ANBO-III

ANBO-III
	; Prototyp ANBO-III
	Dane podstawowe
Państwo	Litwa
Producent	Warsztaty Lotnicze, Kowno
Konstruktor	Antanas Gustaitis
Typ	samolot szkolny
Konstrukcja	górnopłat o konstrukcji drewnianej
Załoga	2
	Historia
Data oblotu	październik 1929
Wycofanie ze służby	1940
Liczba egz.	9
Liczba wypadków; • w tym katastrof	1; 1
	Dane techniczne
Napęd	1 silnik gwiazdowy Walter Mars
Moc	96 kW (130 KM)
	Wymiary
Rozpiętość	10,55 m
Długość	6,9 m
Powierzchnia nośna	18,2 m²
	Masa
Własna	556 kg
Startowa	820 kg
	Osiągi
Prędkość maks.	180 km/h
Prędkość minimalna	75 km/h
Pułap	4500 m
	Dane operacyjne
	Użytkownicy
	Karo Aviacija
	Rzuty
	Multimedia w Wikimedia Commons

ANBO-III – litewski samolot szkolny z końca lat 20. XX wieku.

Historia

W okresie międzywojennym na Litwie skonstruowano niewielką liczbę samolotów^[1]. W latach 1924–1927 w Warsztatach Lotniczych w Kownie zbudowano po jednym egzemplarzu płatowców ANBO-I^[a] i ANBO-II konstrukcji por. Antanasa Gustaitisa^[3]^[4]. W październiku 1929 roku Gustaitis stworzył swój trzeci samolot, ANBO-III, który przeznaczony był do szkolenia w wyższym pilotażu^[5]. Po raz pierwszy na Litwie podjęto produkcję seryjną tego samolotu, budując od września 1929 do września 1931 roku dziewięć egzemplarzy ANBO-III (maszyny miały numery ewidencyjne 33, 39–42, 44–45, 47–48)^[6]. Płatowce używano do szkolenia zaawansowanego w lotnictwie wojskowym do 1940 roku, kiedy to ze stanu spisano ostatnie pięć sztuk^[5]. Samoloty były łatwe w pilotażu. W ciągu 10 lat użytkowania wypadkowi uległ tylko jeden z nich: 28 sierpnia 1935 roku rozbiciu uległa maszyna nr 41, a w katastrofie śmierć poniósł aspirant wojskowy inż. Alfonsas Klygis^[7].

Incydent graniczny

7 kwietnia 1933 roku o godzinie 14:00 nieopodal zaścianka Sulszczyzna położonego przy stacji kolejowej Zawiasy na linii z Wilna do Kowna, w rejonie działania Batalion KOP „Troki” wylądował przymusowo ANBO-III nr 44, pilotowany przez ppor. Juozasa Nausedę^[8]. Podczas lądowania maszyna uległa niewielkim uszkodzeniom, m.in. zostało rozerwane poszycie kadłuba i zgięta łopata śmigła^[8]. Samolot został zbadany przez komisję z 5. Pułku Lotniczego, po czym wraz z pilotem przewieziony do Wilna, a stamtąd za pośrednictwem Łotwy oddany Litwinom (Polska i Litwa nie utrzymywały stosunków dyplomatycznych)^[9].

Opis konstrukcji i dane techniczne

ANBO-III był jednosilnikowym, dwumiejscowym górnopłatem szkolnym konstrukcji drewnianej^[10]. Rozpiętość skrzydeł wynosiła 10,55 metra, a powierzchnia nośna miała wielkość 18,2 m²^[10]. Płat był odchylony do tyłu o 5 stopni, w jego centralnej części znajdowały się zbiorniki paliwa. Kadłub o szkielecie wykonanym z rurek stalowych, kryty blachą duralową^[11]. Długość samolotu wynosiła 6,9 metra^[10]. Masa własna płatowca wynosiła 556 kg, zaś masa całkowita (startowa) 820 kg^[10]. Podwozie klasyczne, stałe, amortyzowane sznurem gumowym^[10].

