Calopterygoidea

Calopterygoidea
Sélys, 1850
Ilustracja
Świtezianka dziewica z rodziny Calopterygidae
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

ważki

Podrząd

ważki równoskrzydłe

Nadrodzina

Calopterygoidea

Synonimy
  • Normopteroides Sélys, 1840
  • Calopterygina Sélys, 1860
  • Caloptera
Platycypha eliseva z rodziny Chlorocyphidae
Diphlebia euphoeoides z rodziny Philogangidae
Austroargiolestes isabelae z rodziny Megapodagrionidae
Euphaea masoni z rodziny Euphaeidae

Calopterygoidea – nadrodzina ważek z podrzędu równoskrzydłych. Należące tu gatunki charakteryzuje gęste użyłkowanie skrzydeł. Obejmuje 19 rodzin i kilkanaście rodzajów o niepewnej pozycji systematycznej. Prawdopodobnie stanowi takson parafiletyczny.

Opis

[edytuj | edytuj kod]

Należą tu ważki równoskrzydłe średniej wielkości do dużych. Ich szerokie skrzydła mają gęsto siateczkowate użyłkowanie i często posiadają metaliczny połysk. Obecnych jest na nich zwykle pięć lub więcej żyłek antenodalnych, a żyłki postnodalne nie łączą się od spodu z żyłkami poprzecznymi. Komórka dyskoidalna jest kanciasta i długa, zwykle podzielona. Trzecia żyłka wtrącona sektora interradialnego (żyłka IRiii) oraz czwarte odgałęzienie żyłki radialnej (żyłka Riv) biorą swój początek bliżej arculusa niż nodulusa, z którego to wychodzi trzecia odnoga żyłki radialnej (żyłka Riii). Żyłka analna jest od swej nasady oddzielona od krawędzi skrzydła[1].

Larwy Calopterygoidea mają zwykle głęboko wyciętą wargę dolną, a ich skrzelotchawki rektalne są trójgraniaste lub torebkowate[1].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Zasięg tego taksonu był różnie definiowany przez różnych autorów[2]. Bechly (1996) zaliczał tu Calopterygidae, Chlorocyphidae, Dicteriadidae, Euphaeidae, Polythoridae, Amphipterygidae, a także rodzaje Diphlebia, Philoganga, Pseudolestes and Thaumatoneura[3][2]. Steinmann (1997) zaliczał doń rodziny Amphipterygidae, Calopterygidae, Chlorocyphidae, Diphlebiidae, Euphaeidae, Polythoridae, Rimanellidae[1]. Rehn (2003) zawężał ich znaczenie do rodzin Calopterygidae, Chlorocyphidae, Dicteriadidae, Euphaeidae i Polythoridae[4][2]. Żadna z analiz filogenetycznych nie potwierdziła monofiletyzmu tej grupy i najprawdopodobniej jest to takson parafiletyczny, który w przyszłości może zostać rozbity na więcej nadrodzin[2].

Dijkstra i współpracownicy na podstawie przeprowadzonych badań filogenetycznych zaproponowali w 2013 następujący podział systematyczny tej "nadrodziny"[2]:

Na podziale tym bazuje system zastosowany w World Odonat List Schorra i Paulsona[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Henrik Steinmann: World Catalogue of Odonata. Vol. I Zygoptera. Maximilian Fischer (red.). Berlin: Walter de Gruyter & Co., 1997, s. 3, seria: Das Tierreich. Teilband 110.
  2. ↑ a b c d e Klaas-Douwe B. Dijkstra, Vincent J. Kalkamn, Rory A. Dow, Frank R. Stokvis, Jan Van Tol. Redefining the damselfly families: a comprehensive molecular phylogeny of Zygoptera (Odonata). „Systematic Entomology”. 39 (1), s. 68–96, 2013. DOI: 10.1111/syen.12035. 
  3. ↑ G. Bechly. Morphologische untersuchungen am Flügelgeäder der rezenten libellen und deren stammgruppenvertreter (Insecta; Pterygota; Odonata) unter besonderer berücksichtigung der phylogenetischen systematik und des grundplanes der Odonata. „Petalura”. 2, s. 1–402, 1996. 
  4. ↑ A. C. Rehn. Phylogenetic analysis of higher-level relationships of Odonata. „Systematic Entomology”. 28, s. 181–239, 2003. 
  5. ↑ Martin Schorr, Dennis Paulson: World Odonata List. University of Puget Sound. [dostęp 2015-08-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-06-29)].