Caldea

Caldea
Centre Termolúdic Caldea
ilustracja
Państwo

 Andora

Miejscowość

les Escaldes

Adres

Parque de la Mola, 10, Escaldes-Engordany AD700

Typ budynku

baseny termalne, spa

Architekt

Jean-Michel Ruols

Wysokość całkowita

80 m

Powierzchnia użytkowa

ponad 30 000 m²

Ukończenie budowy

26 marca 1994

Położenie na mapie Andory
Mapa konturowa Andory, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Caldea”
Ziemia42°30′42″N 1°32′12″E/42,511667 1,536667
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Caldea – kompleks termalnych basenów leczniczych i rekreacyjnych oraz spa położony w andorskim mieście les Escaldes; jednocześnie największy tego typu obiekt w południowej Europie oraz najwyższy budynek w kraju.

Historia i projekt

[edytuj | edytuj kod]

W 1987 roku rada parafii Escaldes-Engordany podjęła decyzję o budowie kompleksu basenów wykorzystujących okoliczne gorące źródła[1]. Wody termalne wydobywające się na powierzchnię na terenie miasta les Escaldes mają temperaturę dochodzącą do ok. 70 stopni[2][3][4] i były wykorzystywane do celów leczniczych już w czasach starożytnych (łac. Calidae)[4].

Sporządzenie projektu obiektu powierzono francuskiemu architektowi Jeanowi-Michelowi Ruolsowi specjalizującemu się w budowie parków wodnych[1][5]. Pierwotne założenia przewidywały wzniesienie budowli nawiązujących do miejscowej architektury romańskiej, w tym bazyliki Matki Bożej z Meritxell. W projekcie kamienno-drewnianych obiektów dominować miały pionowe linie, odwołania do górskich minerałów i kryształów. Ostatecznie plany te uległy bardzo poważnym zmianom[1].

Druga, zrealizowana wersja projektu oparta została o wizję nowoczesnej, awangardowej architektury. Fasada i dach ośrodka składają się z 23 załamujących się i ostro odcinających lustrzanych płaszczyzn. Pokrywające je szyby przepuszczają do środka kompleksu część światła dziennego[2][6], pozwalając na grę wody i światła[3][6]. Wnętrza wypełniono obłymi futurystycznymi kształtami, stosownie podświetlanymi dla wydobycia dodatkowego efektu wizualnego[1][7]. Dominantą uczyniono jednak 80-metrową wieżę odwołującą się do strzelistych dachów kościelnych wież. Iglica ma stanowić nawiązanie do drapaczy chmur z Londynu czy San Francisco[1][2]. Dzięki niej gmach Caldei został najwyższym budynkiem w Andorze[1][2].

Początkowo projekt obiektu budził spore kontrowersje[8], krytykowano jego przesadzone rozmiary[3], jednak wraz z upływem czasu wpisał się na stałe w krajobraz les Escaldes i stał się swoistym symbolem nie tylko miasta, ale i całego kraju[3][8][9]. Koszt całego przedsięwzięcia wyniósł 250 mln franków[5], zaś oficjalne otwarcie nastąpiło 26 marca 1994 r.[1]

W roku 2013 kompleks Caldea rozbudowano, powiększając je o spa Inúu. Za stworzenie nowego skrzydła ponownie odpowiedzialny był Jean-Michel Ruols. Zajmujący teren 12 400 m² obiekt dopasowano pod względem architektonicznym do istniejących już budynków[10][11]. Nakryto go szklanym dachem o powierzchni 5,5 tys. m² opartym na ważącym 280 ton metalowym szkielecie[12]. Trzy lata później otwarto spa dla dzieci w wieku 3–8 lat, Likids[1]. W 2019 roku w miejscu planowanego wcześniej kasyna[13] wybudowano „zewnętrzną lagunę”. W jej skład wchodzi 25-metrowy basen pływacki z przeszklonym dnem, pod którym widoczne jest koryto rzeki Valiry[8][14][15]. Po wspomnianych rozbudowach Caldea zyskała miano największego kompleksu wodolecznictwa w południowej Europie[3][7][16].

Obiekty

[edytuj | edytuj kod]

Cały kompleks zajmuje teren 44 849 m² (ponad 30 000 m² powierzchni użytkowej)[16] i może jednorazowo pomieścić 2646 osób[1]. W pierwszym, niepełnym roku Caldeę odwiedziło 200 tys. osób[6], a w ciągu pierwszych piętnastu lat – średnio 360 tys. gości rocznie[17] (w latach 1995–1998 odpowiednio 270 000, 310 513, 348 524 i 366 994)[6], w kolejnych latach liczba ta przekroczyła 400 tys. osób rocznie (w 2017 – 400 956, w 2018 – 403 008)[18]. Woda wykorzystywana w ośrodku bogata jest w siarkę, sód i wapń a także plankton termalny[16][19]. Przed wprowadzeniem do basenów jest filtrowana, poddawana oczyszczaniu, a także schładzana – z 70 do 33–34 stopni Celsjusza[2][3]. Wskazuje się, że zastosowane technologie pozwalają na przeprowadzanie zabiegów z zakresu talasoterapii, czyli wykorzystujących wodę, piasek i muł morski[20].

Na potrzeby obiektu ukuto słowo termolúdic – mające oznaczać wykorzystanie naturalnych wód termalnych nie tylko w lecznictwie (balneoterapia, hydroterapia), ale i przy wykorzystaniu wszelkich innych metod do poprawy zdrowia, samopoczucia i urody[17][21].

