Atocion

Atocion
Ilustracja
Atocion compactum
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

goździkowate

Rodzaj

Atocion

Nazwa systematyczna
Atocion Adans.
Fam. Pl. 2: 254 (1763)[3]
Typ nomenklatoryczny

non designatus[4]

Synonimy
  • Minjaevia Tzvelev[3]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Atocion – rodzaj roślin z rodziny goździkowatych. Obejmuje 6 gatunków[3]. Występują one w niemal całej Europie z wyjątkiem zachodnich i południowych jej krańców oraz w północno-zachodniej Azji[3]. W Polsce jedynym przedstawicielem rodzaju dziko rosnącym jest lepnica baldaszkowa Atocion armeria, przy czym tradycyjnie rośliny te wyodrębniane są jako lepnica litewska Silene lithuanica[5] (po rewizji taksonomicznej cechy diagnostyczne dla tego taksonu uznane zostały za nieuzasadniające jego wyróżnianie)[6][7]. A. armeria rośnie jako gatunek introdukowany na różnych kontynentach[3]. Jako rośliny ozdobne uprawiane bywają lepnica baldaszkowa A. armeria i lepnica zwarta A. compactum[8].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Rośliny zielne, jednoroczne lub krótkowieczne byliny z korzeniem palowym. Pędy nagie, często sino lub szarawo owoszczone, w górnej części pędów często mniej lub bardziej ogruczolone i lepkie[6].
Liście
Naprzeciwlegle, całobrzegie i nagie[6].
Kwiaty
Zebrane w wierzchotki dwuramienne na szczycie pędu, czasem gęsto skupione. Kwiaty wsparte są błoniastymi lub obłonionymi przysadkami. Kielich o działkach zrośniętych w długą rurkę. Płatki różowe lub czerwone, rzadko jasnoróżowe (A. lerchenfeldianum) lub białe (A. rupestre). Pręcików jest 10 i pojedynczy, górny słupek powstający z trzech owocolistków, o długiej szyjce i 3 znamionach[6].
Owoce
Jajowate do elipsoidalnych torebki o długości do 1 cm[6].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja systematyczna

Rodzaj z plemienia Sileneae z rodziny goździkowatych Caryophyllaceae. Jest blisko spokrewniony z rodzajami: słonecznica Heliosperma, smółka Viscaria i Eudianthe[6], przy czym jego rodzajem siostrzanym jest Viscaria[9]. Gatunki z rodzaju Atocion tradycyjnie włączane były zwykle do rodzaju lepnica Silene (stąd polskie nazwy zwyczajowe), który także należy do tego samego plemienia, jednak jest filogenetycznie bardziej odległy niż ww. rodzaje[6].

Wykaz gatunków[3]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-10-27] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-10-27] (ang.).
  3. ↑ a b c d e f Atocion Adans., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-10-27].
  4. ↑ Atocion Adanson, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-10-27].
  5. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 167, ISBN 978-83-62975-45-7.
  6. ↑ a b c d e f g Božo Frajman, Mikael Thollesson, Bengt Oxelman, Taxonomic revision of Atocion and Viscaria (Sileneae, Caryophyllaceae), „Botanical Journal of the Linnean Society”, 173 (2), 2013, s. 194–210, DOI: 10.1111/boj.12090 [dostęp 2023-10-27].
  7. ↑ Atocion armeria (L.) Raf., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-10-27].
  8. ↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 167-168. ISBN 978-83-925110-5-2.
  9. ↑ Frajman, Božo: Taxonomy and Reticulate Phylogeny of Heliosperma and Related Genera (Sileneae, Caryophyllaceae). Uppsala: Universitetsbiblioteket, 2007. [dostęp 2021-04-24].