Borzęta

Borzęta

wieś
Kościół w Borzęcie
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	myślenicki
Gmina	Myślenice
Liczba ludności (2022)	1763[2]
Strefa numeracyjna	12
Kod pocztowy	32-400[3]
Tablice rejestracyjne	KMY
SIMC	0327416
Położenie na mapie gminy Myślenice Borzęta
Położenie na mapie Polski Borzęta
Położenie na mapie województwa małopolskiego Borzęta
Położenie na mapie powiatu myślenickiego Borzęta
49°51′43″N 19°58′47″E/49,861944 19,979722[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Borzęta – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie myślenickim, w gminie Myślenice.

W latach 1954–1960 wieś należała i była siedzibą władz gromady Borzęta, po jej zniesieniu w gromadzie Myślenice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.

Położenie

Pod względem geograficznym wieś znajduje się na Pogórzu Wielickim nad Jeziorem Dobczyckim^[4]. W lesie nad tym jeziorem (na przedłużeniu ulicy Kazimierza Wielkiego) znajduje się kilka piaskowcowych skał, na których uprawiana jest wspinaczka skalna i bouldering: Nowe Skały, Ruchliwa, Stare Skały, Nosek, Sąsiadka, Sąsiad^[5].

Integralne części wsi

Integralne części wsi Borzęta^[6][7]

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0327422	Brzeg	część wsi
0327439	Gościniec	część wsi
0327445	Panusiówka	część wsi
0327451	Przylesie	część wsi
0327468	Przymiarek	część wsi
0327474	Tyrol	część wsi

Historia

Wieś została założona przez wójtów myślenickich przed 1364 roku, z którego to roku pochodzą informacje o istnieniu tu sołtysostwa. Było ono w posiadaniu wójtów z Myślenic. Wieś królewska położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie szczyrzyckim województwa krakowskiego^[8]. Wchodziła w skład klucza myślenickiego, stanowiącego uposażenie kasztelanów krakowskich^[9].

Nazwa Borzęta pochodzi prawdopodobnie od imienia o takim brzmieniu, bardzo popularnego w średniowieczu. Pierwotna nazwa wsi brzmiała Borzanca – osada położona na górze Borzanta (obecnie Borzęcka Góra). W 1325 roku wchodziła w skład parafii w Myślenicach. Od roku 1364 była własnością Spytka Jordana, który w roku 1557 podarował ją, wraz z kilkoma innymi okolicznymi wioskami kasztelanii krakowskiej. W skład tych dóbr wchodziła do 1772 roku. W roku 1777, wraz z częścią kasztelanii krakowskiej, sprzedana została księżnie Franciszce z Krasińskich, żonie Karola, syna Augusta III Sasa.Rozwijało się rzemiosło kamieniarskie, któremu zresztą zawdzięcza wieś ocalałe pamiątki przeszłości – kamienne figury przydrożne. Najstarszy jest posąg Matki Boskiej z 1795 roku, nmiejscowa, także kamienna Pieta z początku XIX w. pochodzą natomiast posągi Matki Boskiej Różańcowej, św. Antoniego Padewskiego – dzieło słynnej w okolicy rodziny kamieniarskiej Gubałów.

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 9486
2. NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04] .
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 84 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
4. JerzyJ. Kondracki JerzyJ., Geografia regionalna Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2 . Brak numerów stron w książce
5. GrzegorzG. Rettinger GrzegorzG., Beskidy Zachodnie i Pogórze. Przewodnik wspinaczkowy, Kraków: wspinanie.pl, 2019, ISBN 978-83-947825-2-8 . Brak numerów stron w książce
6. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
7. GUS. Rejestr TERYT.
8. Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 1, Mapy, plany, Warszawa 2008, k. 1.
9. Władysław Pałucki, Studia nad uposażeniem urzędników ziemskich w Koronie do schyłku XVI wieku, Warszawa 1962, s. 121.

Linki zewnętrzne

• Borzęta, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 340 .
• Borzęta, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 221 .