ਰਾਣੀ ਕਰਨਾ(ਕਥਕ ਡਾਂਸਰ)

Rani Karnaa
ਜਨਮ1939
Hyderabad, Sindh, British India
ਮੌਤ7 May 2018
Kolkata
ਪੇਸ਼ਾKathak dancer
ਜੀਵਨ ਸਾਥੀNayak
ParentAssandas Karnaa
ਪੁਰਸਕਾਰPadma Shri
Vice-President's Gold Medal
Order of the Queen of Laos
Sangeet Natak Akademi Award
Sangeet Varidhi
Vijay Ratna
Senior Fellowship - Govt of India

ਰਾਣੀ ਕਰਨਾ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਕਲਾਸੀਕਲ ਡਾਂਸਰ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਨਾਚ ਦੇ ਕਥਕ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮੁਹਾਰਤ ਲਈ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕਲਾ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਾਨ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।[1][2] ਉਸ ਨੂੰ 2014 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ, ਉਸ ਨੂੰ ਨਾਚ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਲਈ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਨਾਗਰਿਕ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਕੇ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[3]

ਰਾਣੀ ਕਰਨਾ ਦੀ ਤਸਵੀਰ

ਜੀਵਨੀ

[ਸੋਧੋ]

'ਰਾਣੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਥਕ ਨੂੰ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੇਸ਼ਠ ਸਾਧਨ ਵਿੱਚ ਢਾਲਿਆ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਮੁਕਬਿਲ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਡਾਂਸਰ ਹਨ', ਇਹ ਟਿੱਪਣੀ ਸਵਰਗੀ ਡਾ. ਚਾਰਲਸ ਫੈਬਰੀ, ਕਲਾ ਆਲੋਚਕ, ਨੇ ਸਟੇਟਸਮੈਨ ਵਿੱਚ ਰਾਣੀ ਕਰਨਾ ਬਾਰੇ ਕੀਤੀ ਸੀ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] ਰਾਣੀ ਕਰਨਾ ਦਾ ਜਨਮ 1939 ਵਿੱਚ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ (ਮੌਜੂਦਾ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤ) ਵਿੱਚ ਅਮੀਰਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਿੰਧੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ, ।[4][5][6][1][2][7] ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਅਸੰਦਾਸ ਕਰਨਾ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਲਰਕਾਨਾ ਖੇਤਰ ਦੇ ਕਰਨਮਲਾਨੀ ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਨ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਕਰਨਮਲਾਨੀ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰਕ ਨਾਮ ਸੰਖੇਪ ਵਿੱਚ ਕਰਨਾਨੀ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਕਰਨਾ ਹੋ ਗਿਆ। 1942 ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਰਾਣੀ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦਿੱਲੀ ਚਲਾ ਗਿਆ।[2] ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁੱਢਲੀ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਕਾਲਜ, ਦਿੱਲੀ ਤੋਂ ਬਨਸਪਤੀ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਬੋਟਨੀ ਵਿੱਚ ਆਨਰਜ਼ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਵੀ ਕੀਤੀ ਪਰ ਆਪਣੇ ਡਾਂਸ ਕੈਰੀਅਰ ਉੱਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਅਕਾਦਮਿਕ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।[2]

