Acantholycosa

Acantholycosa
Dahl, 1908
Ilustracja
Pogoniec cętkonogi
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

pajęczaki

Rząd

pająki

Podrząd

Opisthothelae

Infrarząd

pająki wyższe

Rodzina

pogońcowate

Podrodzina

Pardosinae

Rodzaj

Acantholycosa

Typ nomenklatoryczny

Lycosa sudetica L. Koch, 1875

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Acantholycosa – rodzaj pająków z rodziny pogońcowatych i podrodziny Pardosinae. Obejmuje 36 opisanych gatunków. Zamieszkują głównie palearktyczną Eurazję; tylko jeden gatunek występuje w nearktycznej Ameryce Północnej.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Pająki o ciele długości od 6 do 10,8 mm i ubarwieniu od stosunkowo jasnego po niemal czarne, zwykle u samca ciemniejszym niż u samicy, najczęściej bez wyraźnego wzoru[1]. Karapaks ma część głowową o nieco łukowatych, patrząc od góry, bokach. Oczy pary przednio-środkowej są tak duże jak oczy pary przednio-bocznej i leżą w widoku grzbietowym nieco bardziej z tyłu niż one. Wysokość nadustka wynosi mniej więcej dwukrotność szerokości oka pary przednio-środkowej[2]. Odnóża są dość długie[2][1]; stosunek długości karapaksu do długości uda pierwszej ich pary wynosi od 0,83 do 1,26[1]. Golenie pary pierwszej i drugiej mają od 4 do 6 par kolców na stronie brzusznej[2][1].

Nogogłaszczki samca mają jednolicie ciemne cymbium oraz bulbus o szerokim, zwykle rozszerzonym w części odsiebnej embolusie, u większości gatunków zaopatrzonym w kolec lub ząbek w nasadowej ⅓. Apofiza tegularna u większości gatunków ma ramię wierzchołkowe uwstecznione, mniejsze od nasadowego (wówczas najczęściej blaszkowate lub kilowate, a rzadziej kolcowate), a nawet całkowicie zanikłe; jedynie trzy gatunki mają ramię wierzchołkowe większe od nasadowego. Apofiza terminalna zbudowana jest z dwóch części, z których jedna jest kolcowata lub walcowata ze zmodyfikowanym szczytem, a druga blaszkowata i niekiedy zredukowana. Palea może mieć blaszkowatą wypustkę, pazurkowatą lub haczykowatą apofizę na górnej krawędzi, bądź też część wierzchołkową wyciągniętą i opatrzoną drobną, trójkątną wypustką[1].

Genitalia samicy mają dłuższą niż szerszą płytkę płciową podzieloną na nasadowy dołek i spłaszczoną część górną. U wszystkich gatunków występuje przegroda, zwykle rozszerzona w części nasadowej. Dołek jest zawsze, przynajmniej w nasadowej części, dobrze wykształcony, ale nierzadko niemal całkiem zasłonięty przegrodą. Kieszonki przednie (apikalne) leżą z dala od dołka, nie są oddzielone przegrodą, a z wyjątkiem grupy gatunków solituda w mniejszym lub większym stopniu zlewają się ze sobą. Wulwa ma długie, nie zataczające jednak pętli, ani nie tworzące ostrych zakrętów zbiorniki nasienne[1].

Rozprzestrzenienie

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj holarktyczny, ale tylko A. solituda występuje w nearktycznej Ameryce Północnej, pozostałe gatunki ograniczone są do palearktycznej Eurazji[3]. W Europie występują trzy gatunki, z czego jeden w dwóch podgatunkach[4][3]. W Polsce stwierdzono dwa spośród nich, A. lignaria i A. norvegica sudetica, oba tylko w górach[5]. Najbogatszą, liczącą 30 gatunków faunę ma Rosja. Poza tym pięć gatunków znanych jest z Kazachstanu, a cztery z Mongolii[3].

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Takson ten wprowadzony został w 1908 roku przez Friedricha Dahla[6][3]. Gatunkiem typowym wyznaczono Lycosa sudetica, która współcześnie klasyfikowana jest jako podgatunek A. norvegica[3][1].

Do rodzaju tego zalicza się 36 opisanych gatunków[3]:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e f g Yuri M. Marusik, Galina Azarkina, Seppo Koponen. A survey of east Palearctic Lycosidae (Aranei). II. Genus Acantholycosa F. Dahl, 1908 and related new genera. „Arthropoda Selecta”. 12 (2), s. 101-148, 2004. 
  2. ↑ a b c Sven Almquist, Swedish Araneae, part 1 – families Atypidae to Hahniidae (Linyphiidae excluded), „Insect Systematics et Evolution”, Supplement 62, 2005, 1-284 (183-184).
  3. ↑ a b c d e f Gen. Acantholycosa Dahl, 1908. [w:] World Spider Catalog [on-line]. Natural History Museum Bern. [dostęp 2024-01-23].
  4. ↑ Wolfgang Nentwig, Theo Blick, Daniel Gloor, Ambros Hänggi, Christian Kropf: Lycosidae Sundevall, 1833: Acantholycosa. [w:] Araneae. Spiders of Europe. Version 01.2024 [on-line]. Universität Bern. [dostęp 2024-01-24].
  5. ↑ Jerzy Prószyński, Wojciech Staręga, Katalog Fauny Polski Tom 16. Część XXXIII. Pająki – Aranei., „Katalog Fauny Polski”, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971.
  6. ↑ F. Dahl. Die Lycosiden oder Wolfspinnen Deutschlands und ihre Stellung im Haushalt der Natur. Nach statistischen Untersuchungen dargestellt. „Nova Acta, Abhandlungen der Kaiserlichen Leopoldinisch-Carolinischen Deutschen Akademie der Naturforscher”. 88 (3), s. 175-678, 1908. 

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]