16 Armia Lotnicza

16 Armia Lotnicza

16-я воздушная армия

Historia
Państwo	ZSRR do 1991  Rosja od 1991
Sformowanie	1942
Działania zbrojne
II wojna światowa bitwa na łuku kurskim Operacja Bagration operacja wiślańsko-odrzańska operacja berlińska[1]
Organizacja
Dyslokacja	Wünsdorf (Zossen)
Rodzaj sił zbrojnych	Wojska lotnicze
Rodzaj wojsk	lotnictwo
Podległość	1 Front Białoruski[2] Zachodnia Grupa Wojsk

Gen. lejtn. Siergiej Rudenko, jeden z dowódców 16 Armii Lotniczej.

Cmentarz przy ul. Żwirki i Wigury w Warszawie, na którym zostali pochowani żołnierze z 28 Armii i polegli lotnicy z 16 Armii Lotniczej

16 Armia Lotnicza (16-я воздушная армия) – związek operacyjny Armii Radzieckiej przejęty przez Siły Zbrojne Federacji Rosyjskiej.

Historia

16 Armia Lotnicza została sformowana w 1942 roku. W 1943 roku brała udział w bitwie kurskiej (5 lipca - 23 sierpnia 1943). W tym czasie dowództwo 16 Armii Lotniczej tworzyli następujący oficerowie: dowódca Siergiej Rudenko, zastępca dowódcy do spraw politycznych Aleksiej Winogradow, szef sztabu Piotr Brajko oraz szef zarządu politycznego W. Wichrow^[3]. Po utworzeniu, kolejno podlegała i prowadziła działania bojowe na rzecz: Frontu Dońskiego, Frontu Białoruskiego, 1 frontu Białoruskiego i 2 frontu Dalekowschodniego^[4]. W czasie bitwy pod Bobryjskiem prowadzonej w czasie Operacji Bagration dowodzący 16 Armią Lotniczą gen. Rudenko użył bojowo przeciw armii niemieckiej 400 bombowców. Atakowane były przeprawy na rzece Berezynie pod osłoną 126 myśliwców^[5]. Uczestnicząc w operacji wiślańsko-odrzańskiej w styczniu 1945 miała do dyspozycji 2190 samolotów^[6].

W końcowym okresie istnienia Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich armia stacjonowała na terenie Niemieckiej Republiki Demokratycznej. W tym czasie wchodziła w skład Zachodniej Grupy Wojsk^[7].

Dowództwo armii

Dowódca:

• gen. płk. Siergiej Rudenko

Szef sztabu:

• gen. por. P. I. Brajko^[8]

Struktura organizacyjna

Skład w 1945^[9]:

• 3 Korpus Lotnictwa Myśliwskiego - gen. lejtn. Jewgienij Sawicki
• 3 Korpus Lotnictwa Bombowego - gen. mjr Afanasiej Karawacki
• 6 Korpus Lotnictwa Myśliwskiego - gen. mjr Ibragim Dzusow
• 6 Korpus Lotnictwa szturmowego - gen. mjr Boris Tokariew
• 9 Korpus Lotnictwa szturmowego - gen. mjr Iwan Krupski
• 13 Korpus Lotnictwa Myśliwskiego - gen. mjr Boris Sidniew

Skład w 1990^[10]:

• dowództwo i sztab – Wünsdorf;
• 16 Gwardyjska Swirska Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego - Damggarten:
• 125 Dywizja Lotnictwa Myśliwsko-Bombowego - Brand:
• 126 Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego - Zerbst,
• 6 Gwardyjska Doniecko-Segedzka Dywizja Lotnictwa Myśliwskiego - Magdeburg:
• 105 Dywizja Lotnictwa Myśliwsko-Bombowego - Grossenhaim,

Jednostki podporządkowania armijnego:

• 11 Witebski pułk lotnictwa rozpoznawczego - Welcow;
• 931 Zabajkalski pułk lotnictwa rozpoznawczego - Wemoihen;
• 294 pułk lotnictwa rozpoznawczego - Alsztedt;
• 226 pułk lotnictwa mieszanego - Szperenberg;
• 356 pułk lotnictwa szturmowego - Brands;
• 368 pułk lotnictwa szturmowego - Tutow;
• 83 pułk łączności - Rangsdorf;
• 1266 batalion radioliniowy - Wittenberg;
• 315 batalion remontowy - Furstenwalde;
• 485 batalion zabezpieczenia lotnisk - Wemoihen;
• 1138 Stanowisko Dowodzenia - Wunsdorf;
• 597 Centrum Obliczeniowe - Wunsdorf;
• 503 Centrum Przetwarzania Danych - Wunsdorf;
• 227 Centrum Dowodzenia — Wunsdorf.

Przypisy

1. Worobjow, Parotkin i Szymanski 1971 ↓, s. 493,495.
2. Sobczak (red.) 1975 ↓, s. 144.
3. Kołtunow i Sołowjow 1971 ↓, s. 465.
4. Sobczak (red.) 1975 ↓, s. 144, 145.
5. Czujkow 1982 ↓, s. 18.
6. Duffy 2007 ↓, s. 333.
7. Depczyński 2015 ↓, s. 361.
8. Worobjow, Parotkin i Szymanski 1971 ↓, s. 495.
9. Dolata 1971 ↓, s. 589.
10. Depczyński 2015 ↓, s. 361–363.

Bibliografia

• Wasilij Czujkow: Koniec Trzeciej Rzeszy. Warszawa: 1982. ISBN 83-11-06846-1.
• Marek Depczyński: Rosyjskie siły zbrojne: od Milutina do Putina. Warszawa: Bellona SA, 2015. ISBN 978-83-11-13505-5.
• Bolesław Dolata: Wyzwolenie Polski 1944-1945. Warszawa: 1971.
• Christopher Duffy: Czerwony szturm na Rzeszę. Warszawa: 2007. ISBN 978-83-05-13471-2.
• G. Kołtunow, B. Sołowjow: Bitwa pod Kurskiem. Warszawa: 1971.
• Kazimierz Sobczak (red.): Encyklopedia II wojny światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
• F.D. Worobjow, I.W. Parotkin, A.N. Szymanski: Ostatni szturm (operacja berlińska 1945 r.). Warszawa: 1971.