ਰਾਣੀ ਕਰਨਾ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਸਿੰਧ ਤੋਂ ਦਿੱਲੀ ਆ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਉਹ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਕਨਾਟ ਪਲੇਸ ਵਿਖੇ ਸੈਟਲ ਹੋ ਗਿਆ।[8][4] ਉਹ ਜਲਦੀ ਹੀ ਇੱਕ ਗੁਆਂਢੀ ਨੂੰ ਨੱਚਦੇ ਹੋਏ ਵੇਖ ਕੇ ਨਾਚ ਉਸ ਲਈ ਇੱਕ ਕਲਪਨਾ ਜਾਂ ਆਕਰਸ਼ਣ ਬਣ ਗਿਆ। ਰਾਨੀ ਨੇ ਨ੍ਰਿਤ ਕਲਾ ਸਿੱਖਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿੱਦ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਚਾਰ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਨੱਚਣਾ ਸਿੱਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਉਸਨੇ ਕਥਕ, ਓਡੀਸੀ, ਭਰਤਨਾਟਿਅਮ ਅਤੇ ਮਣੀਪੁਰੀ ਨ੍ਰਿਤ ਸਿੱਖੇ ।[8][9][6][10][2] ਉਸ ਦੇ ਮੁਢਲੇ ਅਧਿਆਪਕ ਨ੍ਰਿਤਿਆਚਾਰੀਆ ਨਾਰਾਇਣ ਪ੍ਰਸਾਦ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ਗੁਰੂ ਹੀਰਾਲਾਲ ਦੇ ਅਧੀਨ ਜੈਪੁਰ ਘਰਾਣੇ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਪੰਡਿਤ ਬਿਰਜੂ ਮਹਾਰਾਜ ਤੋਂ ਲਖਨਊ ਘਰਾਣੇ ਦੇ ਲੋਕਾਚਾਰ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖੀ।[2]

ਰਾਣੀ ਕਰਨਾ ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਦੋਂ ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ 1963 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਓਡੀਆ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਓਡੀਸੀ ਡਾਂਸਰ ਕੁਮਕੁਮ ਮੋਹੰਤੀ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਦਿੱਤਾ।[1][10] ਉਸ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ, ਰਾਣੀ ਕਰਨਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗੁਰੂ, ਕੇਲੁਚਰਣ ਮਹਾਪਾਤਰਾ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਆਈ ਅਤੇ 1966 ਤੋਂ 1985 ਤੱਕ ਮਾਸਟਰ ਤੋਂ ਓਡੀਸੀ ਸਿੱਖੀ।[2][4][5] ਉਸ ਨੇ ਕਈ ਹੋਰ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਗੁਰੂਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅਮੂਬੀ ਸਿੰਘ, ਨਰਿੰਦਰ ਕੁਮਾਰ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਰੁਕਮਣੀ ਦੇਵੀ ਅਰੁੰਡੇਲ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ਗਿਰਦ ਲਲਿਤਾ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਤੋਂ ਵੀ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ।[4][11]

ਰਾਣੀ ਕਰਨਾ ਨੇ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਵਿਆਪਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਲਾਸੀਕਲ ਨਾਚ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ।[10][7] ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਯੂਕੇ, ਰੂਸ ਅਤੇ ਕਈ ਹੋਰ ਯੂਰਪੀਅਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਮਿਲੀ ਹੈ।[7][9][10]

ਰਾਣੀ ਕਰਨਾ ਕੋਲਕਾਤਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਨਾਇਕ ਨੂੰ 1978 ਵਿੱਚ ਭੁਵਨੇਸ਼ਵਰ ਤੋਂ ਕੋਲਕਾਤਾ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤਿਕੀ ਸ਼੍ਰੇਅਸਕਰ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀਆਂ ਡਿਊਟੀਆਂ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਅਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਸੀ, ਉਸ ਦਾ ਆਖਰੀ ਜਨਤਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ 2013 ਵਿੱਚ, 74 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਸੀ।[8] 7 ਮਈ 2018 ਨੂੰ 79 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।

ਵਿਰਾਸਤ

[ਸੋਧੋ]

ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਰਾਹੀਂ ਕਥਕ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਰਾਣੀ ਕਰਨਾ ਨੂੰ ਜੈਪੁਰ ਅਤੇ ਲਖਨਊ ਘਰਾਣਿਆਂ ਦੀਆਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[1][7][9][10][12] ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਆਲੋਚਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਹਿਤ, ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਨਾਚ ਨੂੰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰਕੇ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕਥਕ ਵਿੱਚ ਲਿਆਉਣ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।[1][8] ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਕਲਾਤਮਕਤਾ ਨੂੰ ਰਚਨਾਤਮਕ ਪ੍ਰਗਟਾਵੇ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਹੈ।[2] ਉਸ ਨੇ ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਐਸ. ਕੇ. ਸਕਸੈਨਾ ਨਾਲ ਕਥਕ ਦੇ ਸੁਹਜ ਸ਼ਾਸਤਰ 'ਤੇ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਖੋਜ ਕਾਰਜ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ।[2][12]

ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਡਾਂਸ ਅਕੈਡਮੀ, ਸੰਸਕ੍ਰਿਤਿਕੀ ਸ਼੍ਰੇਅਸਕਰ, 1995 ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਿਆ ਭਵਨ, ਕੋਲਕਾਤਾ ਦੀ ਇਹ ਡਿਵੀਜ਼ਨ, ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਨ੍ਰਿਤਿਆ ਸਿੱਖਿਆ ਭਾਰਤੀ ਦਾ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਵੀ ਕਰਦੀ ਹੈ।[4][12] ਉਹ ਕਲਕੱਤਾ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਮਿਊਜ਼ਿਕ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸਨੇ 1978 ਤੋਂ 1993 ਤੱਕ ਉੱਥੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।[7][10] ਉਸ ਨੇ ਔਰੋਬਿੰਦੋ ਭਵਨ, ਕੋਲਕਾਤਾ ਦੇ ਡਾਂਸ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਮ ਅਹਾਨਾ ਸੀ ਅਤੇ 1980 ਤੋਂ 1987 ਤੱਕ ਉਸ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ।[1]

ਸੰਸਕ੍ਰਿਤਿਕੀ ਸ਼੍ਰੇਅਸਕਾਰ

[ਸੋਧੋ]
ਇੱਕ ਕਥਕ ਡਾਂਸਰ ਚੱਕਰਵਾਲਾ ਟੁਕੜਾ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਕਥਕ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।

ਸੰਸਕ੍ਰਿਤਿਕੀ ਸ਼੍ਰੇਅਸਕਰ ਇੱਕ ਡਾਂਸ ਅਕੈਡਮੀ ਹੈ ਜੋ 1995 ਵਿੱਚ ਰਾਣੀ ਕਰਨਾ ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਕਥਕ ਦੇ ਡਾਂਸ ਰੂਪ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਲਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨਾ ਹੈ।[4][10] ਅਕੈਡਮੀ ਜੋਧਪੁਰ ਪਾਰਕ, ਕੋਲਕਾਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਸਥਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਨਾਚ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕੋਰਸ ਕਰਵਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਅਕੈਡਮੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿਃ [5]

  • ਕੋਨਾਰਕ ਫੈਸਟੀਵਲ-1994
  • ਜੈਪੁਰ ਕਥਕ ਫੈਸਟੀਵਲ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ-1995
  • ਰਬਿੰਦਰ ਜਨਮਉਤਸਵ, ਕਲਕੱਤਾ-1996,1998 ਅਤੇ 1999
  • ਵਸੰਤੋਤਸਵ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ-2000
  • ਨਾਟਯੰਜਲੀ ਫੈਸਟੀਵਲ, ਚਿਦੰਬਰਮ-2000
  • ਪੁਰੀ ਬੀਚ ਫੈਸਟੀਵਲ-2000
  • ਕਥਕ ਮਹੋਤਸਵ, ਕਲਕੱਤਾ-2000
  • ਤਿਆਗਰਾਜ ਤਿਉਹਾਰ, ਤਿਰੂਪਤੀ-2000
  • ਵਿਰਾਸਤ ਫੈਸਟੀਵਲ, ਮੰਗਲੌਰ-2000

