Cestrum parqui

Cestrum parqui
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

psiankowce

Rodzina

psiankowate

Rodzaj

Cestrum

Gatunek

Cestrum parqui

Nazwa systematyczna
Cestrum parqui L’Hér
Stirp. nov. 73, t. 36. 1788
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Cestrum parqui

Cestrum parqui – gatunek rośliny z rodziny psiankowatych[4]. Lokalnie znany pod nazwami palqui, parqui lub hediondilla. Pochodzi z Ameryki Południowej, gdzie jego zasięg obejmuje obszar od środkowego Chile i północnej Argentyny, poprzez Urugwaj, Paragwaj, Boliwię po środkową i wschodnią Brazylię. Poza tym szeroko rozprzestrzeniony jako gatunek inwazyjny[5]. Na niektórych obszarach podlega obowiązkowemu zwalczaniu (np. w Nowej Południowej Walii nakazuje to Weeds Act z 1993).

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Jest wyprostowanym, wieloletnim krzewem o wysokości 2-3 metrów[6].
Łodyga
Krucha. Młode łodygi są białawe, starsze pędy są zielone, ciemniejsze, prążkowane u podstawy i marmurkowe powyżej.
Liście
Jasnozielone liście o długości ok. 12 cm i szerokości do 2,5 cm przechodzą w pełny kolor zielony. Po złamaniu wydzielają gęsty sok o silnym zapachu[7].
Kwiaty
Zielonkawożółte. W dzień roślina wydziela nieprzyjemny zapach zbliżony do zapachu moczu, podczas gdy w nocy pachnie.
Owoce
Ciemnofioletowe, owalne jagody o długości 1 cm. Mają ciemnopurpurowy miąższ i 1-2 nasiona o długości od 3 do 4 mm o nieregularnym kształcie i ostrych krawędziach.

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Występuje przede wszystkim w krajobrazie rolniczym, na obszarach nadbrzeżnych i zakrzewionych. Na pastwiskach wypiera inne gatunki, a ze względu na swe trujące właściwości stanowi zagrożenie dla bydła. Kolonizuje także tereny podmokłe wzdłuż cieków, których prądy pomagają w jej rozsiewaniu. Nasiona roznoszone są także przez ptaki.

Gatunek ten stanowi poważny problem w rolnictwie, ze względu na toksyczność dla zwierząt gospodarskich (zwłaszcza bydła i drobiu). Wszystkie części materiału roślinnego – łodygi, liście, owoce, stanowią poważne zagrożenie dla zwierząt. Śmierć jest zwykle szybka i bolesna. Roślina może stanowić także zagrożenie dla niektórych innych zwierząt i ludzi. Kora C. parqui stanowi jednak jeden ze składników diety koszatniczek[8].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-10-29] (ang.).
  3. ↑ Cestrum parqui, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. ↑ Cestrum parqui, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2009-10-28] (ang.).
  5. ↑ Cestrum parqui. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2009-10-29]. (ang.).
  6. ↑ Global Invasive Species Database
  7. ↑ Cestrum parqui : Diario de plantas. [dostęp 2017-07-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-07)].
  8. ↑ Charles A. Woods, David K. Boraker. Octogon degus. „Mammalian species”, s. 1–5, 21 listopada 1975. The American Society of Mammalogists. (ang.).