Białka wiążące aktynę (ang.: actin-binding protein, ABP[1]) – dodatkowe (oprócz aktyny) białkowe składniki mikrofilamentów.
Należą do białek zasocjowanych z cytoszkieletem[1].
U roślin białka wiążące aktynę kontrolują[2]:
- proporcje między aktyną G i aktyną F
- składanie mikrofilamentów
- formowanie i rearanżacje złożonych struktur aktynowych
Liczba poznanych ABP stale rośnie. Na podstawie badań doświadczalnych wyróżniono sześć klas tych białek[potrzebny przypis]:
- - białka stabilizujące monomery aktyny[2] (np. profilina),
- - białka inicjujące polimeryzacje monomerów oraz blokujące jedno z dwu zakończeń mikrofilamentów (np. gelsolina, wilina, fragmina),
- – białka stabilizujące mikrofilamenty[2] (np. tropomiozyna mięśniowa, troponina),
- – białka formujące siateczkę mikrofilamentów (np. miozyna, filamina, spektryna),
- – białka formujące wiązki mikrofilamentów (np. alfa-aktynina),
- – białka przymocowujące włókna aktyny do podstruktur komórki (np. winkulina).
Istnieją też ABP, które nie należą do żadnej z powyższych klas (np. kofilina).
Niektóre źródła podają, że tych klas jest około 70 z czego roślinne białka wiążące aktynę zaliczają się do kilku[2].
U roślin występują: profilina, kofilina, formina, fimbryna, kofilina, wiliny[2].
- Leokadia Kłyszejko-Stefanowicz: Cytobiochemia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998, str. 79-96.
- Przemysław Wojtaszek, Adam Woźny, Lech Ratajczak: Biologia komórki roślinnej. Tom 1. Struktura. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006. ISBN 978-83-01-14838-6.