Adrian Zandberg (2020) | |
Data i miejsce urodzenia |
4 grudnia 1979 |
---|---|
Zawód, zajęcie |
polityk, historyk |
Alma Mater | |
Stanowisko |
poseł na Sejm IX i X kadencji (od 2019) |
Partia |
Adrian Tadeusz Zandberg (ur. 4 grudnia 1979 w Aalborgu) – polski polityk, historyk, przedsiębiorca, nauczyciel akademicki i programista. Doktor nauk humanistycznych, współzałożyciel Partii Razem (przemianowanej na Lewicę Razem) i od 2022 jej współprzewodniczący, poseł na Sejm IX i X kadencji.
Urodził się 4 grudnia 1979 w Aalborgu w Danii, dokąd jego rodzina wyemigrowała z Polski w 1967[1]. Pod koniec lat 80. rodzina przeniosła się do Warszawy[2]. Wystąpił jako aktor dziecięcy w jednym z odcinków serialu Ballada o Januszku z 1988[3]. Ukończył Autorskie Liceum Ogólnokształcące nr 42 w Warszawie[4]. Był stypendystą Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci[5].
Studiował prawo i historię na Uniwersytecie Warszawskim. Studiów prawniczych nie ukończył[1], absolwentem studiów historycznych został w 2002[6]. W 2007 uzyskał na Wydziale Historycznym UW stopień doktora nauk humanistycznych na podstawie rozprawy pt. Organizacje i ruchy społeczne wokół partii socjaldemokratycznych w Niemczech i w Wielkiej Brytanii przed pierwszą wojną światową, napisanej pod kierunkiem Anny Żarnowskiej[7].
Pracował jako nauczyciel akademicki na Wydziale Kultury Japonii Polsko-Japońskiej Akademii Technik Komputerowych[7], a także w Wyższej Szkole Komunikowania, Politologii i Stosunków Międzynarodowych w Warszawie. W ramach własnej działalności gospodarczej zajmował się projektowaniem aplikacji mobilnych[2].
W pracy naukowej zajął się historią ruchu robotniczego[1], a także historią medycyny i leczenia uzależnień[8]. Artykuł na ten temat opublikował w wydawanym przez Cambridge University Press piśmie „Medical History”[9]. Publikował również w pismach „Meander”, „Przegląd Historyczny” i „Dzieje Najnowsze”.
Współpracował z liderem Polskiej Partii Socjalistycznej Piotrem Ikonowiczem w jego kampanii wyborczej przed wyborami prezydenckimi w 2000[10]. W 2001 wspólnie z Jackiem Kuroniem opublikował w „Gazecie Wyborczej” artykuł III RP dla każdego, którego autorzy postawili tezę o deficycie demokracji w Polsce i proponowali zainicjowanie obywatelskiej debaty dotyczącej kierunków rozwoju[11].
Był członkiem Unii Pracy[12]. Pełnił funkcję przewodniczącego organizacji młodzieżowej tej partii – Federacji Młodych UP, w której jego zastępczynią była Barbara Nowacka[2]. Był współorganizatorem protestów przeciwko pomysłom likwidacji nieodpłatnych studiów oraz wysyłaniu polskich żołnierzy na wojnę do Iraku[12]. a także jednym z założycieli portalu Lewica.pl[1]. W kwietniu 2005 odszedł z Unii Pracy z innymi członkami młodzieżówki, protestując przeciwko zbyt bliskiej współpracy między SLD i UP[2][13]. W 2005 współtworzył Unię Lewicy III RP, zasiadając w jej zarządzie[14]. W tym samym roku odszedł z tej partii, motywując tę decyzję sprzeciwem wobec podjęcia przez nią współpracy z SLD. Również w 2005 współtworzył stowarzyszenie Młodzi Socjaliści[12]. W lipcu 2009 wybrany do prezydium Rady Naczelnej Polskiej Partii Socjalistycznej[15][16].
W maju 2015 współtworzył Partię Razem, zasiadł w jej zarządzie krajowym[17], odpowiadał za stronę internetową i media społecznościowe tego ugrupowania[10]. W wyborach parlamentarnych w 2015 kandydował do Sejmu z pierwszego miejsca na jej liście w okręgu warszawskim, zdobywając 49 711 głosów (co stanowiło 4,54% głosów oddanych w okręgu)[18]. Nie uzyskał wówczas mandatu – Partia Razem nie osiągnęła w tych wyborach progu wyborczego[19]. Jego występ w przedwyborczej debacie liderów ośmiu ugrupowań sprawił, że przez niektóre media uznany został za zwycięzcę tej debaty i za nową twarz lewicy[10][20]. Pojawiły się także opinie, że tym występem pozyskał dodatkowe poparcie dla Partii Razem kosztem Zjednoczonej Lewicy, której zabrakło 0,45 punktu procentowego do przekroczenia progu wyborczego dla koalicji[21]. Inni komentatorzy, w tym liderka Zjednoczonej Lewicy Barbara Nowacka, wskazywali jednak, że większość wyborców Partii Razem stanowiły osoby niegłosujące wcześniej na partie wchodzące w skład ZL, a popularność tej koalicji malała już od dłuższego czasu[22].
W wyborach w 2019 Adrian Zandberg bezskutecznie ubiegał się o mandat posła do Parlamentu Europejskiego z listy koalicyjnego komitetu Lewica Razem[23]. Po wyborach nazwę tę przyjęła jego partia[24]. W wyborach parlamentarnych w tym samym roku kandydował (w ramach projektu politycznego Lewica) z pierwszego miejsca listy Sojuszu Lewicy Demokratycznej w okręgu warszawskim. Został wybrany na posła IX kadencji, otrzymując 140 898 głosów[25]. Był członkiem Komisji Gospodarki i Rozwoju, Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii, a także przewodniczącym Polsko-Duńskiej Grupy Parlamentarnej[26].
27 listopada 2022 razem z Magdaleną Biejat został współprzewodniczącym partii Lewica Razem[27]. W wyborach w 2023 z powodzeniem ubiegał się o poselską reelekcję, kandydując jako lider warszawskiej listy Nowej Lewicy (w ramach porozumienia NL z jego formacją) i zdobywając 64 435 głosów[28].
Jest synem Piotra[2] i Ewy[29]. Jego babka Krystyna Rodziewicz-Zandberg była łączniczką w powstaniu warszawskim[30][31]. Jego krewnymi byli mikrobiolog Jan Danysz oraz geolog Regina Fleszarowa[32].
Pod koniec lat 90. przez trzy lata był związany z Barbarą Nowacką[33][34]. Żonaty z badaczką społeczną Barbarą Audycką-Zandberg[35][36], z którą ma dwoje dzieci: Olgę i Olafa[2].
W serialu komediowym Ucho Prezesa w postać nawiązującą do Adriana Zandberga wcielił się Michał Floriańczyk[37][38].
Wybory | Komitet wyborczy | Organ | Okręg | Wynik | |
---|---|---|---|---|---|
2015 | Partia Razem | Sejm VIII kadencji | nr 19 | 49 711 (4,54%)[18] | |
2019 | Lewica Razem | Parlament Europejski IX kadencji | nr 4 | 17 108 (1,23%)[23] | |
2019 | Sojusz Lewicy Demokratycznej | Sejm IX kadencji | nr 19 | 140 898 (10,20%)[25] | |
2023 | Nowa Lewica | Sejm X Kadencji | 64 435 (3,76%)[28] |