Berberyjka

Berberyjka
	Atlantoxerus
	Forsyth Major, 1893
	; Przedstawiciel rodzaju – berberyjka marokańska (A. getulus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	wiewiórkokształtne
Rodzina	wiewiórkowate
Podrodzina	afrowiórki
Plemię	afrowiórki
Rodzaj	berberyjka
	Typ nomenklatoryczny
	Sciurus getulus Linnaeus, 1758
Synonimy
	Getuloxerus Lavocat, 1961;
	Getuloxerus Lavocat, 1961;
Gatunki
	15 gatunków (w tym 14 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	15 gatunków (w tym 14 wymarłych) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Berberyjka^[3] (Atlantoxerus) – rodzaj ssaków z podrodziny afrowiórek (Xerinae) w obrębie rodziny wiewiórkowatych (Sciuridae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący w północnej-zachodniej Afryce^[4]^[5].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 174 mm, długość ogona 133 mm; masa ciała 250 g^[6]^[7].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1893 roku szwajcarski botanik i zoolog Charles Immanuel Forsyth Major na łamach Proceedings of the Zoological Society of London^[1]. Na gatunek typowy Forsyth Major wyznaczył (oznaczenie monotypowe) berberyjkę marokańską (A. getulus).

Etymologia

Atlantoxerus: gr. Ἄτλας Atlas, Ἄτλαντος Atlantos ‘Atlas’, pasmo górskie w północno-zachodniej Afryce; rodzaj Xerus Hemprich & Ehrenberg, 1833 (afrowiórka)^[8].
Getuloxerus: łac. Getulus ‘Getulianin’, od Getulian, berberyjskiego ludu zamieszkującego północne Maroko; rodzaj Xerus Hemprich & Ehrenberg, 1833 (afrowiórka)^[9]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): †Getuloxerus tadlae Lavocat, 1961.

Podział systematyczny

Do rodzaju należy jeden współcześnie występujący gatunek^[10]^[7]^[4]^[3]:

Atlantoxerus getulus (Linnaeus, 1758) – berberyjka marokańska

Opisano również gatunki wymarłe:

Atlantoxerus adroveri (De Bruijn & Mein, 1968)^[11] (Europa)
Atlantoxerus blacki (De Bruijn, 1967)^[12] (Europa; miocen)
Atlantoxerus cuencae Aguilar, Calvet & Michaux, 1995^[13] (Europa; neogen)
Atlantoxerus exilis Qiu Zhuding & Li Qiang, 2016^[14] (Azja; miocen)
Atlantoxerus giganteus Wu Wenyu, 1988^[15] (Azja; miocen)
Atlantoxerus humboldti Kordikova, Heizmann & De Bruijn, 2004^[16] (Azja; miocen)
Atlantoxerus huvelini Jaeger, 1977^[17] (Afryka; plejstocen)
Atlantoxerus junggarensis Wu Wenyu, 1988^[18] (Azja; miocen)
Atlantoxerus major Qiu Zhuding & Li Qiang, 2016^[19] (Azja; miocen)
Atlantoxerus margaritae Adrover, Mein & Moissenet, 1993^[20] (Europa; miocen)
Atlantoxerus martini Aguilar, 2002^[21] (Europa; miocen)
Atlantoxerus orientalis Qiu Zhuding, 1996^[22] (Azja; miocen)
Atlantoxerus rhodius De Bruijn, Dawson & Mein, 1970^[23] (Europa; pliocen)
Atlantoxerus tadlae (Lavocat, 1961)^[2] (Afryka; miocen).

