Bogumił Kobiela

Bogumił Kobiela
	; Bogumił Kobiela w filmie „Człowiek z M-3” reż. Leon Jeannot (1968)
Data i miejsce urodzenia	31 maja 1931 ; Katowice
Data i miejsce śmierci	10 lipca 1969 ; Gdańsk
Zawód	aktor teatralny i filmowy
Współmałżonek	Małgorzata Kobiela (od 1963 do jego śmierci)
Lata aktywności	1953–1969
	Zespół artystyczny
	Teatrzyk Bim-Bom, Kabaret Dudek, Kabaret Wagabunda
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

^ⓘBogumił Kobiela (ur. 31 maja 1931 w Katowicach, zm. 10 lipca 1969 w Gdańsku) – polski aktor teatralny i filmowy. Uznawany za najwybitniejszego polskiego aktora tragikomicznego, przedstawiciel polskiej szkoły filmowej^[1].

Życiorys

Młodość

Ukończył gimnazjum w Krzeszowicach, I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika w Katowicach, a w 1953 Państwową Wyższą Szkołę Aktorską w Krakowie^[2]. Aktor Teatru Wybrzeże w Gdańsku (1953–1955 i 1958–1960), teatrzyku studenckiego Bim-Bom wraz ze Zbigniewem Cybulskim (1955–1958), Teatru Ateneum w Warszawie (1960–1963), kabaretów Dudek i Wagabunda (1963–1966), Teatru Komedia (1966–1969). Często występował w Telewizji Polskiej w programach estradowych, satyrycznych, a także w Teatrze Telewizji.

Role filmowe

Popularność zyskał grając w filmach najwybitniejszych polskich reżyserów, m.in. Andrzeja Munka i Andrzeja Wajdy, tworząc role tragikomiczne, oddające złożoność sytuacji, w jakiej znalazła się jednostka pośród wydarzeń historycznych XX wieku w Polsce. Zapamiętany głównie z roli Jana Piszczyka w filmie pt. Zezowate szczęście w reżyserii Andrzeja Munka.

Wypadek drogowy

2 lipca 1969 w Buszkowie koło Koronowa podczas deszczu auto marki BMW 1600 koloru białego, którym podróżował aktor, jego żona oraz dwoje autostopowiczów, wpadło na zakręcie w poślizg i zderzyło się czołowo z pustym autobusem Jelcz 043, należącym do cukrowni w Świdnicy. Przypadkowym pasażerom nic się nie stało. Żona została lekko ranna (miała złamaną rękę i rozcięte czoło). Według jej relacji, gdy przyjechało pogotowie ratunkowe, Kobiela miał prosić lekarzy, by zajęli się jego żoną. Sam miał informować, że nic mu nie jest, chwilę później padając na ziemię nieprzytomny^[3]. Aktor doznał pęknięcia śledziony oraz krwotoku wewnętrznego^[4]. W stanie zapaści karetka pogotowia zawiozła go do Bydgoszczy, gdzie następnego dnia rano odzyskał przytomność. Stamtąd został przewieziony do specjalistycznej kliniki w Gdańsku^[5]. Zmarł 8 dni później, w klinice w Gdańsku, po dwóch operacjach i blisko godzinnej reanimacji. Został pochowany w swojej rodzinnej miejscowości, w Tenczynku koło Krakowa przy grobie swojej matki^[6].

Upamiętnienie

Jego życie przedstawia książka autorstwa Macieja Szczawińskiego pt. Zezowate szczęście, wydana w 1996 roku w Katowicach przez Towarzystwo Zachęty Kultury, wznowiona - w wersji poprawionej i uzupełnionej - w 2019 roku^[7]. Sztukę aktorską Kobieli przedstawia i analizuje praca doktorska Magdaleny Przyborowskiej wydana w 2011 w formie książki pt. Bogumił Kobiela. Sztuka aktorska przez wydawnictwo Słowo/obraz terytoria^[8].

Imieniem aktora nazwano ulicę w Gdańsku^[9].

14 maja 1999 roku na ul. Piotrkowskiej w Łodzi odsłonięto jego gwiazdę w Alei Gwiazd (w okolicach Hotelu Grand). 10 września 2010 roku odsłonięto popiersie Bogumiła Kobieli w Galerii Artystycznej na placu Grunwaldzkim w Katowicach^[10].

