Brehonowie

Brehonowie – starożytni i średniowieczni interpretatorzy prawa w Irlandii, z czasem pełniący także funkcje sędziów^[1].

Charakterystyka

Odpowiadali oni za przechowanie i przekazanie kolejnym pokoleniom niepisanego i rodzimego prawa. Jako depozytariusze ustnej tradycji prawnej trudnili się objaśnianiem tych przepisów oraz służyli jako doradcy w czasie sądów sprawowanych przez władców^[2]. Rekrutowali się spośród druidów lub bardów^[3]. Na ich pozycję i zajmowane miejsce w społeczeństwie nie wpłynęły negatywnie ani przyjęcie chrześcijaństwa, ani podbój angielski. Mając wiedzę i umiejętności, które nie były powszechne, posiadali uprzywilejowane miejsce w społeczeństwie. Przetrwali do końca XVI w.^[2]

Znaczenie

Proces spisywania praw w Irlandii zaczął się po przyjęciu chrześcijaństwa w VI w., co przyczyniło się do powstania tzw. prawa irlandzkiego (Brehon Law)^[4]. Prawo brehonów było niezależne od woli władcy, nie podlegało również wpływom zewnętrznym. Dopiero podbój normański spowodował, że rodzima tradycja prawna zaczęła ustępować nowym przepisom, lecz postępowało to bardzo opornie i upadła dopiero w XVI w.^[5] bądź na początku XVII w.^[6]

Przypisy

1. Tak zresztą jest tłumaczone słowo brehon, zob. P. Stalmaszczyk, A note on Celtic elements in Polish vocabulary, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN”, 54, 2009, s. 191, 196.
2. Brehonowie, [w:] Epoki literackie, t. 2, Średniowiecze, red. S. Żurawski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 49.
3. M.B. Furtas, Prawo brehonów na tle rozwiązań prawnych w średniowiecznej Europie, „The Irish-Polish Society Yearbook”, 2015, t. 2, s. 93.
4. B. Gierek, „Celtycka duchowość” a panenteistyczna koncepcja Jana Szkota Eriugeny, „The Polish Journal of the Arts and Culture”, 2, 2013, 5, s. 120.
5. M.B. Furtas, Prawo brehonów na tle rozwiązań prawnych w średniowiecznej Europie, „The Irish-Polish Society Yearbook”, 2015, t. 2, s. 92 i n.
6. M.B. Furtas, Konstytucja pierwszego zgromadzenia Irlandii – 21 stycznia 1919 roku, „Krytyka Prawa”, 8, 2016, nr 4, s. 59, przypis nr 31.

Bibliografia

• Brehonowie, [w:] Epoki literackie, t. 2, Średniowiecze, red. S. Żurawski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 49.
• M.B. Furtas, Prawo brehonów na tle rozwiązań prawnych w średniowiecznej Europie, „The Irish-Polish Society Yearbook”, 2015, t. 2, s. 91-104.