Bernard Hausner

Bernard Hausner
Data i miejsce urodzenia

3 listopada 1874
Czortków

Data i miejsce śmierci

8 sierpnia 1938
Jerozolima

Poseł na Sejm RP I kadencji (II RP)
Okres

od 28 listopada 1922
do 3 listopada 1927

Przynależność polityczna

Blok Mniejszości Narodowych

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi (II RP)

Bernard Hausner (ur. 3 listopada 1874 w Czortkowie, zm. 8 sierpnia 1938 w Jerozolimie) – polski działacz społeczny, rabin i polityk narodowości żydowskiej, syjonista, reprezentant partii Mizrachi, poseł na Sejm I kadencji w II RP.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w ortodoksyjnej rodzinie żydowskiej Shlomo i Tserny Hausnerów[1]. Ukończył niższe bazyliańskie gimnazjum w Buczaczu i Wyższe c. k. gimnazjum w Stanisławowie, był absolwentem seminarium rabinicznego we Lwowie. Studiował filozofię na uniwersytetach w Wiedniu, Pradze i Berlinie.

W latach 1899–1914 nauczał religii w żydowskich szkołach Lwowa. Związał się z ruchem syjonistycznym. Przewodniczył także Towarzystwu dla Rozwoju Rzemieślniczej i Fizycznej Pracy wśród Żydów w Małopolsce.

W czasie I wojny światowej przewodniczył Gminie Żydowskiej we Lwowie (1914–1916). Zaangażował się w pomoc rodzinom rezerwistów walczących na froncie. Później był rabinem w wojsku austriackim (do 1918)[2]. Postulował utworzenie Legionu Żydowskiego w ramach armii austro-węgierskiej, lecz plany te nie ziściły się[3]. Legion ten miał współdziałać z Legionami Polskimi. W 1917 Hausner został dyrektorem Żydowskiego Funduszu Narodowego na Małopolskę Wschodnią, co miało związek z ogłoszeniem deklaracji Balfoura.

W latach 1918–1920, podczas wojny polsko-bolszewickiej pełnił funkcję rabina w Wojsku Polskim.

Zaangażowany w życie polityczne, przewodniczył Mizrachi w Galicji Wschodniej w latach 1921–1925. Posłował na sejm I kadencji w latach 1922–1927, wybrany z okręgu Tarnopol. Był członkiem Żydowskiego Klubu Parlamentarnego. Zajmował się głównie kwestiami gospodarczymi i szkolnictwem.

W 1927 r. został powołany na stanowisko radcy handlowego w Hajfie, jednak w porozumieniu z MSZ przeniósł się w tym samym roku do Tel Awiwu. W latach 1927–1932 pełnił tam funkcję radcy handlowego, a w 1932–1933 konsula RP z osobistą rangą konsula generalnego.

Autor licznych książek, m.in. Gramatyka języka hebrajskiego (Lwów 1904), Ijob a tragedia grecka (Lwów 1913), Sanacja polskiego pieniądza bez pomocy zagranicy (Warszawa 1926). Był autorem opracowania Słowacki a Biblia. Pisywał do żydowskich gazet, m.in. Chwili oraz do czasopism polskich, jak Kurier Lwowski.

W uznaniu zasług, głównie na polu przyczyniania się do wzrostu polskiego eksportu do Stanów Zjednoczonych, został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (27 listopada 1929)[4] i Złotym Krzyżem Zasługi.

Zmarł po długiej chorobie. Został pochowany w Brytyjskim Mandacie Palestyny.

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Jego synem był Gidon Hausner, późniejszy Prokurator Generalny Izraela, główny oskarżyciel w procesie Adolfa Eichmanna, minister i poseł do Knesetu[5][6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Dov Bernard Hausner [online], geni_family_tree [dostęp 2022-05-04] (pol.).
  2. ↑ Rudnicki podaje, iż pełnił funkcję kapelana wojskowego.
  3. ↑ Informację o planach utworzenia Legionu Żydowskiego podaje Głos Gminy Żydowskiej jako okoliczność zapomnianą przez historyków.
  4. ↑ M.P. z 1929 r. nr 274, poz. 630 „za zasługi na polu społecznem i gospodarczem”.
  5. ↑ Gidon Hausner (ang.) – profil na stronie Knesetu.
  6. ↑ Hausner, Gideon. encyclopedia.com. [dostęp 2019-06-07]. (ang.).

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • sygnowano W.K. Z karty żałobnej w Głos Gminy Żydowskiej 8/1938, s. 186 – dostępne przez bibliotekę cyfrową Uniwersytetu Warszawskiego.
  • Kto był kim w II Rzeczypospolitej, red. Jacek Majchrowski. Warszawa, 1994.
  • Szymon Rudnicki: Żydzi w parlamencie II Rzeczypospolitej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2004, s. 411–419. ISBN 83-70596-39-8.
  • Janusz Fałowski: Mniejszość żydowska w parlamencie II Rzeczypospolitej: (1922–1939), Kraków, 2006.
  • Encyclopaedia Judaica, wyd. II, Detroit-New York-San Francisco-New Raven, Conn.-Waterville-Maine-London 2007, t. VIII, s. 464.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]