Życie prywatne

Jego ojcem był Ludwik Kobiela, a bratem Marek Kobiela. Od 1963 był żonaty z Małgorzatą^[2]. Spokrewniony z Barbarą Kilar, żoną kompozytora Wojciecha Kilara.

Filmografia

Scenarzysta

1960 – Do widzenia, do jutra
1963 – Kobiela na plaży
1972 – Przeprowadzka

Aktor

Filmy kinowe i telewizyjne

1953 – Trzy opowieści jako Grześ
1954 – Kariera jako milicjant
1955 – Zaczarowany rower jako Tyczka
1955 – Trzy starty jako Stefan
1956 – Szkice węglem jako urzędnik w powiecie
1957 – Eroica jako Dąbecki
1958 – Pożegnania jako hrabia Tolo
1958 – Popiół i diament jako Drewnowski
1959 – Inspekcja pana Anatola jako prezes klubu „40 i 4"
1959 – Awantura o Basię jako szwagier
1960 – Rozstanie jako kelner
1960 – Zezowate szczęście jako Jan Piszczyk
1961 – Historia żółtej ciżemki jako Froncek, wędrowny kuglarz
1962 – Nad wielką wodą
1962 – Slanceto i syankata
1962 – Spóźnieni przechodnie jako Wacek
1963 – W polskich górach jako on sam
1963 – Kobiela na plaży jako on sam
1963 – Kryptonim Nektar jako Jacek

1963 – Zacne grzechy jako Bertold
1964 – Rękopis znaleziony w Saragossie jako Toledo
1965 – Trzy kroki po ziemi
1966 – Marysia i Napoleon jako Michał, kamerdyner Marii Walewskiej
1966 – Nowy pracownik
1966 – Małżeństwo z rozsądku jako ‘inżynier’ Kwilecki
1966 – Piekło i niebo jako markiz w piekle
1967 – Klub szachistów jako Dudek
1967 – Co to jest Dudek? jako on sam
1967 – Poradnik matrymonialny
1967 – Szach i mat!
1967 – Paryż-Warszawa bez wizy jako Polak z Paryża
1967 – Ręce do góry
1967 – To jest twój nowy syn
1968 – Hasło Korn
1968 – Lalka jako Lisiecki, subiekt w sklepie Wokulskiego
1968 – Człowiek z M-3 jako Tomasz Piechocki
1968 – Przekładaniec jako Ryszard Fox, kierowca rajdowy
1968 – Wszystko na sprzedaż jako Bobek
1969 – Kulig
1969 – Pierwszy dzień w pracy

1969 – Nowy jako inspektor BHP
1969 – Mieszczanin szlachcicem jako pan Jourdain

Filmy upamiętniające tego aktora

1988 – Bobek czyli jedenaście wcieleń Bogumiła Kobieli jako on sam (zdjęcia archiwalne)
1997 – Bobek. Wspomnienie o Bogumile Kobieli jako on sam (zdjęcia archiwalne)

Seriale telewizyjne

1965–1966 – Wojna domowa
1966–1968 – Klub profesora Tutki jako profesor uniwersytetu, znawca archipelagu Małe Kokosy (2), ojciec, staruszek (10)
1969 – Przygody pana Michała jako mnich

Przypisy

↑ Kobiela Bogumił, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-08-11] .
↑ ^a ^b Kazimierz Targosz. Bobek. „Przekrój”. nr 28, s. 21–23, 1999-07-11. ISSN 0033-2488. (pol.).
↑ Fakt.pl, Polski aktor zginął przez pasję swojego życia. Miał tylko 38 lat [online], 15 kwietnia 2016 [dostęp 2017-07-10] (pol.).
↑ AleksandraA. Lewińska AleksandraA., Życie wisi na zakręcie [online], Wyborcza.pl, 15 lipca 2009 [zarchiwizowane z adresu 2009-07-17] .
↑ Aleksandra Lewińska: Zakręt, na którym zginął Kobiela, a Krawczyk się nawrócił. 2018-07-11. [dostęp 2019-01-24].
↑ Pogrzeb B. Kobieli, „Echo Krakowa” (162), 12 lipca 1969, s. 1 .
↑ Zezowate szczęście. Opowieść o Bogumile Kobieli [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2020-06-23] .
↑ Magdalena Przyborowska: Bogumił Kobiela. Sztuka aktorska. terytoria.com.pl. [dostęp 2018-05-16]. (pol.).
↑ Uchwała nr VI/59/19 Rady Miasta Gdańska z dnia 7 marca 2019 r. w sprawie zaliczenia ulic: Anny Jagiellonki, Królowej Bony, Łańcuckiej, Rogalińskiej, Bogumiła Kobieli, Zbigniewa Cybulskiego, Kazimierza Jeżewskiego i Adolfa Dygasińskiego do kategorii dróg gminnych - Metryka - Baza aktów prawnych - INFOR.pl - portal księgowych [online], www.infor.pl [dostęp 2020-06-23] (ang.).
↑ Kobiela uhonorowany [online], Urząd Miasta Katowice, 13 września 2010 [dostęp 2011-03-01] [zarchiwizowane z adresu 2012-08-04] .

