Andrzej Markowski (muzyk)
| Pseudonim |
Marek Andrzejewski |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
22 sierpnia 1924 |
| Pochodzenie | |
| Data i miejsce śmierci |
30 października 1986 |
| Gatunki | |
| Zawód | |
| Odznaczenia | |
| |
Andrzej Markowski, ps. „Marek Andrzejewski” (ur. 22 sierpnia 1924 w Lublinie, zm. 30 października 1986 w Warszawie) – polski dyrygent, kompozytor, dyrektor Filharmonii Wrocławskiej (1965–1968), twórca Międzynarodowego Festiwalu Wratislavia Cantans i jego pierwszy dyrektor.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 22 sierpnia 1924 roku w Lublinie, w rodzinie o tradycjach muzycznych jako syn Tadeusza[1] (1881–1969), śpiewaka i aktora, oraz Marianny. Był młodszym bratem Jana (1913–1980), kompozytora i pianisty[2]. W wieku 12 lat grał na organach w jednym z lubelskich klasztorów[3]. W latach 1939–1941 uczył się w Szkole Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Lublinie w klasie Artura Malawskiego (kompozycja). W okresie okupacji niemieckiej występował w warszawskiej kawiarni „U Aktorek”[3], a w latach 1943–1944 doskonalił grę na fortepianie u Marceliny Kimontt-Jacynowej[4]. Był żołnierzem AK i brał udział w powstaniu warszawskim. Był autorem okupacyjnych piosenek; po upadku powstania wraz z bratem został osadzony przez Niemców w Oflagu VII A Murnau[5].
Po odzyskaniu wolności był podchorążym II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Kształcił się m.in. w: Trinity College of Music w Londynie (1946–1947) pod kierunkiem Aleca Rowleya i PWSM w Warszawie (1947–1954). Był uczniem Witolda Rowickiego (dyrygentura) oraz Piotra Rytla i Tadeusza Szeligowskiego (kompozycja).
W 1966 roku zainicjował powstanie Międzynarodowego Festiwalu Oratoryjno-Kantatowego Wratislavia Cantans i był jego pierwszym dyrektorem[6]. Z jego inicjatywy powstały także: Festiwal Polskiej Muzyki Współczesnej we Wrocławiu, Festiwal Muzyki Organowej i Klawesynowej, Festiwal Krakowska Wiosna Młodych Muzyków[7].
Autor licznych utworów orkiestrowych, instrumentalnych i rozrywkowych.
Był mężem Bogusłwy Kazimiery (1923–2019)[8][9].
Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 1-3-21)[9].
Muzyka filmowa
[edytuj | edytuj kod]- Pokolenie (1954)
- Cień (1956)
- Krzyż Walecznych (1958)
- Milcząca gwiazda (1959)
- Wielka, większa i największa (1962)
- Ranny w lesie (1963)
- Popioły (1965)
- Przekładaniec (1968)
- Pan Wołodyjowski (1969)
Kariera dyrygencka
[edytuj | edytuj kod]- Filharmonia Śląska (1955–1958)
- Filharmonia Krakowska (1959–1964)
- Filharmonia we Wrocławiu (1965–1969)
- Filharmonia Narodowa w Warszawie (1971–1978)
- Filharmonia Łódzka im. Artura Rubinsteina (1981–1986)
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Srebrny Krzyż Zasługi (11 lipca 1955)[1]
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]Za swoją twórczość i działalność w 1965 roku otrzymał nagrodę Ministerstwa Kultury i Sztuki II stopnia, w 1974 roku Nagrodę Państwową I stopnia za wybitne kreacje artystyczne na „Warszawskiej Jesieni”, oraz dwukrotnie nagrodę krytyków – statuetkę Orfeusza (1968, 1971). W roku 1969 i 1971 został laureatem dorocznej nagrody Związku Kompozytorów Polskich. W roku 1974 otrzymał nagrodę płytową Grand Prix du Disque Charles Cros we Francji za nagranie utworu Krzysztofa Pendereckiego „Jutrznia”[10].
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]- Tablica pamiątkowa na bocznej ścianie bloku mieszkalnego przy al. Stanów Zjednoczonych 18 w Warszawie, w który w latach 1965–1986 mieszkał Andrzej Markowski[11].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ Powstańcze Biogramy – Jan Markowski [online], www.1944.pl [dostęp 2023-11-19] (pol.).
- ↑ a b Biuletyn Polonijny wita rodaków – Polonia Montreal Kanada Quebec Canada. Wspomnienie o Andrzeju Markowskim [online], biulpol.net [dostęp 2023-11-19].
- ↑ Andrzej Markowski | Życie i twórczość | Artysta [online], Culture.pl [dostęp 2023-11-19] (pol.).
- ↑ Stefan Majchrowski: Za drutami Murnau. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1970, s. 112.
- ↑ Centrum Historii Zajezdnia [online], www.zajezdnia.org [dostęp 2023-11-19].
- ↑ EUTERPE [online], www.euterpe.pl [dostęp 2023-11-19].
- ↑ Powstańcze Biogramy – Bogusława Markowska [online], www.1944.pl [dostęp 2023-11-19] (pol.).
- ↑ a b Cmentarz Stare Powązki: Andrzej Markowski, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2021-11-28].
- ↑ Wiek, rodzinne miasto, biografia Andrzej Markowski [online], Last.fm [dostęp 2023-11-19] (pol.).
- ↑ Tablica pamięci Andrzeja Markowskiego. twoja-praga.pl. [dostęp 2019-12-04].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995, s. 527. ISBN 83-01-11390-1.