Araripesuchus

*Araripesuchus*
	Okres istnienia: 125–65 mln lat temu PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q
	; Araripesuchus wegeneri
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Infragromada	archozauromorfy
Nadrząd	krokodylomorfy
Podrząd	Metasuchia
Rodzaj	Araripesuchus; Price, 1959
Gatunki
	A. gomesii Price, 1959 (typowy); A. buitreraensis Pol & Apesteguía, 2005; A. patagonicus Ortega, Gasparini, Buscalioni & Calvo, 2000; A. rattoides Sereno & Larsson, 2009; A. tsangatsangana Turner, 2006; A. wegeneri Buffetaut, 1981;
	A. gomesii Price, 1959 (typowy); A. buitreraensis Pol & Apesteguía, 2005; A. patagonicus Ortega, Gasparini, Buscalioni & Calvo, 2000; A. rattoides Sereno & Larsson, 2009; A. tsangatsangana Turner, 2006; A. wegeneri Buffetaut, 1981;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Araripesuchus – rodzaj krokodylomorfa żyjącego w kredzie, 125 do 65 milionów lat temu. Zazwyczaj zalicza się go do grupy Notosuchia należącej z kolei do kladu Mesoeucrocodylia i charakteryzującej się różnymi rodzajami zębów i budową czaszki^[1]. Niektóre analizy kladystyczne potwierdzają przynależność Araripesuchus do Notosuchia^[2], jednak z innych wynika jego przynależność do Neosuchia, kladu siostrzanego do Notosuchia^[3]. Araripesuchus wyróżniał się bocznie wypuklonymi oczami, przy czym wybrzuszenie było największe w rejonie powiększonych zębów szczęki^[4]. W obrębie rodzaju wyróżnia się sześć pewnych gatunków.

Historia odkryć

Rodzaj został stworzony w 1959 dzięki opisowi typowego gatunku Araripesuchus gomesii z brazylijskiej formacji Santana. Holotyp użyty do opisu rodzaju, 423-R, znajduje się obecnie pod opieką Divisao de Mineralogia e Geologia do Departamento Nacional da Producao Mineral w Rio de Janeiro. Składa się on z pojedynczej czaszki połączonej stawowo z żuchwą. Bardziej kompletny okaz AMNH 24450 znajduje się w Amerykańskim Muzeum Historii Naturalnej^[1]. Kolejny gatunek, Araripesuchus wegeneri, opisano w 1981. Znaleziono go w dolnokredowych osadach w Nigrze. Jego afrykańskie pochodzenie odróżnia go od innych gatunków, zamieszkujących Amerykę Południową. Okaz typowy tego gatunku, GDF-700, obejmuje fragmentaryczne szczątki szczęk przetrzymywane w Museum National d'Histoire Naturelle w Paryżu^[5]. Araripesuchus patagonicus został opisany w 2000 roku w oparciu o okaz pochodzący z Patagonii (MUC-PV 269)^[6]. Kolejny gatunek przypisany do rodzaju Araripesuchus to A. buitreraensis, opisany w 2005 na podstawie pochodzącej z późnej kredy argentyńskiej czaszki MPCA-PV 235. Mierzy ona 130 mm długości i jak dotąd jest największa spośród należących do Araripesuchus^[4]. Piąty gatunek, Araripesuchus tsangatsangana, opisano w 2006. Jego skamieniałości znajdowały się w pokładach Madagaskaru. Analiza tego znaleziska umocniła pozycję A. wegneri w obrębie rodzaju. A. tsangatsangana jest geologicznie najmłodszy spośród gatunków tego rodzaju^[7]. Araripesuchus rattoides został opisany w 2009 roku w oparciu o niekompletna lewą kość zębową. Odnaleziono także fragment prawej kości zębowej. Skamieniałości te pochodzą z datowanych na około 95 mln lat osadów złóż Kem Kem w Maroku^[2]. W 2009 roku w datowanych na około 110 mln lat osadach formacji Erlhaz w Maroku odnaleziono szczątki co najmniej pięciu osobników, trzy z nich są w dużej mierze kompletne^[2].

Taksonomia

Rodzaj grupuje sześć gatunków: typowy A. gomesii^[1] oraz A. patagonicus^[6], A. buitreraensis^[4], A. tsangatsangana^[7], A. wegeneri^[5] i A. rattoides^[2]. Umieszczenie tu pierwszego afrykańskiego gatunku A. wegeneri było przez pewien czas kwestionowane przez różnych autorów. Ortega i współpracownicy sugerowali umieszczenie tego niepewnego gatunku w osobnym rodzaju, co wsparli wynikami przeprowadzonej analizy filogenetycznej^[6]. Jednakże dalsze badania w połączeniu z odkryciem kolejnego gatunku A. tsangatsangana rzuciły więcej światła na kwestię przynależności A. wegeneri do Araripesuchus. Łączna analiza wsparła włączenie wszystkich pięciu znanych wówczas gatunków do jednego rodzaju^[7].

