Brama Wiktorii w Valletcie
 Brama Wiktorii po odnowieniu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt |
Emmanuele Luigi Galizia |
| Rozpoczęcie budowy |
1884 |
| Ukończenie budowy |
1885 |
| Właściciel |
Rząd Malty |
Położenie na mapie Malty  | |
Położenie na mapie Morza Śródziemnego  | |
 35°53′45,6″N 14°30′49,2″E/35,896000 14,513667
| |
Brama Wiktorii (ang. Victoria Gate) – jedna z bram miejskich Valletty na Malcie. Została zbudowana przez Brytyjczyków w 1885, i została nazwana na cześć królowej Wiktorii. Brama jest głównym wejściem do centrum miasta z terenu Wielkiego Portu – Great Harbour, który kiedyś był najruchliwszym miejscem miasta. Brama znajduje się między Marina Curtain i Bastionem św. Barbary, na miejscu XVI-wiecznej Del Monte Gate.
Brama Wiktorii jest jedyną zachowaną bramą w obrębie fortyfikacji Valletty, pozostałe ufortyfikowane bramy zostały zburzone w XIX i XX w. Drugą bramą wiodącą do miasta jest Brama Miejska – City Gate, zbudowana w nowoczesnym stylu w 2014.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Kiedy w 1566 Valletta została założona, miasto zostało otoczone systemem murów obronnych z bastionami, zaprojektowanym przez włoskiego inżyniera wojskowego Francesco Laparelliego. Miasto miało jedynie trzy bramy: główną bramę, znaną jako Porta San Giorgio, i dwie mniejsze, po jednej z każdej strony miasta, znane jako Marsamxett Gate oraz Del Monte Gate[1].
Del Monte Gate (wł. Porta Del Monte) została zbudowana w 1569 według projektu Laparelliego, i otrzymała nazwę na cześć Wielkiego Mistrza Pietro del Monte. Brama znajdowała się pomiędzy Marina Curtain i Bastionem św. Barbary, po wschodniej stronie miasta, frontem do Wielkiego Portu[2]. Blisko bramy znajdowała się niewielka marina, stąd brama była również nazywana Marina Gate (wł. Porta Marina), jako że umożliwiała dojście do miasta z tejże mariny. Teren wokół mariny był pełen gwaru i aktywności, znajdował się tam ogród zwany Ġnien is-Sultan, kościół Matki Bożej z Liesse oraz targ rybny (Fish Market)[3].
W XIX wieku Del Monte Gate zrobiła się zbyt mała dla przyległego terenu, który w międzyczasie stał się najbardziej ruchliwą częścią Valletty. Brama została zburzona w 1884, na jej miejscu zbudowano większą Victoria Gate (wł. Porta Victoria). Pierwszy kamień pod nową bramę został położony w 1884 przez Gubernatora Arthura Bortona, a w 1885 została wykończona i otwarta. Projekt bramy wykonał maltański architekt Emmanuele Luigi Galizia. Brama została nazwana na cześć brytyjskiej królowej Wiktorii[3].
Brama Wiktorii została odnowiona przez Ministerstwo Zasobów i Spraw Wiejskich w latach 2009-2010[4][5]. Odnowienie bramy trwało około 6 miesięcy, i odbywało się pod kierownictwem architektów Claude Borga i Alexis Inguanez. Podczas prac oczyszczono strukturę bramy, odkryto i odnowiono fosę bramną, odnowiono chodniki, poprawiono stare naprawy oraz uzupełniono ubytki kamieniarskie[3].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Brama Wiktorii składa się z podwójnie łukowanego otworu z podziałem na środku, w celu umożliwienia ruchu kołowego, oraz po jednym mniejszym otworze z każdej strony dla ruchu pieszego. Dwa łuki są zwieńczone przez herby Malty i Valletty, a na szczycie bramy umieszczony jest herb Wielkiej Brytanii. Brama zbudowana jest z piaskowca maltańskiego[6].
Brama oryginalnie posiadała most zwodzony oraz suchą fosę. Fosa uległa zasypaniu na przeciągu wieków, lecz została odkopana i odnowiona w 2010[3].
-
Widok z 1874 r., przed budową Bramy Wiktorii. Ġnien is-Sultan oraz most zwodzony Del Monte Gate widoczne po lewej na dole -
Ten sam widok w roku 2004, z Bramą Wiktorii na miejscu Del Monte Gate oraz ulicą i współczesnymi budynkami w miejscu Ġnien is-Sultan
_b_101.jpg)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Vassallo, Bernard A. "Valletta needs arched entrance gates", Times of Malta (10.12.2009). Zarchiwizowano z oryginału 11 Gru 2014 (ang.)
- ↑ "Marina Curtain – Valletta". culturalheritage.gov.mt. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-13)]. National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands. Zarchiwizowano z oryginału 13 Lip 2015 (ang.)
- ↑ a b c d Musumeci, Marielouise "A unique work of engineering", Times of Malta (14.06.2010). Zarchiwizowano z oryginału 5 Gru 2014 (ang.)
- ↑ "Victoria Gate being given a facelift". timesofmalta.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-06)]., Times of Malta (02.09.2009). Zarchiwizowano z oryginału 6 Sty 2016 (ang.)
- ↑ "Victoria Gate revealed after restoration". timesofmalta.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-25)]., Times of Malta (17.05.2010). Zarchiwizowano z oryginału 25 Lis 2013 (ang.)
- ↑ "Victoria Gate". victorianweb.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-22)]., The Victorian Web (18.03.2010). Zarchiwizowano z oryginału 22 Paź 2015 (ang.)