Cztery najważniejsze części Caldei to:

  • Termolúdic – zasadnicza część rekreacyjna, w której znajduje się wewnętrzna laguna (basen o powierzchni 500 m², wanny z hydromasażem, jacuzzi), zewnętrzna laguna (rwąca rzeka, jacuzzi, sztuczne gejzery i wodospady), łaźnie indyjsko-rzymskie, tureckie, islandzkie, łaźnia Sirocco z gorącym powietrzem, zewnętrzne tarasy wypoczynkowe, sauna, strefy hydromasażu[7][22][23];
  • Inúu – mogąca pomieścić 200 osób[11] przestrzeń przeznaczona wyłącznie dla dorosłych gości z wnętrzami nawiązującymi do form skalnych w tureckim Pamukkale[1]. W jego skład oprócz basenów z wodą termalną wchodzą m.in. zewnętrzna laguna, jacuzzi na świeżym powietrzu, strefa odpoczynku, sauny, gabinety masażu, strefy prywatne czy licząca 1250 m² siłownia[24][11];
  • Likids – strefa przeznaczona dla dzieci, w której znajdują się: „laguna termalna” z brodzikiem o głębokości 40 cm, łożami wodnymi i strumieniami, a także dostosowane do wieku dzieci sauna, jacuzzi, miniaturowy salon urody czy strefa do gimnastyki[25][26];
  • Space Origins – dodatkowa przestrzeń, w której zlokalizowano m.in. łaźnię z motywami azteckimi, inspirowany kulturą Japonii ogród i basen z pływającymi weń grejpfrutami, strefę do opalania z hamakami czy inspirowany architekturą Gaudíego wewnętrzny taras z restauracją[27][28].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e f g h i j Learn about the history of Caldea [online], Caldea [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-15] (ang. • kat. • hiszp. • fr. • ros.).
  2. ↑ a b c d e The curiosities of Caldea on its 25th anniversary! [online], Caldea, 4 lutego 2019 [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-29] (ang. • hiszp. • kat. • fr.).
  3. ↑ a b c d e f El termoludismo, un activo de país en torno al bienestar, „La Vanguardia”, 15 grudnia 2016, s. 54 [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-30] (hiszp.).
  4. ↑ a b les Escaldes [online], Gran Enciclopèdia Catalana [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-30] (kat.).
  5. ↑ a b Pascale Joffroy, Lucie Vullierme, Architecture Jean-Michel Ruols au pays des parcs aquatiques, „Le Moniteur”, 30 października 1998 [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-30] (fr.).
  6. ↑ a b c d Informaciones técnicas sobre el centro termo lúdico Caldea en Andorra [online], hola-andorra.com [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-18] (hiszp.).
  7. ↑ a b c Jerzy Żebrowski, Andora: po drugiej stronie lustra, Oficyna Wydawnicza Rewasz, 2016, s. 81–84, ISBN 978-83-62460-09-0 [dostęp 2019-08-30] (pol.).
  8. ↑ a b c We’re celebrating: Caldea is 25 years old! [online], Caldea, 21 stycznia 2019 [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-30] (ang.).
  9. ↑ Yannick Delneste, « Moi, je rêve rentable », „Sud Ouest”, 20 lipca 2010 [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2010-09-02] (fr.).
  10. ↑ Inúu, nuevo centro 'wellness' en el balneario de Caldea [online], economia3.com, 18 czerwca 2013 [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-30] (hiszp.).
  11. ↑ a b c Get away in Inúu [online], visitandorra.com [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-04] (ang.).
  12. ↑ Una imatge arquitectònica coherent, „El Periòdic d’Andorra”, 15 maja 2013 [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-30] (kat.).
  13. ↑ Meritxell Prat, Caldea construirà una piscina als locals buits dels baixos d’Inúu, „El Periòdic d’Andorra”, 22 listopada 2018 [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-30].
  14. ↑ Caldea construirà una nova piscina de 25 metres de llarg, „Diari d’Andorra”, 22 listopada 2018 [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-22] (kat.).
  15. ↑ Meritxell Prat, La nova llacuna exterior de Caldea obrirà l’estiu del 2019, „El Periòdic d’Andorra”, 29 czerwca 2018 [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-30] (kat.).
  16. ↑ a b c Caldea, the thermal Andorran spa [online], visitandorra.com [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-04] (ang.).
  17. ↑ a b Caldea compleix 15 anys i ho celebra oferint més de 80 raons per a sortir de l’aigua [online], Caldea, marzec 2009 [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2012-04-17] (kat.).
  18. ↑ Caldea creix lleugerament en clients el 2018, fins als 403.000, „Diari d’Andorra”, 11 stycznia 2019 [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-03] (kat.).
  19. ↑ The thermal water of Caldea [online], Caldea [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-29] (ang.).
  20. ↑ Jean-Michel Ruols: «Els andorrans són hàbils per adaptar-se a situacions difícils», „El Periòdic d’Andorra”, 12 stycznia 2013 [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-30] (kat.).
  21. ↑ Glòria Gurdó, Jean-Michel Ruols: «L'arquitectura està al servei de la imatge del termolúdic», „El Periòdic d’Andorra”, 8 maja 2012 [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-29] (kat.).
  22. ↑ Thermoludic Space [online], Caldea [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-29] (ang.).
  23. ↑ Thermal spring leisure spa [online], visitandorra.com [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-30] (ang.).
  24. ↑ Inuu [online], Caldea [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-29] (ang.).
  25. ↑ Likids [online], Caldea [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-29] (ang.).
  26. ↑ Likids [online], visitndorra.com [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-07] (ang.).
  27. ↑ Space Origins [online], Caldea [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-29] (ang.).
  28. ↑ Origins spa [online], visitandorra.com [dostęp 2019-08-30] [zarchiwizowane z adresu 2019-08-30] (ang.).