ਲੀਲਾ ਰਾਮ ਸਾਂਗਵਾਨ (30 ਨਵੰਬਰ 1930 - 11 ਅਕਤੂਬਰ 2003) ਹਰਿਆਣਾ ਦੇ ਚਰਖੀ ਦਾਦਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਪਹਿਲਵਾਨ ਸੀ, ਜੋ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਸੋਨ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1958 ਦੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈਵੀਵੇਟ (100 ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ) ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਸੋਨ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ। ਲੀਲਾ ਰਾਮ ਨੇ ਕੌਮੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਹੈਵੀਵੇਟ ਅਤੇ ਸੁਪਰ ਹੈਵੀਵੇਟ ਵਰਗਾਂ ਵਿਚ ਫ੍ਰੀ ਸਟਾਈਲ ਕੁਸ਼ਤੀ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ।[1]
ਲੀਲਾ ਰਾਮ 30 ਨਵੰਬਰ 1930 ਨੂੰ ਚਰਖੀ ਦਾਦਰੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਮੰਡੋਲਾ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ।[1]
1948 ਵਿਚ, ਉਹ ਗ੍ਰੇਨੇਡੀਅਰਜ਼ ਰੈਜੀਮੈਂਟਲ ਸੈਂਟਰ ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ, ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਨਸੀਰਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਸਥਿਤ ਸੀ, ਜਿੱਥੋਂ ਕੁਸ਼ਤੀ ਵਿਚ ਉਸ ਦੇ ਕਰੀਅਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਸਨੇ 50 ਅਤੇ 60 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਰੰਭ ਵਿੱਚ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹੈਵੀਵੇਟ ਚੈਂਪੀਅਨ ਵਜੋਂ ਰਾਜ ਕੀਤਾ।
ਲੀਲਾ ਰਾਮ ਕੁਸ਼ਤੀ ਟੀਮ ਦੀ ਕਪਤਾਨ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਮੈਲਬਰਨ ਵਿੱਚ 1956 ਦੇ ਸਮਰ ਓਲੰਪਿਕ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸੀ। 1958 ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਕਾਰਡਿਫ ਵਿਚ ਆਯੋਜਿਤ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਾਮਰਾਜ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਮੰਡਲ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਸੋਨੇ ਦਾ ਤਗਮਾ ਜਿੱਤਿਆ, ਫਾਈਨਲ ਵਿਚ ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਜੈਕਬਸ ਹੈਨੇਕੋਮ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ। ਇਸ ਈਵੈਂਟ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਈਵੈਂਟ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਕਨੇਡਾ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਪਹਿਲਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ। 1956 ਵਿਚ, ਭਾਰਤ-ਈਰਾਨ ਟੈਸਟ ਦੇ ਦੌਰਾਨ, ਉਸਨੇ ਰੁਸਤਮ-ਏ-ਈਰਾਨ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲੀ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ।[1]
ਸਰਗਰਮ ਕੁਸ਼ਤੀ ਤੋਂ ਸੰਨਿਆਸ ਲੈਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਖੇਡਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਸੰਬੰਧ ਕਾਇਮ ਰੱਖੇ। ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਕੁਸ਼ਤੀ ਟੀਮ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੋਚ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਮੈਕਸੀਕੋ ਸਿਟੀ ਵਿਖੇ 1968 ਦੀਆਂ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਓਲੰਪਿਕ ਅਤੇ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਆਯੋਜਿਤ ਵਿਸ਼ਵ ਕੁਸ਼ਤੀ ਚੈਂਪੀਅਨਸ਼ਿਪ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ ਸੀ। ਉਹ 1973 ਤੱਕ ਸਰਵਿਸਿਜ਼ ਟੀਮ ਦੇ ਕੋਚ ਬਣੇ ਰਹੇ। ਉਸਨੇ 1980 ਤੋਂ 1988 ਤੱਕ ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਸਹਾਇਕ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਵਜੋਂ ਹਰਿਆਣਾ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਖੇਡ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। 11 ਅਕਤੂਬਰ 2003 ਨੂੰ ਭਿਵਾਨੀ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਚਰਖੀ ਦਾਦਰੀ ਵਿਚ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
1998 ਵਿਚ, ਲੀਲਾ ਰਾਮ ਨੂੰ ਖੇਡਾਂ ਵਿਚ ਪਾਏ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿਚ ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।[1][2]
{{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)