ਹੁਰ-ਉਲ-ਨਿਸਾ ਬੇਗਮ

ਹੁਰ-ਉਲ-ਨਿਸਾ (30 ਮਾਰਚ 1613 – 5 ਜੂਨ 1616) ਇੱਕ ਮੁਗਲ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਸੀ, ਜੋ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਮੁੱਖ ਪਤਨੀ ਮੁਮਤਾਜ਼ ਮਹਿਲ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਧੀ ਸੀ।


ਹੁਰ-ਉਲ-ਨਿਸਾ ਬੇਗਮ
ਤਿਮੁਰਿਦ ਸ਼ਹਿਜ਼ਾਦੀ
ਜਨਮ30 ਮਾਰਚ 1613
ਅਕਬਰਾਬਾਦ, ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ
ਮੌਤ5 ਜੂਨ 1616(1616-06-05) (ਉਮਰ 3)
ਅਜਮੇਰ, ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ
ਦਫ਼ਨ
ਅਜਮੇਰ, ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ
ਰਾਜਵੰਸ਼ਤਿਮੁਰਿਦ ਰਾਜਵੰਸ਼
ਪਿਤਾਸ਼ਾਹ ਜਹਾਨ
ਮਾਤਾਮੁਮਤਾਜ਼ ਮਹਿਲ
ਧਰਮਸੁੰਨੀ ਇਸਲਾਮ

ਜੀਵਨ

[ਸੋਧੋ]

30 ਮਾਰਚ 1613 ਨੂੰ ਅਕਬਰਾਬਾਦ ਵਿਖੇ ਜਨਮੀ, ਉਸਦਾ ਨਾਮ ਉਸਦੇ ਦਾਦਾ, ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂਗੀਰ ਦੁਆਰਾ ਹੁਰ ਅਲ-ਨਿਸਾ ਬੇਗਮ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਧੀ ਵਜੋਂ ਗੋਦ ਲਿਆ ਸੀ।[1] ਉਹ ਪ੍ਰਿੰਸ ਖੁਰਮ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਪਤਨੀ ਅਰਜੁਮੰਦ ਬਾਨੋ ਬੇਗਮ ਦੇ ਜਨਮੇ ਚੌਦਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਹਿਲੀ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਨਾਨਾ ਆਸਫ ਖਾਨ ਚੌਥੇ ਸਨ, ਜੋ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਗ੍ਰੈਂਡ ਵਜ਼ੀਰ ਸਨ।

ਉਹ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਜਹਾਂਗੀਰ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਘਰਾਣੇ ਦੁਆਰਾ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕਰਦੀ ਸੀ।[2]

ਮੌਤ

[ਸੋਧੋ]

21 ਮਈ 1616 ਨੂੰ, ਹੁਰ ਚੇਚਕ ਨਾਲ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ 5 ਜੂਨ ਨੂੰ, "ਉਸ ਦੀ ਆਤਮਾ ਦੇ ਪੰਛੀ ਨੇ ਇਸ ਸਦੀਵੀ ਪਿੰਜਰੇ ਵਿੱਚੋਂ ਖੰਭ ਲੈ ਲਏ ਅਤੇ ਫਿਰਦੌਸ ਦੇ ਬਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਡ ਗਏ।"[1][2]

ਜਹਾਂਗੀਰ, ਜੋ ਉਸ ਨਾਲ ਡੂੰਘਾ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਇਸ ਪੋਤੇ ਦੀ ਮੌਤ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਦੁਖੀ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਨੂੰ ਨੋਟ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਲਿਆ ਸਕਿਆ ਅਤੇ ਮਿਰਜ਼ਾ ਗਿਆਸ ਬੇਗ ਨੂੰ ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਜਹਾਂਗੀਰ ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲੇ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨੌਕਰ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਕਮਰੇ ਨੂੰ ਚਾਰਦੀਵਾਰੀ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ। ਤੀਸਰੇ ਦਿਨ ਹੋਰ ਦੁੱਖ ਨਾ ਝੱਲਦਿਆਂ ਸ਼ਹਿਜ਼ਾਦਾ ਖੁਰਰਮ ਦੇ ਘਰ ਗਿਆ ਅਤੇ ਕਈ ਦਿਨ ਉਥੇ ਰਿਹਾ। ਰਾਜਕੁਮਾਰ ਦੇ ਘਰ ਜਾਂਦੇ ਸਮੇਂ, ਸਮਰਾਟ "ਸਵਰਗੀ ਬੱਚੇ" ਦੇ ਵਿਚਾਰ 'ਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਟੁੱਟ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਾਬਜ਼ ਰੱਖਣ ਲਈ ਆਸਫ਼ ਖਾਨ ਚੌਥੇ ਦੇ ਘਰ ਗਿਆ। ਫਿਰ ਵੀ, ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਉਹ ਅਜਮੇਰ ਵਿਚ ਰਿਹਾ, ਉਹ ਹਰ ਜਾਣੀ-ਪਛਾਣੀ ਗੱਲ 'ਤੇ ਟੁੱਟ ਗਿਆ।[3][2]

ਕਿਉਂਕਿ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਬੱਚੇ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਜਹਾਂਗੀਰ ਨੇ ਦਿਨ ਨੂੰ "ਗੁਮਸ਼ੰਬਾ" ਜਾਂ "ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਦਿਨ" ਕਹਿਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।[2][1]

ਉਸਨੂੰ ਅਜਮੇਰ ਵਿਖੇ ਮੁਈਨ ਅਲ-ਦੀਨ ਚਿਸ਼ਤੀ ਦੀ ਕਬਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਦਫ਼ਨਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।[4]

ਵੰਸ਼

[ਸੋਧੋ]

ਹਵਾਲੇ

[ਸੋਧੋ]
  1. ↑ 1.0 1.1 1.2 Kham, Inayat (1990). The ShahJahannama. Translated by Fuller, A. R. Oxford University Press. p. 6.
  2. ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 Emperor, Jahangir (1999). The Jahangirnama: memoirs of Jahangir, Emperor of India. Translated by Thackston, W. M. Washington D. C; New York: Freer Gallery of Art, Arthur M. Sackler Gallery, Smithsonian Institution; Oxford University Press. p. 194.
  3. ↑ Emperor, Jahangir (1999). The Jahangirnama: memoirs of Jahangir, Emperor of India. Translated by Thackston, W. M. Washington D. C; New York: Freer Gallery of Art, Arthur M. Sackler Gallery, Smithsonian Institution; Oxford University Press. p. 195.
  4. ↑ Sarkar, Kobita (2007). Shah Jahan and His Paradise on Earth. Agra, India: K.P. Bagchi & Company. p. 187.
  5. ↑ 5.0 5.1 Beale, Thomas William; Keene, Henry George (1894). An Oriental Biographical Dictionary. p. 309.
  6. ↑ 6.0 6.1 Mehta, J.l. (1986). Advanced Study in the History of Medieval India. p. 418.
  7. ↑ 7.0 7.1 Singh, Nagendra Kr (2001). Encyclopaedia of Muslim Biography: Muh-R. p. 427.
  8. ↑ 8.0 8.1 Mehta (1986, p. 374)
  9. ↑ 9.0 9.1 Mukherjee, Soma (2001). Royal Mughal Ladies and Their Contributions. Gyan Books. p. 128. ISBN 978-8-121-20760-7.