ਸ਼ਹੀਦ ਦਿਵਸ (ਭਾਰਤ)

ਸ਼ਹੀਦ ਦਿਵਸ ਉਹ ਦਿਨ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਸ਼ਹੀਦ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਦਿਨ ਮਿੱਥੇ ਗਏ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ ਵੱਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪੱਧਰ ਤੇ ਇਸਨੂੰ ਸਰਵੋਦਿਆ ਦਿਵਸ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਹੀਦੀਆਂ

30 ਜਨਵਰੀ

30 ਜਨਵਰੀ 1948 ਨੂੰ ਮੋਹਨਦਾਸ ਕਰਮਚੰਦ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਗੋਲੀ ਮਾਰ ਕੇ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਜਿਸ ਲਈ ਇਹ ਦਿਨ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ ਵੱਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।^[1]

23 ਮਾਰਚ

23 ਮਾਰਚ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਭਗਤ ਸਿੰਘ, ਸੁਖਦੇਵ ਥਾਪਰ ਅਤੇ ਰਾਜਗੁਰੂ ਨੂੰ ਫਾਂਸੀ ਦੀ ਸਜਾ ਹੋਈ ਸੀ। ਜਿਸਨੂੰ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ ਵੱਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।^[2]

19 ਮਈ

ਅਸਮ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਬਰਾਕ ਘਾਟੀ ਦੀ ਬੰਗਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਲਹਿਰ ਅਸਮ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਰਾਜ ਦੀ ਇਕਲੌਤੀ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਸੀ ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਬੰਗਾਲੀ ਲੋਕ ਸਨ। ਬਰਾਕ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ, ਸਿਲਹੇਤੀ ਬੋਲਣ ਵਾਲੀ ਬੰਗਾਲੀ ਆਬਾਦੀ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਘਟਨਾ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਪੁਲਿਸ ਦੁਆਰਾ 15 ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, 19 ਮਈ 1961 ਨੂੰ ਸਿਲਚਰ ਰੇਲਵੇ ਸਟੇਸ਼ਨ 'ਤੇ ਵਾਪਰੀ ਸੀ। 19 ਮਈ ਨੂੰ ਹੁਣ ਭਾਸ਼ਾ ਸ਼ਹੀਦ ਦਿਵਸ ("ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦਾ ਸ਼ਹੀਦ ਦਿਵਸ") ਨਾਮਜ਼ਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।^[3]

23 ਜੂਨ

ਇਸ ਦਿਨ ਡਾ. ਸਿਆਮਾ ਪ੍ਰਸਾਦ ਮੁਖਰਜੀ ਦੀ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ 1951 ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਓਹਨਾਂ ਨੇ ਕਾਂਗਰਸ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਕਸ਼ਮੀਰ ਨੂੰ ਖਾਸ ਰਿਆਇਤ ਦੇਣ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਜਿਸ ਅਨੁਸਾਰ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਅਲੱਗ ਝੰਡਾ ਅਲੱਗ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਹੋਣਾ ਸੀ। ਇਸ ਅਨੁਸਾਰ ਕੋਈ ਵੀ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਵੀ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਦੀ ਆਗਿਆ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਓੱਥੇ ਦਾਖਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਓਹਨਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ "ਏਕ ਦੇਸ਼ ਮੇਨ ਦੋ ਪ੍ਰਧਾਨ, ਦੋ ਵਿਧਾਨ ਔਰ ਦੋ ਨਿਸ਼ਾਨ ਨਹੀਂ ਚਲੇਂਗੇ"। ਇਸਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵੱਜੋਂ ਉਹ 1953 ਵਿੱਚ ਕਸ਼ਮੀਰ ਚਲੇ ਗਏ ਜਿੱਥੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਲਖਨਪੁਰ ਸਰਹੱਦ ਕੋਲ ਗਿਰਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਹੀ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਰਹੱਸਮਈ ਹਾਲਾਤ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਇਸ ਨਾਲ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰੋਸ ਫੈਲ ਗਿਆ।

21 ਅਕਤੂਬਰ

21 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਸ਼ਹੀਦ ਦਿਵਸ (ਜਾਂ ਪੁਲਿਸ ਯਾਦ ਦਿਵਸ) ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪੁਲਿਸ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ 1959 ਵਿੱਚ, ਲੱਦਾਖ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ-ਤਿੱਬਤੀ ਸਰਹੱਦ 'ਤੇ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਪੁਲਿਸ ਫੋਰਸ ਦੀ ਗਸ਼ਤ ਨੂੰ ਚੀਨੀ ਸੈਨਾ ਨੇ ਘੇਰ ਕੇ ਚਿਨੌ-ਭਾਰਤੀ ਸਰਹੱਦੀ ਵਿਵਾਦ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।^[4]

17 ਨਵੰਬਰ

ਉੜੀਸਾ ਨੇ 17 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਭਾਰਤੀ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਮੋਹਰੀ, “ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਸ਼ੇਰ”, ਲਾਲਾ ਲਾਜਪਤ ਰਾਏ (1865–1928) ਦੀ ਬਰਸੀ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।^[5]

19 ਨਵੰਬਰ

19 ਨਵੰਬਰ 1828, ਰਾਣੀ ਲਕਸ਼ਮੀਬਾਈ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਹਾੜਾ, ਮਰਾਠਾ ਸ਼ਾਸਨ ਵਾਲੀ ਰਿਆਸਕੀ ਝਾਂਸੀ ਦੀ ਰਾਣੀ, ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1857 ਦੇ ਬਗਾਵਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਮੋਹਰੀ ਸੀ।^[6]

ਹਵਾਲੇ

1. Martyrs' Day from the Indian government Press Information Bureau
2. "The muffled voice of rebellion". The Statesman. 29 March 2011. Archived from the original on 6 ਅਪ੍ਰੈਲ 2012. Retrieved 18 December 2011. {{cite news}}: Check date values in: |archive-date= (help); Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
3. Jha, Jitesh (20 May 2014). "Language Martyrs Day observed on 19 May in Barak Valley, Assam". Jagran Josh. Retrieved 10 February 2020.
4. "Police Martyrs Day 21 October". Telangana News Paper. Bangalore. 21 October 2015. Archived from the original on 4 March 2016.
5. "Death anniversary of Lala Lajpat Rai" (PDF). Government of Orissa. Archived from the original (pdf) on 23 November 2011. Retrieved 13 October 2011.
6. "Rani of Jhansi birthday". South Asian Research Centre for Advertisement, Journalism, and Cartoons. 19 November 2010. Archived from the original on 23 April 2012. Retrieved 18 December 2011.