AK-230

Armata AK-230 na okręcie ORP "Fala"
Ak-230 na ORP "Wodnik".

AK-230 – podwójnie sprzężona automatyczna uniwersalna armata morska kalibru 30 mm, opracowana w ZSRR pod koniec lat pięćdziesiątych XX w. Była to jedna z najpopularniejszych armat tej klasy na świecie[1].

Powstanie i rozwój

[edytuj | edytuj kod]

Była to pierwsza w pełni automatyczna armata okrętowa w ZSRR. Jej projektowanie, pod oznaczeniem KŁ-302, rozpoczęło się na podstawie postanowienia Rady Ministrów z 1956. Za rozwój podstawy i wieży odpowiadało biuro OKB-43, a części artyleryjskiej - OKB-16 (konstruktorzy A. Nudelman i W. Niemenow). Samo działko oznaczone było NN-30, od inicjałów konstruktorów (ozn. fabryczne 291P)[2]. Prototyp skonstruowano w 1957, a po dopracowaniu konstrukcji, armaty produkowano w zakładzie nr 535 w Tule od 1959 do 1984. Po próbach państwowych w latach 1960-1961 na kutrze rakietowym projektu 205 (Osa) nr „401”, armata KŁ-302 została oficjalnie przyjęta na uzbrojenie postanowieniem z 24 sierpnia 1962, jako kompleks AK-630-MR-104, ze stacją radiolokacyjną kierowania ogniem MR-104 Ryś[2].

Podstawowy sposób naprowadzania na cel opiera się na wykorzystaniu radaru artyleryjskiego. Według danych radzieckich, prawdopodobieństwo porażenia celu wielkości kutra torpedowego na dystansie 2 Mm wynosiło 99% przy zużyciu do 200 nabojów, a radar zapewniał również automatyczne śledzenie celów powietrznych lecących z prędkością do 300 m/s (1080 km/h) na odległości do 1,4 Mm z 80% prawdopodobieństwa porażenia jedną serią[3]. Armata zasilana jest z bębna z amunicją znajdującego się pod pokładem. Produkowana była w ZSRR (ok. 1450 sztuk) i Chinach (ok. 300 sztuk). Dzięki małym rozmiarom używana była na bardzo wielu typach małych okrętów bojowych i okrętów pomocniczych produkcji państw dawnego bloku socjalistycznego jako główne uzbrojenie, rzadziej na większych okrętach bojowych jako broń przeciwlotnicza (proj. 68bis, proj.57A). Jej następcą stała się armata AK-630.

Używana była na wielu polskich okrętach (do 110 sztuk armat: na kutrach rakietowych projektu 205, kutrach torpedowych proj. 664, okrętach desantowych proj. 770, 771, 776, okrętach patrolowych i ścigaczach okrętów podwodnych projektów 912 i 912M, okrętach szkolnych proj. 888)[1], obecnie już tylko na ORP „Wodnik” (stan na 2010).

Budowa

[edytuj | edytuj kod]

Zestaw składa się z bezzałogowej, sterowanej zdalnie wieży z dwiema armatami przeciwlotniczymi NN-30. NN-30 jest chłodzonym płynem działkiem rewolwerowym z bębnem o czterech komorach nabojowych zasilanym z taśmy[2]. Automatyka broni oparta jest na krótkim odrzucie lufy, a odpalanie jest elektryczne[2].

Dopuszczalne jest strzelanie seriami do 100 wystrzałów na lufę, po czym powinno nastąpić 15-20 minutowe chłodzenie. W warunkach bojowych dopuszcza się skrócenie przerw do 15-20 s, ale może to doprowadzić do rozkalibrowania lufy i konieczności remontu dział oraz pogarsza celność[2].

Amunicja

[edytuj | edytuj kod]

W skład jednostki ognia wchodzą naboje z pociskami odłamkowo-burząco-zapalającymi OF-83, burzącymi F-83 i przeciwpancerno-smugowymi Br-83[2]. Stosowano zapalniki uderzeniowe z opóźnieniem MG-30 i MG-31 i denne bezwładnościowe MD-30. Pociski miały samolikwidator uruchamiający się po 11-20 s. Masa ładunku miotającego wynosi 0,19 kg[2].

Nabój szkolny[4].
Taśma nabojowa i łuska[4].
Typ HE-Frag AP-T
Nazwa OF-83D BR-83
Waga
Naboju 1,13 kg 1,12 kg
Pocisku 0,27 kg 0,35 kg
Materiał wybuchowy 30 g
A-IX-2		 –
Prędkość początkowa pocisku 1,050 m/s

Dane

[edytuj | edytuj kod]
  • kaliber: 30 mm
  • liczba luf: 2
  • długość lufy: 65 kalibrów (L/65)
  • prędkość początkowa pocisku: 1050 m/s
  • odrzut lufy: 92 mm
  • kąt podniesienia luf: od -12° do +87°
  • prędkość obrotu wieży: 70°/s
  • prędkość podnoszenia luf: 55°/s
  • masa wieży: 1905 kg
  • obsługa: 2 osoby
  • donośność maksymalna: 6500 m do celów nawodnych (bez samolikwidatora), 4000 m do powietrznych
  • donośność praktyczna 4738 m[2]
  • szybkostrzelność:
    • teoretyczna: 2x1050 strzałów/min
    • praktyczna: 2x200–240 strzałów/min
  • amunicja: naboje 30x210B typu BR-83 i OF-83D w taśmie o pojemności 2x500 szt.
  • zasada działania automatyki działa: krótki odrzut lufy
  • zasilanie: 220 V DC lub 380 V, 50 Hz, 26 V DC, 115 V, 400 Hz
  • chłodzenie luf: cieczą
  • systemy kierowania (poza wieżą): radar MR-104 Ryś albo MR-103 Bars, celownik optyczny Kołonka oraz dodatkowo konsola ręcznego sterowania.

Wersje

[edytuj | edytuj kod]
  • AK-230 typu A – zasilanie 220 V DC[5]
  • AK-230 typu B – zasilanie 380 V AC[5]
  • AK-230M – wykonanie małomagnetyczne dla trałowców, przyjęta na uzbrojenie w 1963 (zasilanie 380 V)[2].
  • Type 69 – wersja chińska o masie całkowitej 3600 kg[5].

W muzeach

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b J. Ciślak, op.cit., s.213-214
  2. ↑ a b c d e f g h i АК-230
  3. ↑ W. Kostriczenko, A. Prostokiszyn: „Pojuszczije friegaty”. Bolszyje protiwołodocznyje korabli projekta 61. 1999, s. 11, seria: Morskaja Kollekcyja. nr 1/1999. (ros.).
  4. ↑ a b Eksponat Muzeum Obrony Wybrzeża, pochodzący z helskich ścigaczy okrętów podwodnych projektu 912M.
  5. ↑ a b c Russia / USSR 30 mm/63 (1.2") AK-230 - People's Republic of China 30 mm/63 (1.2") Type 69 w serwisie NavWeaps.com

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]