Albert Maori Kiki

Albert Maori Kiki
Data i miejsce urodzenia

21 września 1931
Orokolo (prowincja Gulf)

Data i miejsce śmierci

13 marca 1993
Port Moresby

Wicepremier Papui-Nowej Gwinei
Okres

od 1975
do 1977

Przynależność polityczna

Partia Pangu

Następca

Julius Chan

Odznaczenia
Kawaler Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego od 1936 (cywilny)

Sir Albert Maori Kiki (ur. 21 września 1931 w Orokolo (prowincja Gulf), zm. 13 marca 1993 w Port Moresby)[1] – patolog, polityk i pisarz, wicepremier Papui-Nowej Gwinei. Kawaler Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego (KBE)[1].

Kariera

[edytuj | edytuj kod]

Edukację zaczynał w London Missionary Society. Po wojnie kontynuował naukę w Sogeri. Kolejno odbył medyczne szkolenie na Fidżi, gdzie uzyskał dyplom patologa. Po powrocie do Port Moresby założył Stowarzyszenie Pracowników Nowej Gwinei (New Guinea Workers Association) i rozpoczął prace nad usunięciem dyskryminujących przepisów i zwiększenia udziału rdzennych mieszkańców w radzie legislacyjnej. Założył także pierwsze Rugby Union Association[2].

Poczucie niesprawiedliwości administracji australijskiej wzrosło podczas czasu spędzonego w Buka jako asystent opieki społecznej (1961-63), a po powrocie do Port Moresby jego świadomość polityczna rozwijała się podczas kursu w Administrative College (1964-65). Doprowadziło to ostatecznie do powstania Partii Pangu w czerwcu 1967 i zaangażowania się politycznego. Głównym założeniem partii było stawianie nacisku na rządy wewnętrzne prowadzące do niepodległości. Po nieudanych wyborach w 1968 Kiki pozostał krajowym sekretarzem partii, a po wyborach w 1972 uzyskał mandat do Parlamentu Narodowego i został ministrem ds. gruntów i środowiska w gabinecie Michaela Somare’a. W latach 1975–1977 pełnił funkcję wicepremiera[3].

Twórczość literacka

[edytuj | edytuj kod]

W 1968 ukazała się autobiografia Kiki Ten Thousand Years in a Lifetime. Książka, przez pryzmat jego życia, ukazuje tysiące lat rozwoju człowieka. Opowiada o dzieciństwie w małym koczowniczym plemieniu i wkraczaniu w cywilizowany świat, by stać się politykiem i założycielem ważnej partii politycznej. Zawiera opisy obyczajów, rytuałów inicjacyjnych, starożytnych zaklęć i złożonej symboliki sztuki plemiennej[3].

Ulli Beier, niemiecki redaktor, pisarz i uczony, który odegrał pionierską rolę w rozwijaniu literatury Papui-Nowej Gwinei, w artykule dla „The Hudson Review” Literature in New Guinea, opublikowanym w 1971, uznał tę autobiografię za pierwszą papuańską książkę, a Maori Kiki za pierwszego prawdziwego papuańskiego autora[4]. Jednocześnie dyskredytując autobiograficzną powieść Ligeremaluoga, wydaną w 1932, jako wg niego, odrzucającą obyczaje plemienne, ślepą akceptację australijskiego zwierzchnictwa i wypierającego tradycje plemienne chrześcijaństwa. Beier miał osobisty udział w tworzeniu tej autobiografii. Książka została podyktowana i nagrana przez niego na magnetofonie, a później przepisana i zredagowana[4].

Współpraca Kiki i Beiera zaowocowała wydaniem w 1984, współautorskiej książki Hohao boards[5]. Powstała ona na zlecenie Papua New Guinea Public Museum and Art Gallery. Zawiera ilustracje i opis sztuki plemiennej, szczególnie z regionu Orokolo, z którego pochodził Kiki. Dzięki ich pracy muzeum nie tylko zyskało cenną dokumentację tradycji papuańskich, ale też wzbogaciło się o wiele eksponatów, które autorzy zebrali pracując nad książką[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Eric Johns, Kiki, Sir Albert Maori [online], Australian Dictionary of Biography, 2021 [dostęp 2022-07-30] (ang.).
  2. ↑ Brij V. Lal, Kate Fortune: The Pacific Islands: An Encyclopedia, Tom 1. Univ of Hawaii Pr, 2000. ISBN 978-0824822651.
  3. ↑ a b Nationalism and Papua New Guinea Writing. ANU Press. [dostęp 2018-01-14]. (ang.).
  4. ↑ a b Nicholas J. Goetzfridt: Indigenous Literature of Oceania: A Survey of Criticism and Interpretation. Greenwood, 1995, s. 23. ISBN 978-0313291739.
  5. ↑ Hohao boards / authors, Ulli Beier and Albert Maori Kiki. National Library of Australia. [dostęp 2018-01-14]. (ang.).
  6. ↑ Ulli Beier, Albert Maori Kiki: Hohao boards. Thomas Nelson, 1970. [dostęp 2018-01-14].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]