Bibliografia

Jerzy Moskal: ... Bogucice, Załęże et nova villa Katowice – Rozwój w czasie i przestrzeni. Katowice: Wydawnictwo Śląsk, 1993, s. 57. ISBN 83-85831-35-5.
Bogdan Snoch: Górnośląski Leksykon Biograficzny. Suplement do wydania drugiego. Katowice: Muzeum Śląskie, 2006, s. 60. ISBN 83-60353-11-5.
Szkic: Bogumił Kobiela – genialny antybohater, [w:] Marek Różycki jr. Artystyczny Bazar Różyckiego, Oficyna Wydawnicza Rafał Brzeziński /rafalbrzezinski.info/, 2016 – rozmowy, szkice i felietony z- i o najwybitniejszych twórcach kultury i sztuki, s. 451, ISBN 978-83-65078-10-0^[1]

Linki zewnętrzne

Bogumił Kobiela w bazie IMDb (ang.)
Bogumił Kobiela w bazie Filmweb
Bogumił Kobiela w bazie filmpolski.pl
Bogumił Kobiela w fdb.pl
Bogumił Kobiela na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
Bogumił Kobiela w bazie Akademii Polskiego Filmu

↑ Artystyczny Bazar Różyckiego. rafalbrzezinski.info. [dostęp 2016-08-09].

[1] Kobiela Bogumił, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-08-11] .

[przekroj-2] Kazimierz Targosz. Bobek. „Przekrój”. nr 28, s. 21–23, 1999-07-11. ISSN 0033-2488. (pol.).

[3] Fakt.pl, Polski aktor zginął przez pasję swojego życia. Miał tylko 38 lat [online], 15 kwietnia 2016 [dostęp 2017-07-10] (pol.).

[4] AleksandraA. Lewińska AleksandraA., Życie wisi na zakręcie [online], Wyborcza.pl, 15 lipca 2009 [zarchiwizowane z adresu 2009-07-17] .

[5] Aleksandra Lewińska: Zakręt, na którym zginął Kobiela, a Krawczyk się nawrócił. 2018-07-11. [dostęp 2019-01-24].

[6] Pogrzeb B. Kobieli, „Echo Krakowa” (162), 12 lipca 1969, s. 1 .

[7] Zezowate szczęście. Opowieść o Bogumile Kobieli [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2020-06-23] .

[8] Magdalena Przyborowska: Bogumił Kobiela. Sztuka aktorska. terytoria.com.pl. [dostęp 2018-05-16]. (pol.).

[9] Uchwała nr VI/59/19 Rady Miasta Gdańska z dnia 7 marca 2019 r. w sprawie zaliczenia ulic: Anny Jagiellonki, Królowej Bony, Łańcuckiej, Rogalińskiej, Bogumiła Kobieli, Zbigniewa Cybulskiego, Kazimierza Jeżewskiego i Adolfa Dygasińskiego do kategorii dróg gminnych - Metryka - Baza aktów prawnych - INFOR.pl - portal księgowych [online], www.infor.pl [dostęp 2020-06-23] (ang.).

[10] Kobiela uhonorowany [online], Urząd Miasta Katowice, 13 września 2010 [dostęp 2011-03-01] [zarchiwizowane z adresu 2012-08-04] .

[11] Artystyczny Bazar Różyckiego. rafalbrzezinski.info. [dostęp 2016-08-09].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[1]