Buławka spłaszczona

Buławka spłaszczona
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

siatkolistkowce

Rodzina

buławkowate

Rodzaj

buławka

Gatunek

buławka spłaszczona

Nazwa systematyczna
Clavariadelphus ligula (Schaeff.) Donk
Rev. Niederl. Homob. Aphyll. 2: 73 (1933)
Multimedia w Wikimedia Commons

Buławka spłaszczona (Clavariadelphus ligula (Schaeff.) Donk) – gatunek grzybów należący do rodziny buławkowatych (Clavariadelphaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Clavariadelphaceae, Gomphales, Phallomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1774 r. Jacob Christian Schaeffer nadając mu nazwę Clavaria ligula. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1933 r. Marinus Anton Donk, przenosząc go do rodzaju Clavariadelphus[1].

Synonimy naukowe:

  • Clavaria ligula Schaeff. 1774
  • Clavaria ophioglossoides Batsch 1783[2].

Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako goździeniec łopatkowaty i buławnik spłaszczony[3].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Owocnik

Wysokości 5–8 cm. Cylindryczny do maczugowatego, często nieregularnie spłaszczony. Barwa żółtokremowa, z wiekiem czerwonawobrązowa. Podstawa biaława, filcowata. Powierzchnia hymenalna gładka lub wzdłużnie pomarszczona[4][5].

Miąższ

Biały, jędrny, elastyczny, niezmieniający barwy. Zapach i smak słabo wyczuwalny[4]

Zarodniki

Podłużnie eliptyczne, bezbarwne, gładkie, o średnicy 8–14 × 3–5 µm[4].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

Notowany w Ameryce Północnej, Europie i Azji[6]. W Polsce podano 37 jego stanowisk[7]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony[8]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii i Niemczech[3]. W latach 1995–2004 objęty był ochroną częściową, w latach 2004–2014 – ochroną ścisłą, od 2014 roku znów ochroną częściową[7].

Naziemny grzyb ektomykoryzowy tworzący symbiozę ze świerkiem. Owocniki tworzy od sierpnia do października, w dużych grupach w lasach iglastych, zazwyczaj świerkowych; dość rzadko[4].

Gatunki podobne

[edytuj | edytuj kod]

Buławka pałeczkowata (Clavariadelphus pistillaris), buławka obcięta (Clavariadelphus truncatus), które tworzą większe owocniki[4]. Podobna jest również buławka rurkowata (Typhula fistulosa). Odróżnia się dłuższymi i bardziej smukłymi owocnikami (osiągają wysokość do 30 cm i średnicę do 0,8 cm) oraz siedliskiem – rozwija się głównie na drewnie olszy i brzozy[7].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12].
  2. ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12].
  3. ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ a b c d e E. Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
  5. ↑ Czesław Narkiewicz, Grzyby chronione Dolnego Śląska, Jelenia Góra: Muzeum Przyrodnicze, 2005, ISBN 83-89863-20-0.
  6. ↑ Mapa występowania Clavariadelphus ligula na świecies [online], gbif.org [dostęp 2016-01-10].
  7. ↑ a b c Anna Kujawa, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Izabela L. Kałucka (red.), Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne, Poznań: Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, 2020, ISBN 978-83-938379-8-4.
  8. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.