Arthropleuridea
| Arthropleuridea | |
| Okres istnienia: sylur górny–cisural | |
 Skamieniałość Arthropleura armata | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada |
Arthropleuridea |
Arthropleuridea – podgromada wymarłych wijów z gromady dwuparców.
Do podgromady tej zalicza się trzy rzędy: Arthropleurida, Eoarthropleurida i Microdecemplicida[1][2]. Ich ślady kopalne znane są od późnego syluru do wczesnego permu[3]. Osiągały rozmiary od poniżej 5 mm (u Microdecemplex rolfei) do ponad 2 m długości i 50 cm szerokości u rodzaju Arthropleura – największego znanego bezkręgowca lądowego[3][2][4]. Początkowo miały rangę gromady wijów, a do dwuparców włączone zostały w 2000 roku. Cechy, które łączą je z innymi krocionogami to beznogie collum i parzyste walwy analne[3][2]. Przyjmuje się również, że miały diplosegmenty (segmenty tułowia z dwoma parami odnóży)[2], ale nie jest to pewne w przypadku największych ich okazów[3].
Relacje Arthropleuridea z innymi dwuparcami, jak i ich monofiletyzm pozostają niepewne. Jedyną cechą wspólną wszystkim ich rzędom są zatokowato wykrojone boki collum. Ponadto Arthropleurida i Eoarthropleurida łączy oddzielenie płatów paratergalnych od osiowej części tergitów szwem oraz unikalny zespół sklerytów podpierających odnóża[3]. Wilson i Shear w pracy z 2000 roku uznają, że wszystkie trzy rzędy tworzą klad siostrzany dla Chilognatha[2], podczas gdy Kraus i Brauckmann w pracy z 2003 tylko Microdecemplicida uznają za siostrzane dla Chilognatha, a pozostałe dwa rzędy włączają do podgromady Penicillata[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Class Diplopoda de Blainville in Gervais, 1844, [w:] William Shear, Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness, „Zootaxa”, 3148, 2011, s. 159–164 [dostęp 2016-08-13].
- ↑ a b c d e Heather M. Wilson, William A. Shear. Microdecemplicida, a new order of minute arthropleurideans (Arthropoda: Myriapoda) from the Devonian of New York State, U.S.A. „Earth and Environmental Science Transactions of The Royal Society of Edinburgh”. 90 (4), s. 351–375, 1999. DOI: 10.1017/S0263593300002674.
- ↑ a b c d e Gregory D. Edgecombe: Diplopoda – Fossils. W: The Myriapoda Volume 2. Alessandro Minelli (red.). Leiden, Boston: Brill, 2015, seria: Treatise on Zoology – Anatomy, Taxonomy, Biology.
- ↑ Jolanta Wytwer: gromada: dwuparce – Diplopoda. W: Zoologia t. 2 Stawonogi cz. 2 Tchawkodyszne. Czesław Błaszak (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 29–52.
- ↑ O. Kraus, C. Brauckmann. Fossil giants and surviving dwarfs. Arthropleurida and Pselaphognatha (Atelocerata, Diplopoda): characters, phylogenetic relationships and constructions. „Verhandlungen des Naturwissenschaftlichen Vereins in Hamburg”. 40, s. 5–50, 2003.