Przypisy

↑ ^a ^b Ch.I. Forsyth Major. On some Mioceue Squirrels, with Remarks on the Dentition and Classification of the Sciurinæ. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 61, s. 189, 1893. (ang.).
↑ ^a ^b R. Lavocat. Le gisement de vertébrés miocènes de Beni Mellal (Maroc). „Notes et Mémoires du Service Géologique du Maroc, Rabat”. 155, s. 47, 1961. (fr.).
↑ ^a ^b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 204. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 608. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Atlantoxerus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-12-16].</
↑ J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 781. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 390. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer: Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. Washington: Government Printing Office, 1904, s. 128, seria: North American Fauna. (ang.).
↑ E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 110. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-20]. (ang.).
↑ H. de Bruijn & P. Mein. On the mammalian fauna of the Hipparion-beds in the Calatayud-Teruel Basin (Prov. Zaragoza, Spain). Part V. The Sciurinae. „Proceedings of the Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen”. Series B. Physical Sciences. 71 (1), s. 79, 1968. (ang.).
↑ H. de Bruijn. Gliridae, Sciuridae y Eomyidae (Rodentia, Mammalia) miocenos de Calatayud (provincia de Zaragoza, España) y su relación con la bioestratigrafía del área. „Boletín del Instituto Geológico y Minero de España”. 78, s. 337, 1967. (hiszp.).
↑ J. Aguilar, M. Calvet & J. Michaux. Les rongeurs du gisement karstique miocène supérieur de Castelnou 1 (Pyrénées-Orientales, France). „Geobios”. 28 (4), s. 508, 1995. DOI: 10.1016/S0016-6995(95)80027-1. (fr.).
↑ Qiu i Li 2016 ↓, s. 86.
↑ Wu 1988 ↓, s. 255.
↑ E.G. Kordikova, E.P.J. Heizmann & H. de Bruijn. Early – Middle Miocene vertebrate faunas from Western Kazakhstan, Part 1. Rodentia, Insectivora, Chiroptera, and Lagomorpha. „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie – Abhandlungen”. 231 (2), s. 219–276, 2004. (ang.).
↑ J.-J. Jaeger. Rongeurs (Mammalia, Rodentia) du Miocène de Beni-Mellal. „Palaeovertebrata”. 7 (4), s. 116, 1977. (fr.).
↑ Wu 1988 ↓, s. 253.
↑ Qiu i Li 2016 ↓, s. 89.
↑ R. Adrover, P. Mein & E. Moissenet. Los Sciuridae del Turoliense Superior, Rusciniense y Villanyense de la región de Teruel. „Paleontologia i Evolució”. 26–27, s. 85–106, 1993. (hiszp.).
↑ J.-P. Aguilar. Les sciuridés des gisements karstiques du Miocène inférieur à moyen du sud de la France : nouvelles espèces, phylogénie, paléoenvironnement. „Geobios”. 35 (3), s. 375–394, 2002. DOI: 10.1016/S0016-6995(02)00033-5. (fr.).
↑ 邱铸鼎 / Z.-d. Qiu: 内蒙古通古尔中新世小哺乳动物群 / Middle Miocene Micromammalian Fauna from Tunggur, Nei Mongol. 北京 / Beijing: 科学出版社 / Science Press, 1996, s. 1–216. ISBN 7-03-004819-9. (chiń. • ang.).
↑ H. de Bruijn, M.R. Dawson & P. Mein. Upper Pliocene Rodentia, Lagomorpha and Insectivora (Mammalia) from the Isle of Rhodes (Greece). „Proceedings of the Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen”. Series B. Physical Sciences. 73 (5), s. 570, 1970. (ang.).

Bibliografia

吴文裕 / W.-y. Wu. 准噶尔盆地北缘中中新世啮齿类 / The first discovery of Middle Miocene rodents from the northern Junggar Basin, China. „古脊椎动物学报 / Vertebrata PalAsiatica”. 26 (4), s. 250–264, 1988. (chiń. • ang.).
邱铸鼎 & 李强 / Z.-d. Qiu & Q. Li. 内蒙古中部新近纪啮齿类动物 / Neogene rodents from central Nei Mongol, China. „中国古生物志总号 / Palaeontologia Sinica”. New series C. 30 (198), s. 1–684, 2016. (chiń. • ang.).

[Forsyth-1] Ch.I. Forsyth Major. On some Mioceue Squirrels, with Remarks on the Dentition and Classification of the Sciurinæ. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 61, s. 189, 1893. (ang.).

