Athelia

Błonka
Ilustracja
Błonka nalistna
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

błonkowce

Rodzina

błonkowate

Rodzaj

błonka

Nazwa systematyczna
Athelia Pers.
Mycol. eur. (Erlanga) 1: 83 (1822)
Typ nomenklatoryczny

Athelia epiphylla Pers. 1822

Multimedia w Wikimedia Commons

Athelia Pers. (błonka) – rodzaj grzybów z rodziny błonkowatych (Atheliaceae)[1]. Niektóre gatunki tego rodzaju zaliczane są do grzybów naporostowych[2].

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

Gatunki należące do rodzaju Athelia tworzą cienkie, błonkowate bazydiokarpy o barwie białej lub białawej, łatwe do oddzielenia od podłoża z powodu słabo rozwiniętego subikulum o konsystencji pajęczyny. Hymenium w stanie świeżym lekko pomarszczone (nieco meruliowate), w stanie suchym gładkie. Strzępki ze sprzążkami lub bez, strzępki podstawy często nieco szersze i bardziej pogrubione niż inne, w obu przypadkach często inkrustowane i nie tworzące ryzomorfów. Podstawki dość niskie, mniej lub bardziej maczugowate z 2–4 sterygmami. Zarodniki kukiste, elipsoidalne lub cylindryczne, gładkie, nieamyloidalne[3].

Ważną cechą przy identyfikacji gatunków jest budowa hymenium i rozgałęzienia strzępek subhymenium. Hymenium u Athelia składa się z oddzielnych pęczków podstawek, w których z komórek podpodstawkowych wyrastają sukcesywnie nowe podstawki. Athelia charakteryzuje się tym, że rozwija się tylko kilka (3-4) podstawowych pokoleń, wskutek czego błonka owocnika jest bardzo cienka. Podstawki Athelia są krótkie i maczugowate, czym różnią się od długich i wąskich podstawek rodzajów Leptosporomyces i Ceraceomyces. U Fibulomyces tworzy się dużo więcej pokoleń, błonka jest grubsza a strzępki subhymenium są liczniejsze i silniej z sobą splątane. Strzępki Athelia są szkliste nawet w subikulum, podczas gdy u Confertobasidium są brązowe[3].

Większość gatunków u Athelia identyfikuje się na podstawie liczby sterygm oraz wielkości i kształtu zarodników, pomocne jest także określanie liczby sprzążek na septach u podstawy podstawek[3].

Są to głównie nadrzewne grzyby saprotroficzne rozwijające się na martwym drewnie lub korze i powodujące białą zgniliznę drewna, ale opisano dwa gatunki grzybów naporostowych (Athelia arachnoidea i Athelia epiphyllea)[4].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Atheliaceae, Atheliales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Synonim Fibularhizoctonia G.C. Adams & Kropp[5].

Polską nazwę podał Władysław Wojewoda w 1998 r., używał też nazwy pajęczynka[6].

Gatunki występujące w Polsce:

Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[8]. Wykaz gatunków i nazwy polskie według Władysława Wojewody[6] i innych[7].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2014-01-23].
  2. ↑ Wiesław Fałtynowicz, Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski, Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003, ISBN 83-89648-06-7.
  3. ↑ a b c Athelia binucleospora [online], Mycobank [dostęp 2021-12-12].
  4. ↑ Paul Diederich i inni, Flora of Lichenicolous Fungi. Volume 1 · Basidiomycota, Luksemburg: National Museum of Natural History, 2022, s. 40–46, ISBN 978-2-919877-26-3.
  5. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2014-01-03] (ang.).
  6. ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 66, 67, ISBN 83-89648-09-1.
  7. ↑ a b Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-12-10] (pol.).
  8. ↑ Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-10-20].