Paleobiologia

Araripesuchus był lądowym krokodylomorfem. Przedstawiciele wszystkich gatunków należących do tego rodzaju poruszali się na wyprostowanych kończynach. A. tsangatsangana miał prawdopodobnie bardziej smukłe i wydłużone kończyny. A. wegeneri rósł prawdopodobnie tak jak współczesne krokodyle – w młodości miał długie nogi, które w miarę dorastania stawały się stosunkowo coraz krótsze. Uzębienie A. wegeneri i A. rattoides sugeruje, iż były one roślinożercami^[2] lub owadożercami^[7]. Gatunki z rodzaju Araripesuchus są bardzo zróżnicowane, co może wiązać się z ich specjalizacją dietetyczną. Całkowita objętość wewnątrzczaszkową A. wegeneri szacuje się na około 2218 mm³, a półkuli mózgu na około 630 mm³, co mieści się wśród wartości spotykanych również u współczesnych krokodyli^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c L. I. Price. Sobre um crocodilideo notossuquio do Cretacico Brasileiro. „Boletim Divisao de Geolgia e Mineralogia Rio de Janeiro”. 118, s. 1–55, 1959. (port.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f PC Sereno, HCE Larsson. Cretaceous Crocodyliforms from the Sahara. „ZooKeys”. 28, s. 1–143, 2009. DOI: 10.3897/zookeys.28.325. (ang.).
↑ Marco Brandalise de Andrade, Reinaldo J. Bertini. A new Sphagesaurus (Mesoeucrocodylia: Notosuchia) from the Upper Cretaceous of Monte Alto City (Bauru Group, Brazil), and a revision of the Sphagesauridae. „Historical Biology”. 20 (2), s. 101–136, 2008. DOI: 10.1080/08912960701642949. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Diego Pol, Sebastian Apesteguía. New Araripesuchus Remains from the early Late Cretaceous (Cenomanian–Turonian) or Patagonia. „American Museum Novitates”. 3490 (1), s. 1–38, 2005. (ang.).
↑ ^a ^b Eric Buffetaut. Die biogeographische Geschichte der Krokodilier, mit Beschreibung einer neuen Art, Araripesuchus wegeneri. „Geologische Rundschau”. 70 (2), s. 611–624, 1981. DOI: 10.1007/BF01822139.
↑ ^a ^b ^c F.J.F.J. Ortega F.J.F.J., A new species of ''Araripesuchus'' (Crocodylomorpha, Mesoeucrocodylia) from the Lower Cretaceous of Patagonia (Argentina), Z.B.Z.B. Gasparini, A.D. Buscalioni and J.O.A.D.B.J.O. Calvo, „Journal of Vertebrate Paleontology”, 1, 20, 2000, s. 57–76 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Alan H. Turner. Osteology and phylogeny of a new species of Araripesuchus (Crocodyliformes: Mesoeucrocodylia) from the Late Cretaceous of Madagascar. „Historical Biology”. 18 (3), s. 255–369, 2006. DOI: 10.1080/08912960500516112.

[Price1959-1] L. I. Price. Sobre um crocodilideo notossuquio do Cretacico Brasileiro. „Boletim Divisao de Geolgia e Mineralogia Rio de Janeiro”. 118, s. 1–55, 1959. (port.).

[SL09-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f PC Sereno, HCE Larsson. Cretaceous Crocodyliforms from the Sahara. „ZooKeys”. 28, s. 1–143, 2009. DOI: 10.3897/zookeys.28.325. (ang.).

[3] Marco Brandalise de Andrade, Reinaldo J. Bertini. A new Sphagesaurus (Mesoeucrocodylia: Notosuchia) from the Upper Cretaceous of Monte Alto City (Bauru Group, Brazil), and a revision of the Sphagesauridae. „Historical Biology”. 20 (2), s. 101–136, 2008. DOI: 10.1080/08912960701642949. (ang.).

[Pol2005-4] Diego Pol, Sebastian Apesteguía. New Araripesuchus Remains from the early Late Cretaceous (Cenomanian–Turonian) or Patagonia. „American Museum Novitates”. 3490 (1), s. 1–38, 2005. (ang.).

[Buffetaut1981-5] Eric Buffetaut. Die biogeographische Geschichte der Krokodilier, mit Beschreibung einer neuen Art, Araripesuchus wegeneri. „Geologische Rundschau”. 70 (2), s. 611–624, 1981. DOI: 10.1007/BF01822139.

[Ortega2000-6] F.J.F.J. Ortega F.J.F.J., A new species of ''Araripesuchus'' (Crocodylomorpha, Mesoeucrocodylia) from the Lower Cretaceous of Patagonia (Argentina), Z.B.Z.B. Gasparini, A.D. Buscalioni and J.O.A.D.B.J.O. Calvo, „Journal of Vertebrate Paleontology”, 1, 20, 2000, s. 57–76 (ang.).

[Turner2006-7] Alan H. Turner. Osteology and phylogeny of a new species of Araripesuchus (Crocodyliformes: Mesoeucrocodylia) from the Late Cretaceous of Madagascar. „Historical Biology”. 18 (3), s. 255–369, 2006. DOI: 10.1080/08912960500516112.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]