Caryocolum tischeriella

Caryocolum tischeriella
(Zeller(inne języki), 1839)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

motyle

Podrząd

Glossata

Infrarząd

motyle różnoskrzydłe

Nadrodzina

Gelechioidea

Rodzina

skośnikowate

Podrodzina

Gelechiinae

Plemię

Gnorimoschemini

Rodzaj

Caryocolum

Gatunek

Caryocolum tischeriella

Synonimy
  • Gelechia tischeriella Zeller, 1839
  • Lita tischeriella (Zeller, 1839)
  • Phthorimaea tischeriella (Zeller, 1839)
  • Gnorimoschema tischeriellum (Zeller, 1839)
  • Caryocolum tischeriellum (Zeller, 1839)

Caryocolum tischeriellagatunek motyla z rodziny skośnikowatych i podrodziny Gelechiinae. Zamieszkuje Palearktykę od Półwyspu Iberyjskiego po Syberię i Azję Środkową.

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek opisany został po raz pierwszy w 1839 roku przez Philippa Christopha Zellera(inne języki) pod nazwą Gelechia tischeriella[1]. Jako miejsce typowe wskazano okolice Drezna[2]. W 1870 roku Hermann von Heinemann przeniósł ów gatunek do rodzaju Lita[3]. W 1925 roku Edward Meyrick umieścił go w rodzaju Phthorimaea[4]. W 1953 roku Josef Wilhelm Klimesch przeniósł go do rodzaju Gnorimoschema[5]. W 1958 roku w obrębie tegoż rodzaju wyróżniony przez Františka Gregora Jr i Dalibora Povolnego został podrodzaj Gnorimoschema (Caryocolum), do którego trafił omawiany takson[6]. Do rangi rodzaju Caryocolum wyniósł ów podrodzaj w 1958 roku László Anthony Gozmány[7].

W 1988 roku Peter Huemer przy okazji rewizji rodzaju Caryocolum na podstawie morfologicznej analizy kladystycznej zaliczył C. tischeriella do monotypowej grupy gatunków tischeriella[2].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Obie płcie osiągają od 5 do 6 mm długości skrzydła przedniego[2].

Głowa jest wypukła, ciemnoszara z białym czołem i lśniącym ciemieniem. Czułki są pozbawione grzebykowania. Głaszczki wargowe są odgięte, trójczłonowe, ciemnobrązowe z białą grzbietową powierzchnią wierzchołka drugiego członu. Aparat gębowy ma ponadto dobrze wykształconą, prawie tak długą jak głaszczki wargowe ssawkę oraz czteroczłonowe głaszczki szczękowe[2].

Tułów ma barwę pomarańczowobrązową. Tegule są pomarańczowobrązowe z ciemnobrązowymi nasadami. Przednie skrzydła mają tło czarniawobrązowe z szarobrązową krawędzią grzbietową. Biały wzór na nim jest wyraźnie zaznaczony i obejmuje mały pasek w ⅕ długości, plamkę środkową oraz zwykle oddzielone plamki kostalną i tornalną[2].

Genitalia samca mają szeroką u podstawy i gwałtownie zwężoną w długi wyrostek palcowaty o zakrzywionym szczycie walwę, szeroki pośrodku i spiczasto zwieńczony sakulus, długi sakus, długi, smukły i nieco zakrzywiony edeagus z licznymi drobnymi cierniami na wierzchołku. Tylna krawędź szerokiego winkulum ma słabe wcięcie środkowe i parę wyrostków bocznych[2].

Odwłok samicy ma ósmy segment pozbawiony wyrostków, zaopatrzony w parę wąskich fałdów brzusznobocznych. Przedsionek genitaliów jest krótki, lejkowaty, sięgający wierzchołków gonapofiz przedniej pary. Przewód torebki kopulacyjnej ma w części tylnej parę długich sklerotyzacji bocznych, do których przyrasta odsiebna część przedsionka. Korpus torebki kopulacyjnej ma znamię w postaci przeciętnych rozmiarów haka[2].

Ekologia i występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Gąsienice są monofagicznymi fitofagami, żerującymi na lepnicy zwisłej. Klują się jesienią i są stadium zimującym. Okres ich żerowania rozciąga się od początku maja do końca czerwca. Są foliofagami. Gąsienica oplata oprzędem dwa liście i zgryza ich zwrócone ku sobie powierzchnie. Przepoczwarczenie zachodzi w glebie. Postacie dorosłe latają od środka czerwca do końca sierpnia[2].

Owad palearktyczny. W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Francji, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Czech, Słowacji, Węgier, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Serbii, Czarnogóry, Macedonii Północnej, Grecji i europejskiej części Rosji[8][9]. Poza tym podawany jest z Afryki Północnej, południowej Syberii oraz Azji Środkowej[10].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. P.C. Zeller: Versuch einer naturgemassen Eintheilung der Schaben. Isis von Oken. 1839, s. 167-220.
  2. a b c d e f g h Peter Huemer. A taxonomic revision of Caryocolum (Lepidoptera: Gelechiidae). „Bulletin of the British Natural History Museum of London. Entomology”. 57 (3), s. 439-571, 1988. 
  3. H. Heinemann: Die Schmetterlinge Deutschlands und der Schweiz. 2. Abteilung, Kleinschmetterlinge. 2. Die Motten und Federmotten, I. Braunschweig: 1870, s. 266.
  4. Edward Meyrick. Lepidoptera Heterocera. Fam. Gelechiadae. „Genera Insectorum”. 184, s. 1-290, 1925. 
  5. Josef Wilhelm Klimesch. Die an Caryophyllaceen lebenden europaeischen Gnorimoschema Busck (Phthorimaea Meyr.)-Arten. „Zeitschrift der Wiener Entomologischen Gesellschaft”. 38, s. 225-239, 275-282, 311-319, 1953. 
  6. F. Gregor, D. Povolny. Systematische und zoogeographische Studie iiber die Gruppe der ArtenGnorimoschema Busck mit Riicksicht auf die richtige Diagnostik des Schadlings Gnorimoschemaocellatellum Boyd. „Zoologicke a Entomologicke Listy”. 3, s. 83-96, 1954. 
  7. László Anthony Gozmány. Microlepidoptera IV. „Fauna Hungariae”. 40, s. 1-295, 1958. 
  8. Caryocolum tischeriella (Zeller, 1839). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-03-17].
  9. Markku Savela: Caryocolum Gregor & Povolný, 1954. [w:] Funet.fi [on-line]. [dostęp 2023-03-17].
  10. Jari Junnilainen, Ole Karsholt, Kari Nupponen, Jari-Pekka Kaitila, Timo Nupponen, Vladimir Olschwang. The gelechiid fauna of the southern Ural Mountains, part II: list of recorded species with taxonomic notes (Lepidoptera: Gelechiidae). „Zootaxa”. 2367, s. 1–68, 2010. DOI: 10.11646/zootaxa.2367.1.1.