Bohdan Butenko

Bohdan Butenko
Ilustracja
Bohdan Butenko, 28 maja 2011
Data i miejsce urodzenia

8 lutego 1931
Bydgoszcz

Data śmierci

14 października 2019

Dziedzina sztuki

grafika

Ważne dzieła
  • Kwapiszon
  • Gapiszon
  • Gucio i Cezar
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Order Uśmiechu
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Bohdan Butenko (ur. 8 lutego 1931 w Bydgoszczy, zm. 14 października 2019[1]) – polski rysownik, ilustrator i grafik, autor komiksów oraz książek, scenarzysta, projektant lalek i dekoracji dla teatrów lalkowych.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Bydgoszczy, gdzie mieszkał z rodzicami do wybuchu II wojny światowej; okres okupacji przetrwał w Warszawie[2]. Po wojnie mieszkał w Pruszkowie, maturę zdał w Liceum Ogólnokształcącym im. Tomasza Zana w tym mieście[3]. Naukę akademicką rozpoczął w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych, która w 1950 została połączona z Akademią Sztuk Pięknych i do 1957 funkcjonowała pod nazwą Akademia Sztuk Plastycznych w Warszawie (od 1957 Akademia Sztuk Pięknych). W 1955 został absolwentem tejże uczelni. Dyplom obronił w pracowni Jana Marcina Szancera.

Karierę artystyczną rozpoczął w 1955 jako redaktor artystyczny w wydawnictwie Nasza Księgarnia. Współpracował z czasopismami dla dzieci, tj. „Miś”, „Świerszczyk”, „Płomyczek”, „Płomyk”. Był twórcą postaci Gapiszona[4], Kwapiszona, Gucia i Cezara, ilustratorem wielu książek dla dzieci. Wykonał kilkaset opracowanych graficznie i zilustrowanych książek (własnych i cudzych)[5]. Opracowywał graficznie również publikacje informacyjne i edukacyjne (m.in. Encyklopedię Warszawy oraz Pisarzy świata. Słownik encyklopedyczny)[6]. Był również autorem scenografii dla Kabaretu Starszych Panów oraz licznych scenografii teatralnych. Przez około dwadzieścia lat współpracował z Telewizją Polską. Bohdan Butenko większość swoich prac podpisywał Butenko pinxit – z użyciem łacińskiego wyrażenia oznaczającego namalował. Stworzone przez niego postacie Gapiszona, Kwapiszona, Gucia i Cezara znalazły się na czterech znaczkach pocztowych wydanych w 2011 przez Pocztę Polską.

Członek Związku Polskich Artystów Plastyków (w latach 1955–1982) oraz Międzynarodowej Izby ds. Książek dla Młodych (IBBY). W latach 1990–2011 pełnił funkcję prezesa Fundacji Świat Dziecka, której był współzałożycielem. Opracował projekt statuetek Donga, przyznawanego przez tę instytucję[7].

Otrzymał m.in. trzykrotnie nagrodę przyznawaną w ramach Internationale Buchkunst-Ausstellung w Lipsku, różne nagrody i wyróżnienia w konkursie PTWK „Najpiękniejsza Książka Roku”. W 1990 ilustrowana przez niego książka O Felku, Żbiku i Mamutku została uznana książką roku przez polską sekcję IBBY[8].

W 2022 Bohdan Butenko został patronem przedszkola i żłobka „Filip i Maja” w Dąbrowie Górniczej[9]. W 2023 ukazała się poświęcona mu publikacja Bohdan Butenko. Pinxit i cała reszta autorstwa Dariusza Rekosza[10].

Wybrane wystawy

[edytuj | edytuj kod]

Wystawy indywidualne: Paryż – 1964, 1966, 1992, Bratysława – 1966, Budapeszt – 1967, 1994, Tokio – 1979, Sztokholm – 1989, Berlin Zachodni – 1989, Kopenhaga – 1990, Praga – 1991, Baltimore – 1993, Warszawa – 1999, Oświęcim – 2000, Suwałki – 2001, Poznań – 2001, 2004, 2011[11], Szczecin – 2003, Sopot – 2003. Brał także udział w wystawach zbiorowych, m.in. w Biennale Ilustracji Bratysława, IBA w Lipsku i Międzynarodowych Targach Książki Dziecięcej w Bolonii[12].

Odznaczenia i wyróżnienia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Joanna Domańska: Butenko Abiit, non Obiit. przekroj.pl, 16 października 2019. [dostęp 2019-10-16].
  2. ↑ Zmarł Bohdan Butenko. Znany rysownik był rodowitym bydgoszczaninem. wyborcza.pl, 16 października 2019. [dostęp 2019-10-16].
  3. ↑ Irena Szymańska Horban. Bogdan Butenko – jeden z tych sławnych Zaniaków. „Przegląd Pruszkowski”. Nr 2, s. 109, 2019. [dostęp 2020-02-26]. 
  4. ↑ Emilia Dłużewska. Co ten Butenko tym razem wymyślił. „Gazeta Wyborcza”. Nr 117, s. 6–7, 20 maja 2016. [dostęp 2022-05-21]. 
  5. ↑ Książki i okładki. bohdanbutenko.pl. [dostęp 2022-01-17].
  6. ↑ a b c Barbara Petrozolin-Skowrońska: LPK: Bohdan Butenko (1931-2019). wydawca.com.pl, 8 lutego 2022. [dostęp 2023-11-18].
  7. ↑ Nagroda Donga. polskieradio.pl, 21 kwietnia 2010. [dostęp 2012-05-30].
  8. ↑ a b c d e Bohdan Butenko. culture.pl. [dostęp 2023-11-18].
  9. ↑ Bohdan Butenko patronem Filipa i Mai. bohdanbutenko.pl, 2022. [dostęp 2022-11-06].
  10. ↑ Bohdan Butenko – pinxit i cała reszta. bohdanbutenko.pl. [dostęp 2023-02-15].
  11. ↑ Wystawa Butenki w Muzeum Archidiecezjalnym. archpoznan.pl. [dostęp 2012-05-04].
  12. ↑ Katalog wystawy: Bohdan Butenko – ilustracje. Poznań: Galeria Sztuki Współczesnej Profil, 2004. ISBN 83-918425-9-2.
  13. ↑ M.P. z 2011 r. nr 73, poz. 729.
  14. ↑ Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. mkidn.gov.pl. [dostęp 2022-04-04].
  15. ↑ Henryka Krzywonos i Marek Plura kawalerami Orderu Uśmiechu. wp.pl, 23 marca 2012. [dostęp 2012-05-04].
  16. ↑ Bibliografie osobowe: Bohdan Butenko. „Poradnik Bibliograficzno-Metodyczny”. Nr 2 (209). Rok LIII, s. 72–76, 2020. ISSN 0238-9142. 

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Katalog wystawy: Bohdan Butenko – ilustracje. Poznań: Galeria Sztuki Współczesnej Profil, 2004. ISBN 83-918425-9-2.
  • Bohdan Butenko. muzeumkarykatury.pl. [dostęp 2012-07-14].
  • Bibliografie osobowe: Bohdan Butenko. „Poradnik Bibliograficzno-Metodyczny”. Nr 2 (209). Rok LIII, s. 72–76, 2020. ISSN 0238-9142. 

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]