[lov-2] R. Lavocat. Le gisement de vertébrés miocènes de Beni Mellal (Maroc). „Notes et Mémoires du Service Géologique du Maroc, Rabat”. 155, s. 47, 1961. (fr.).

[Cichocki&inni-3] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 204. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[icmw-4] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 608. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[msw3-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Atlantoxerus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-12-16].</

[hmw-6] J. Koprowski, E. Goldstein, K. Bennett & C. Pereira: Family Sciuridae (Tree, Flying and Ground Squirrels, Chipmunks, Prairie Dogs and Marmots). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 781. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).

[amw-7] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 390. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-8] T.S. Palmer: Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. Washington: Government Printing Office, 1904, s. 128, seria: North American Fauna. (ang.).

[jae-9] E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 110. (ang.).

[mdd-10] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-20]. (ang.).

[bru&mein-11] H. de Bruijn & P. Mein. On the mammalian fauna of the Hipparion-beds in the Calatayud-Teruel Basin (Prov. Zaragoza, Spain). Part V. The Sciurinae. „Proceedings of the Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen”. Series B. Physical Sciences. 71 (1), s. 79, 1968. (ang.).

[bru-12] H. de Bruijn. Gliridae, Sciuridae y Eomyidae (Rodentia, Mammalia) miocenos de Calatayud (provincia de Zaragoza, España) y su relación con la bioestratigrafía del área. „Boletín del Instituto Geológico y Minero de España”. 78, s. 337, 1967. (hiszp.).

[agu&inni-13] J. Aguilar, M. Calvet & J. Michaux. Les rongeurs du gisement karstique miocène supérieur de Castelnou 1 (Pyrénées-Orientales, France). „Geobios”. 28 (4), s. 508, 1995. DOI: 10.1016/S0016-6995(95)80027-1. (fr.).

[CITEREFQiuLi201686-14] Qiu i Li 2016 ↓, s. 86.

[CITEREFWu1988255-15] Wu 1988 ↓, s. 255.

[Kordikova&inni-16] E.G. Kordikova, E.P.J. Heizmann & H. de Bruijn. Early – Middle Miocene vertebrate faunas from Western Kazakhstan, Part 1. Rodentia, Insectivora, Chiroptera, and Lagomorpha. „Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie – Abhandlungen”. 231 (2), s. 219–276, 2004. (ang.).

[jae77-17] J.-J. Jaeger. Rongeurs (Mammalia, Rodentia) du Miocène de Beni-Mellal. „Palaeovertebrata”. 7 (4), s. 116, 1977. (fr.).

[CITEREFWu1988253-18] Wu 1988 ↓, s. 253.

[CITEREFQiuLi201689-19] Qiu i Li 2016 ↓, s. 89.

[adr&inni-20] R. Adrover, P. Mein & E. Moissenet. Los Sciuridae del Turoliense Superior, Rusciniense y Villanyense de la región de Teruel. „Paleontologia i Evolució”. 26–27, s. 85–106, 1993. (hiszp.).

[Aguilar-21] J.-P. Aguilar. Les sciuridés des gisements karstiques du Miocène inférieur à moyen du sud de la France : nouvelles espèces, phylogénie, paléoenvironnement. „Geobios”. 35 (3), s. 375–394, 2002. DOI: 10.1016/S0016-6995(02)00033-5. (fr.).

[qiu-22] 邱铸鼎 / Z.-d. Qiu: 内蒙古通古尔中新世小哺乳动物群 / Middle Miocene Micromammalian Fauna from Tunggur, Nei Mongol. 北京 / Beijing: 科学出版社 / Science Press, 1996, s. 1–216. ISBN 7-03-004819-9. (chiń. • ang.).

[bru&inni-23] H. de Bruijn, M.R. Dawson & P. Mein. Upper Pliocene Rodentia, Lagomorpha and Insectivora (Mammalia) from the Isle of Rhodes (Greece). „Proceedings of the Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen”. Series B. Physical Sciences. 73 (5), s. 570, 1970. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]