Bolumin

Bolumin

wieś
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	bydgoski
Gmina	Dąbrowa Chełmińska
Liczba ludności (2011)	410[2]
Strefa numeracyjna	52
Kod pocztowy	86-070[3]
Tablice rejestracyjne	CBY
SIMC	0084089
Położenie na mapie gminy Dąbrowa Chełmińska Bolumin
Położenie na mapie Polski Bolumin
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Bolumin
Położenie na mapie powiatu bydgoskiego Bolumin
53°08′45″N 18°17′38″E/53,145833 18,293889[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Bolumin – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie bydgoskim, w gminie Dąbrowa Chełmińska.

Podział administracyjny

W latach 1939–1945 położona była w okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie, w rejencji bydgoskiej (Regierungsbezirk Bromberg)^[4], w powiecie Chełmno (Kreis Kulm)^[5].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Położenie

Miejscowość położona jest na historycznej Ziemi Chełmińskiej, rozlokowana na wysoczyźnie morenowej należącej do Pojezierza Chełmińskiego.

Nazwa

Nazwę wsi wywodzi się od imienia Bolemysław^[6]. W dokumentach historycznych występował pod nazwami^[6]:

• 1222 – Bolemyno, Bolemino, Bolmen;
• 1423-1424 – Groze Bolmen;
• 1570 – Bolemin;
• 1772 – Gross Bolumin;
• 1880 – Bolimin.

Charakterystyka

Demografia

Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) liczył 410 mieszkańców^[2]. Jest siódmą co do wielkości miejscowością gminy Dąbrowa Chełmińska.

Komunikacja

Wieś położona jest około 25 km od centrum Bydgoszczy. Liczne drogi gminne prowadzą do: Boluminka i Dąbrowy Chełmińskiej, Nowego Dworu, Skłudzewa, Wałdowa Królewskiego, Czarnowa^[7].

Przyroda i rekreacja

Bolumin od południa otoczony jest kompleksem leśnym porastającym strefę krawędziową Kotliny Toruńskiej. Od południa i zachodu do wsi przylega Zespół Parków Krajobrazowych Chełmińskiego i Nadwiślańskiego. Przez Bolumin przebiega szlak rowerowy Bydgoszcz-Toruń.

Archeologia

We wsi na niewielkim wzniesieniu przy granicy Wałdowa Królewskiego znajduje się stanowisko archeologiczne. Podczas badań odsłonięto 28 grobów popielnicowych i bezpopielnicowych z okresu halsztackiego, w tym 26 przykrytych brukiem kamiennym^[6].

Zabytki

W miejscowości znajduje się dwór z końca XIX wieku^[8].

Historia

Nazwę miejscowości (Bolemyno) wymieniono 5 sierpnia 1222 roku w akcie nadania przez księcia Konrada Mazowieckiego rozległych posiadłości w ziemi chełmińskiej na rzecz biskupa misyjnego Prus Chrystiana^[6]. W 1228 wraz z całą ziemią chełmińską Bolumin został darowany zakonowi krzyżackiemu. W 1418 zarząd administracyjny sprawowała krzyżacka prokuratoria w grodzie Pień, a w 1423 komturstwo na Zamku Bierzgłowskim, zachowując dobra ziemskie (40 łanów) w rękach rycerza obowiązanego do służby w zbroi lekkiej^[6]. W bitwie pod Grunwaldem po stronie Krzyżaków walczył dziedzic z Bolumina – Boleminsky, gdzie też dostał się do niewoli. Nazajutrz po bitwie król Władysław II Jagiełło zlecił mu odszukanie i rozpoznanie ciała wielkiego mistrza zakonu Ulryka von Jungingen^[6].

W 1570 wieś była własnością szlachecką podzieloną na dwa majątki: Bolumin i Boluminek. W XVII w. majętności w Boluminie nabyła na własność rodzina szlachecka Kruszyńskich^[6]. W XIX w. we wsi przeważała wielka własność ziemska.

W latach 1939 - 1942 dotychczasową nazwą wsi było Bolumin, w samym 1942 występowała także jako Großbolumin, lecz po przeprowadzonej zamianie nazw miejscowości w Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie, w latach 1942 - 1945 nazywała się Großbolmen. Nazwa tutejszego leśnictwa również ulegała zamianie z Bolumin na Blomen^[5]. Znajdujący się na terenie wsi majątek został również przemianowany i ww. okresach nosił, odpowiednio, nazwy Neu-Bolumin, a potem Newubolmen^[5].

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 8080
2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 80 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. Germanizacja nazw miejscowości w Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie. Wybór źródeł, wstęp i oprac. M. Kubicki, Gdańsk-Warszawa 2022, s. 93.
5. Germanizacja nazw miejscowości w Okręgu Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie. Wybór źródeł, wstęp i oprac. M. Kubicki, Gdańsk-Warszawa 2022, s. 100.
6. Zdzisław Raszeja: Ostromecko i okolice. Bydgoszcz: Wydawnictwo Margrafsen, 2002, s. 25-28. ISBN 83-87070-78-5. (pol.).
7. portal maps.google.pl
8. Szlakiem zamków