PMC 1816948.