Brzegi Górne
| wieś | |
 Brzegi Górne (2012) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Sołectwo | |
| Wysokość | |
| Liczba ludności (2020) |
6[4] |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-713[5] |
| Tablice rejestracyjne |
RBI |
| SIMC |
0356122[6] |
Położenie na mapie gminy Lutowiska  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu bieszczadzkiego  | |
 49°08′39″N 22°34′12″E/49,144167 22,570000[1]
| |
Brzegi Górne (do 1968 Berehy Górne[2][7]) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie bieszczadzkim, w gminie Lutowiska[6][8]. Leży przy DW897.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
Wieś prawa wołoskiego Berehy Górne w latach 1551–1600, położona w ziemi sanockiej województwa ruskiego[9]. W XVI w. właścicielami tej miejscowości byli Kmitowie. Do 1553 dziedziczył ją Piotr Kmita Sobieński, a po jego śmierci bezdzietna wdowa Barbara Kmita z Herburtów. Po jej śmierci w 1580 – brat Stanisław Herburt. W połowie XIX wieku właścicielką posiadłości tabularnej w Berehach Górnych była Krystyna Niemczewska i współwłaściciele[10]. Na przełomie XIX i XX wieku obszary we wsi posiadał Antoni Pogłodowski[11][12][13], a w 1903 odkupił je od niego Teodor Alfred Serwatowski.
25 września 1944 wieś została zajęta przez wojska radzieckie[14].
W latach 70. w pasie Wetlina-Ustrzyki Górne planowano budowę domów wczasowych na 10 tys. osób. Tylko w Berehach miało wypoczywać 3 tys. wczasowiczów[15].
Od 1976 nad potokiem Prowcza funkcjonowała studencka baza namiotowa. Dla upamiętnienia ukraińskiej przeszłości tych rejonów wybudowano w niej bramę ozdobną zwieńczoną tryzubem, co spowodowało interwencję SB[16].
We wsi zachował się cmentarz greckokatolicki, odnowiony w 1989 r. przez uczestników obozu konserwatorskiego zorganizowanego w ramach akcji "Nadsanie" i w kolejnych latach przez Stowarzyszenie Magurycz.
W 2011 wieś zamieszkiwało 7 osób[17]. Gospodarstwo znajduje się tuż przy zejściu z połoniny Wetlińskiej na czerwonym szlaku. Znajduje się tam punkt gastronomiczny, pole namiotowe, można również wynająć domek letniskowy lub miejsce w stodole na sianie.
Na terenie wsi notowano występowanie zarazy macierzankowej – bardzo rzadkiego w Polsce gatunku rośliny[18].
Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Michała Archanioła w Dwerniku.
Szlaki turystyczne
[edytuj | edytuj kod]
Połonina Wetlińska – Brzegi Górne – Połonina Caryńska – Ustrzyki Górne
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 10838
- ↑ a b Trasa 2 – Połonina Caryńska z Ustrzyk Górnych i Brzegów Górnych, [w:] Piotr Sieńko i inni, Niezbędnik turystyczny – Bieszczady, Piwniczna-Zdrój: Agencja Wydawnicza WiT, 2021, s. 57, ISBN 978-83-89580-21-4 (pol.).
- ↑ Trasa 3 – Połonina Wetlińska z Brzegów Górnych i Smereka, [w:] Piotr Sieńko i inni, Niezbędnik turystyczny – Bieszczady, Piwniczna-Zdrój: Agencja Wydawnicza WiT, 2021, s. 58, ISBN 978-83-89580-21-4 (pol.).
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 4 [dostęp 2022-05-20]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 94 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Zarządzenie nr 17 Prezesa Rady Ministrów z dnia 5 lutego 1968 r. w sprawie zmiany i ustalenia nazw niektórych miejscowości i obiektów fizjograficznych (M.P. z 1968 r. nr 6, poz. 34)
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Tomasz Figlus, Villae iuris valachici. Z problematyki rozwoju osadnictwa wołoskiego w Polsce na przykładzie ziemi sanockiej, w: Studia z Geografii Politycznej i Historycznej tom 5 (2016), s. 31.
- ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 11.
- ↑ Berehy Górne – samotny krzyż. region.halicz.pl. [dostęp 2015-06-17].
- ↑ Berehy Górne. genealogia.okiem.pl. [dostęp 2015-06-17].
- ↑ Pogłodowski. genealogia.okiem.pl. [dostęp 2015-06-17].
- ↑ ВОВ-60 – Сводки. [dostęp 2012-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-18)].
- ↑ Krzysztof Potaczała: Bieszczady w PRL-u. Część 2. Olszanica: Wydawnictwo BOSZ, 2013. ISBN 978-83-7576-187-0.
- ↑ Krzysztof Potaczała: Bieszczady w PRL-u. Część 2. Olszanica: Wydawnictwo BOSZ, 2013, s. 69-70. ISBN 978-83-7576-187-0.
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Berehy (2) ''B. górne'', [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 139.
- Cmentarz greckokatolicki w Berehach Górnych - opis i fotogaleria
- Przekształcenia krajobrazu wiejskiego Bieszczadów Wysokich w ciągu ostatnich 150 lat (Berehy Górne, Nasiczne, Caryńskie)