Boczniak topolowy

Boczniak topolowy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

boczniakowate

Rodzaj

boczniak

Gatunek

boczniak topolowy

Nazwa systematyczna
Pleurotus calyptratus (Lindblad ex Fr.) Sacc.
Syll. fung. (Abellini) 5: 341 (1887)
Multimedia w Wikimedia Commons

Boczniak topolowy (Pleurotus calyptratus (Lindblad ex Fr.) Sacc.) – gatunek grzybów z rodziny boczniakowatych (Pleurotaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Pleurotus, Pleurotaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowali w 1857 r. Matts Adolf Lindblad i Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus calyptratus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1887 r. P.A. Saccardo, przenosząc go do rodzaju Pleurotus[1].

Synonimy:[2].

  • Agaricus calyptratus Lindblad ex Fr. 1857
  • Dendrosarcus calyptratus (Lindblad ex Fr.) Kuntze 1898
  • Pleurotus djamor f. calyptratus (Lindblad ex Fr.) R.H. Petersen 2002
  • Tectella calyptrata (Lindblad ex Fr.) Singer 1943

Nazwę polską nadał Władysław Wojewoda w 1999 r, wcześniej gatunek ten opisywany był jako boczniak osłonowy[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kapelusz

O średnicy 3–10 cm, półkulisty, muszlowaty lub nerkowaty, do podłoża przyrośnięty bokiem. Powierzchnia gładka, lekko błyszcząca, często do połowy promieniście pomarszczona. W stanie suchym białokremowa, w stanie wilgotnym blado szarobrązowa lub szara. Brzeg podwinięty, często ze zwisającymi resztkami osłony (zwłaszcza u młodych okazów)[4].

Blaszki

Średnio gęste, o szerokości 4-6 mm, białe, u starszych i wyschniętych osobników żółte[4].

Trzon

Szczątkowy[4].

Miąższ

Białawy i niezmieniający barwy po uszkodzeniu. Smak słodkawy, zapach przyjemny[4].

Cechy mikroskopowe

System strzępkowy dimityczny. Strzępki generatywne o średnicy 2–16 μm, ze sprzążkami, cienkościenne, prawie cylindryczne lub wrzecionowate, o długości 30–180 μm, rozgałęzione pod prostym kątem. Strzępki szkieletowe o długości do 600 μm i średnicy 3–6 μm u podstawy, cienkościenne. Powierzchnia kapelusza kutnerowata, pokryta cienkościennymi strzępkami o średnicy 2–4 μm i długości do 70 μm[5].

Zarodniki o rozmiarach 9–11 × 3,8–4,5 μm (Pilat podaje 12–15 × 4–5 μm), nioeamyloidalne. Podstawki 24–33 × 8–8,5 μm (według Pilata 27–36 × 6 μm), z czterema sterygmami. Bazydioli brak. Subhymenium wąskie, zbudowane ze splecionych strzępek o szerokości 2–3 μm. Cheilocystydy o rozmiarach 18–40 × 5–10 μm, maczugowate lub nabrzmiałe w środku ze smukłą wypustką o długości 7 μm, na szczycie zakończoną główką o średnicy o rozmiarach 1,5–3 μm. Pleurocystyd brak[5].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Opisano występowanie boczniaka topolowego tylko w niektórych krajach Europy[6]. Na terenie Polski w piśmiennictwie naukowym podano kilka stanowisk[3]. Więcej stanowisk (i bardziej aktualnych) podaje internetowy atlas grzybów[7]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający[8]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Szwecji i Finlandii[3].

Wymienione w polskim piśmiennictwie naukowym okazy boczniaka topolowego rosły w lesie lub wzdłuż miejskich ulic, głównie na topoli osice, rzadziej na jarząbie pospolitym[3], w internetowym atlasie grzybów głównie na obumarłych topolach, czasami na niezidentyfikowanym drzewie liściastym[7], na Węgrzech na brzozach i jesionach[9].

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Saprotrof[3]. Grzyb jadalny[4].

Gatunki podobne

[edytuj | edytuj kod]

Najbardziej podobny jest boczniak białożółty (Pleurotus dryinus). Odróżnia się pokrytą łuskami lub włókienkami powierzchnią kapelusza[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2017-11-15]. (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum. [dostęp 2017-11-15]. (ang.).
  3. ↑ a b c d e Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ a b c d e f A. Dermek: Grzyby znane i mniej znane. Warszawa: PWRiL, 1988. ISBN 83-09-01196-2.
  5. ↑ a b Mycobank. Pleurotus calyptratus. [dostęp 2017-11-15].
  6. ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2017-11-15].
  7. ↑ a b Aktualne stanowiska boczniaka topolowego w Polsce. [dostęp 2017-11-15].
  8. ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  9. ↑ Pleurotus calyptratus – Fátyolos laskagomba. [dostęp 2017-11-15].