Amédée Courbet

Amédée Courbet
	; Portret autorstwa Ernesta Eugène’a Apperta(inne języki)
	wiceadmirał (vice-amiral)
Pełne imię i nazwisko	Amédée Anatole Prosper Courbet
Data i miejsce urodzenia	26 czerwca 1827 ; Abbeville
Data i miejsce śmierci	11 czerwca 1885 ; koło Magong
Siły zbrojne	Marine nationale
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Amédée Courbet (ur. 26 czerwca 1827 w Abbeville, zm. 11 czerwca 1885 koło Magong) – francuski admirał. Jeden z głównodowodzących podczas kampanii w Tonkinie (1883–1886) oraz wojny chińsko-francuskiej (1884–1885), przyczynił się do utwierdzenia władzy francuskiej nad Annamem i Tonkinem (Wietnam)^[1].

Życiorys

Ukończył studia na École polytechnique^[2], po czym w 1849 roku podjął karierę w marynarce wojennej, rozpoczynając w stopniu aspiranta. Pierwsze cztery lata spędził na korwecie żaglowej „Capricieuse”, m.in. uczestnicząc w poszukiwaniach śladów po ekspedycji La Pérouse’a, zaginionej przeszło pół wieku wcześniej na Oceanie Spokojnym. W kolejnych latach służył w Eskadrze Śródziemnomorskiej(inne języki). Jako starszy oficer (w 1866 roku uzyskał stopień capitaine de frégate(inne języki)) pełnił funkcję szefa sztabu w dywizjonie okrętów pancernych w Eskadrze Północnej(inne języki), pływając na pokładzie okrętu „Savoie”(inne języki)^[1].

Podczas wojny francusko-pruskiej (1870–1871) dowodził awizem „Talisman”(inne języki). Operował w regionie Karaibów, gdzie uczestniczył m.in. w zakończonej niepowodzeniem obławie na niemiecką kanonierkę „Meteor”(inne języki). W 1872 roku objął dowodzenie nad stacjonującym w Cherbourgu okrętem obrony wybrzeża (taranowcem) „Bélier”(inne języki). W 1873 roku powrócił na Karaiby jako zastępca dowódcy fregaty „Minerve”(inne języki). W tym samym roku uzyskał stopień capitaine de vaisseau(inne języki). W 1879 roku został szefem sztabu Eskadry Śródziemnomorskiej, służbę pełnił na pokładzie okrętu pancernego „Richelieu”(inne języki). W 1880 roku został gubernatorem Nowej Kaledonii i uzyskał stopień kontradmirała^[1].

W 1883 roku powrócił do Francji, gdzie powierzono mu dowództwo nad grupą zadaniową sformowaną w celu spacyfikowania chińskich oddziałów nieregularnych, tzw. Czarnych Flag(inne języki), operujących w Tonkinie (północny Wietnam), który Francuzi usiłowali wówczas sobie podporządkować (kampania francuska w Tonkinie). W skład dowodzonej przez Courbeta eskadry weszły trzy okręty pancerne – „Bayard”(inne języki) (okręt flagowy), „Atalante”(inne języki) i „Triomphante”(inne języki), dwa krążowniki – „Tourville”(inne języki) i „Châteaurenault”(inne języki) oraz dwa torpedowce – nr 45 i 46^[1].

20 sierpnia 1883 roku Courbet dowodził lądowaniem wojsk francuskich pod Thuận An(inne języki). Francuzi zdobyli wówczas forty strzegące Hue, stolicy dynastii Nguyễn, panującej nad większą częścią Wietnamu. Pokaz siły zaowocował podpisaniem kilka dni później traktatu w Hue(inne języki), który ustanawiał Tonkin oraz Annam (środkowy Wietnam) francuskimi protektoratami. W grudniu tego samego roku Courbet, któremu tymczasowo powierzono dowództwo nad wojskami lądowymi w regionie, przeprowadził zwycięski atak przeciw Czarnym Flagom, zdobywając twierdzę w Sơn Tây(inne języki) nieopodal Hanoi. Courbet za swoje zasługi mianowany został Wielkim Oficerem Legii Honorowej^[a]^[3] oraz otrzymał Medal Wojskowy, a w marcu 1884 roku uzyskał stopień wiceadmirała. Od stycznia kampanię lądową w Tonkinie kontynuował jednak generał Charles-Théodore Millot(inne języki)^[1].

Wraz z wybuchem wojny chińsko-francuskiej (sierpień 1884 roku) Courbet został skierowany w kierunku Formozy (Tajwanu) z zadaniem blokady morskiej wyspy^[1]. Jeszcze w tym samym miesiącu odniósł zwycięstwo nad flotą chińską pod Fuzhou^[2]. 4 października pod jego dowództwem Francuzi zdobyli miasto portowe Keelung(inne języki). W lutym 1885 roku kierowana przez niego eskadra odniosła kolejne zwycięstwo na morzu w bitwie pod Shipu, a miesiąc później zdobyła Peskadory^[1].

Courbet zmarł 11 czerwca w następstwie choroby, miesiąc po zakończeniu działań wojennych (traktat z Tianjin(inne języki)). Przebywał wówczas na pokładzie swojego okrętu flagowego, „Bayard”, zakotwiczonego nieopodal Magong, na Peskadorach. Jego ciało sprowadzono do kraju; po uroczystej ceremonii pogrzebowej w paryskim kompleksie Les Invalides, pochowano go na cmentarzu w rodzinnym Abbeville^[1].

Upamiętnienie

Na cześć Courbeta nazwano trzy okręty francuskiej marynarki wojennej: okręt pancerny „Courbet”(inne języki) (w służbie 1886–1909), pancernik „Courbet”(inne języki) (1913–1944) oraz fregatę rakietową „Courbet” (w służbie od 1994 roku)^[4].

Uwagi

↑ Courbet już wcześniej otrzymał niższe klasy Legii Honorowej – 22 października 1857 roku mianowany został kawalerem, 30 grudnia 1868 roku – oficerem, 23 lipca 1879 roku – komandorem. Wielkim oficerem został 20 grudnia 1883 roku^[3].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Amédée Anatole Prosper Courbet. Association Aux Marins. [dostęp 2025-01-31]. (fr.).
↑ ^a ^b John Keegan, Andrew Wheatcroft: Who's Who in Military History: from 1453 to the present day. Routledge, 1996, s. 65. ISBN 978-0-415-12722-6. [dostęp 2025-01-31].
↑ ^a ^b Amédée Anatole Prosper COURBET. [w:] Base de données Léonore [on-line]. Ministère de la Culture. [dostęp 2025-02-01]. (fr.).
↑ Fregate "Courbet", Marine nationale [dostęp 2025-01-31] (ang.).

[legia-3] Courbet już wcześniej otrzymał niższe klasy Legii Honorowej – 22 października 1857 roku mianowany został kawalerem, 30 grudnia 1868 roku – oficerem, 23 lipca 1879 roku – komandorem. Wielkim oficerem został 20 grudnia 1883 roku^[3].

[marins-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Amédée Anatole Prosper Courbet. Association Aux Marins. [dostęp 2025-01-31]. (fr.).

[who-2] John Keegan, Andrew Wheatcroft: Who's Who in Military History: from 1453 to the present day. Routledge, 1996, s. 65. ISBN 978-0-415-12722-6. [dostęp 2025-01-31].

[legion-4] Amédée Anatole Prosper COURBET. [w:] Base de données Léonore [on-line]. Ministère de la Culture. [dostęp 2025-02-01]. (fr.).

[ships-5] Fregate "Courbet", Marine nationale [dostęp 2025-01-31] (ang.).

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]