ਹਲਦਾ (ਪੌਦਾ)

ਹਲਦਾ (ਪੌਦਾ)
Vicoa indica (ਪਹਿਲਾਂ Pentanema indicum)

ਹਲਦਾ ਜਾਂ ਵਿਕੋਆ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ: Vicoa) ਏਸਟਰੇਸੀ (ਸੂਰਜਮੁਖੀ ਪਰਿਵਾਰ) ਦੇ ਅੰਦਰ ਇਲੇਕੈਂਪੇਨ ਕਬੀਲੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਫੁੱਲਦਾਰ ਪੌਦਿਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਜੀਨਸ ਹੈ।^[1] ਇਹ ਅਫਰੀਕਾ ਦੇ ਕੁਝ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਇੰਡੋਚੀਨ ਤੱਕ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਵਰਣਨ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰ ਹੈਨਰੀ ਗੈਬਰੀਅਲ ਡੀ ਕੈਸੀਨੀ (ਕੈਸ.) ਦੁਆਰਾ 1829 ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਜੀਨਸ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਪੈਂਟਨੇਮਾ ਜੀਨਸ (ਅਸਟਰੇਸੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਵੀ) ਵਿੱਚ ਲੀਨ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। 2018 ਵਿੱਚ ਅਣੂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਤੱਕ, ਇਹ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਜੀਨਸ ਸੀ।

ਇਹ ਪੌਦਾ ਸਾਉਣੀ ਦੀ ਫ਼ਸਲ ਦਾ ਇਕ ਮੌਸਮੀ, ਸਿੱਧਾ ਵਧਣ ਵਾਲਾ, 30-60 ਸੈਂਟੀਮੀਟਰ ਤੱਕ ਵਧਣ ਵਾਲਾ ਨਦੀਨ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਫੁੱਲ ਗੂੜੇ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਨਦੀਨ ਆਮ ਕਰਕੇ ਗੰਨੇ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਖਾਲੀ ਪਈਆਂ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਅਗਲਾ ਵਾਧਾ ਬੀਜ ਰਾਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਵਰਤੋਂ

ਕੁਝ ਸਪੀਸੀਜ਼ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਿਕੋਆ ਇੰਡੀਕਾ ਨੂੰ ਹਿਮਾਲਿਆ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਦਵਾਈ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਹੈ।^[2][3][4] ਜੜ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਗੁਰਦਿਆਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਪੱਤਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪੇਟ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।^[5]

ਹਵਾਲੇ

1. "Vicoa Cass. | Plants of the World Online | Kew Science". Plants of the World Online (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 6 January 2022.
2. Gyanendra Pandey (Sri Satguru Publications, 1994) Uncommon Plant Drugs of Ayurveda ਗੂਗਲ ਬੁਕਸ 'ਤੇ
3. C.P. Khare Indian Medicinal Plants: An Illustrated Dictionary (2008) ਗੂਗਲ ਬੁਕਸ 'ਤੇ
4. H. Panda Compendium of Herbal Plants: Business Ideas for Herbal Plants Compendium ... ਗੂਗਲ ਬੁਕਸ 'ਤੇ
5. N. P. Singh Flora of Eastern Karnataka, Volume 1 (1988) ਗੂਗਲ ਬੁਕਸ 'ਤੇ