Napęd stanowił początkowo chłodzony powietrzem 9-cylindrowy silnik gwiazdowy Walter Mars o mocy 96 kW (130 KM)^[10]. W egzemplarzach wyprodukowanych w latach 1930–1931 montowano 7-cylindrowe silniki gwiazdowe Armstrong Siddeley Genet Major o mocy 88 kW (120 KM)^[10]. Prędkość maksymalna wynosiła 180 km/h z silnikiem Mars i 174 km/h z silnikiem Genet Major, zaś prędkość minimalna 75 km/h^[10]. Maszyna osiągała pułap 4500 metrów^[10].

Uwagi

↑ Skrót ANBO pochodzi prawdopodobnie od pierwszych liter lit. zdania Antanas Nori Buti Ore, co można przetłumaczyć: „Antanas chce być w powietrzu”^[2].

Przypisy

↑ Taylor 1989 ↓, s. 60.
↑ Rezmer 1999 ↓, s. 156.
↑ Rezmer 1999 ↓, s. 156-158.
↑ Jankiewicz i Malejko 1993 ↓, s. 64.
↑ ^a ^b Rezmer 1999 ↓, s. 159.
↑ Rezmer 1999 ↓, s. 159, 298.
↑ Rezmer 1999 ↓, s. 159, 295.
↑ ^a ^b Rezmer 1999 ↓, s. 162.
↑ Rezmer 1999 ↓, s. 163.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Rezmer 1999 ↓, s. 161.
↑ Skrzydlata Polska i 16'1971 ↓, s. 17.

Bibliografia

Zbigniew Jankiewicz, Julian Malejko: Samoloty i śmigłowce wojskowe – litera A. Warszawa: Bellona, 1993, seria: Encyklopedia Lotnictwa Wojskowego. Tom 2. ISBN 83-11-08229-4.
Waldemar Rezmer: Litewskie lotnictwo wojskowe 1919–1940. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1999. ISBN 83-231-1096-4.
Michael J.H. Taylor (red.): Jane’s Encyclopedia of Aviation. London: Studio Editions, 1989. ISBN 1-85170-324-1.
A M. „ANBO III” pierwszy litewski samolot budowany seryjnie. „Skrzydlata Polska”. 16/1971, 19 kwietnia 1971. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.

Linki zewnętrzne

Sylwetka samolotu ANBO-III w serwisie «Уголок неба». airwar.ru. [dostęp 2023-06-26]. (ros.).

[3] Skrót ANBO pochodzi prawdopodobnie od pierwszych liter lit. zdania Antanas Nori Buti Ore, co można przetłumaczyć: „Antanas chce być w powietrzu”^[2].

[CITEREFTaylor198960-1] Taylor 1989 ↓, s. 60.

[CITEREFRezmer1999156-2] Rezmer 1999 ↓, s. 156.

[CITEREFRezmer1999156-158-4] Rezmer 1999 ↓, s. 156-158.

[CITEREFJankiewiczMalejko199364-5] Jankiewicz i Malejko 1993 ↓, s. 64.

[CITEREFRezmer1999159-6] Rezmer 1999 ↓, s. 159.

[CITEREFRezmer1999159,_298-7] Rezmer 1999 ↓, s. 159, 298.

[CITEREFRezmer1999159,_295-8] Rezmer 1999 ↓, s. 159, 295.

[CITEREFRezmer1999162-9] Rezmer 1999 ↓, s. 162.

[CITEREFRezmer1999163-10] Rezmer 1999 ↓, s. 163.

[CITEREFRezmer1999161-11] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Rezmer 1999 ↓, s. 161.

[CITEREFSkrzydlata_Polska16'197117-12] Skrzydlata Polska i 16'1971 ↓, s. 17.

[1]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[2]