ਅਕੈਡਮੀ, ਇਸ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਕੋਰਸਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਅਤੇ ਲਾਈਵ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਆਯੋਜਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀਆਂ ਰਵਿੰਦਰ ਭਾਰਤੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਨਹਿਰੂ ਚਿਲਡਰਨ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨਾਲ ਨਿਯਮਿਤ ਵਰਕਸ਼ਾਪਾਂ ਆਯੋਜਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨਾਂ ਬਣੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ।[5] ਓਡੀਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਇੱਕ ਸਹਾਇਕ ਕੇਂਦਰ ਵੀ ਹੈ, ਜੋ 2005 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ।[4]

ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਮਾਨਤਾ

[ਸੋਧੋ]
ਕਥਕ ਦਾ ਸੰਗੀਤ ਆਮ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਤਬਲਾ ਅਤੇ ਸਿਤਾਰ ਵਾਦਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਰਾਣੀ ਕਰਨਾ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 2014 ਵਿੱਚ ਕਥਕ ਨਾਚ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ ਉਸ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਵਿੱਚ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।[3][13] ਉਸ ਨੇ ਕਈ ਹੋਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ ਵੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿਃ

  • ਉਪ-ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦਾ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ-ਸ਼ੰਕਰ ਦਾ ਵੀਕਲੀ-1954 [2][9]
  • ਲਾਓਸ ਦੀ ਰਾਣੀ ਦਾ ਆਰਡਰ-1964 [9]
  • ਸੰਗੀਤ ਵਰਧੀ-ਭਾਰਤੀ ਕਲਾ ਕੇਂਦਰ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ-1977 [9]
  • ਵਿਜੇ ਰਤਨ-ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫਰੈਂਡਸ਼ਿਪ ਸੁਸਾਇਟੀ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ-1990[9]
  • ਸੀਨੀਅਰ ਫੈਲੋ-ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿਭਾਗ, ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰਾਲਾ-ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ [2]
  • ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ-1996 [2]
  • ਆਨਰੇਰੀ ਅਵਾਰਡ-ਅਖਿਲ ਭਾਰਤੀ ਸਿੰਧੀ ਬੋਲੀ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਸਭਾ-1998 [2]

ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ

[ਸੋਧੋ]

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 "PAD MA". PAD MA. 12 June 2013. Retrieved 25 September 2014.
  2. ↑ 2.00 2.01 2.02 2.03 2.04 2.05 2.06 2.07 2.08 2.09 2.10 2.11 2.12 "Sindhistan". Sindhistan. 2012. Retrieved 25 September 2014.
  3. ↑ 3.0 3.1 "Padma Awards Announced". Circular. Press Information Bureau, Government of India. 25 January 2014. Archived from the original on 22 February 2014. Retrieved 23 August 2014.
  4. ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 "New Indian Express". 7 December 2013. Archived from the original on 22 January 2014. Retrieved 25 September 2014.
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 "Rani Karnaa bio". Rani Karnaa.net. 2012. Retrieved 25 September 2014.
  6. ↑ 6.0 6.1 "Meri News". Meri News. 7 April 2009. Archived from the original on 4 ਮਾਰਚ 2016. Retrieved 25 September 2014.
  7. ↑ 7.0 7.1 7.2 7.3 7.4 "Seher Now". Seher Now. 7 October 2012. Retrieved 25 September 2014.
  8. ↑ 8.0 8.1 8.2 8.3 "Kathak guru Rani Karnaa's journey of life and dance". Narthaki.com. 3 July 2011. Retrieved 25 September 2014.
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6 "IUE Mag". IUE Mag. 28 August 2014. Archived from the original on 4 ਮਾਰਚ 2016. Retrieved 25 September 2014.
  10. ↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 10.6 "The Telegraph". The Telegraph. 7 July 2010. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 25 September 2014.
  11. ↑ "The Hindu". The Hindu. 9 August 2013. Retrieved 25 September 2014.
  12. ↑ 12.0 12.1 12.2 "Buzz in Town". Buzz in Town. 2013. Archived from the original on 25 September 2014. Retrieved 25 September 2014.
  13. ↑ "Receiving the Padma Shri". V6 News TV. 2012. Archived from the original on 4 ਮਾਰਚ 2016. Retrieved 25 September 2014.