Chelidura

Kikutniczka
	Chelidura
	Latreille, 1825
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	skorki
Podrząd	Neodermaptera
Nadrodzina	Forficuloidea
Rodzina	skorkowate
Podrodzina	Anechurinae
Rodzaj	kikutniczka
Synonimy
	Borelliola Semenov, 1908; Burriola Semenov, 1908; Chelidoura Géné, 1832; Chelidurella Verhoeff, 1902; Maraniola Harz & Kaltenbach, 1976; Mesochelidura Verhoeff, 1902;
	Borelliola Semenov, 1908; Burriola Semenov, 1908; Chelidoura Géné, 1832; Chelidurella Verhoeff, 1902; Maraniola Harz & Kaltenbach, 1976; Mesochelidura Verhoeff, 1902;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kikutniczka^[1], kusokrywka^[2] (Chelidura) – rodzaj skorków z rodziny skorkowatych i podrodziny Anechurinae.

Owady z tego rodzaju charakteryzują się krępym, nieco spłaszczonym ciałem, dużym i szerokim jak na skorki. Głowę mają zaopatrzoną w zbudowane z około 13 członów czułki^[2]^[3] oraz przeciętnie małe, ale wyłupiaste oczy^[3]. Zarys przedplecza ma kształt poprzecznego prostokąta^[2]^[3]. Pod szczątkowymi, stykającymi się na krótkim odcinku środkowym krawędzi wewnętrznych pokrywami (tegminami)^[3] brak jest zupełnie tylnej pary skrzydeł^[2]^[3]. Odnóża są stosunkowo krótkie. Odwłok rozszerza się od nasady ku wierzchołkowi, w którego okolicy osiąga swą największą szerokość. Ostatni z jego tergitów jest bardzo szeroki i krótki. Mniejsze lub większe pygidium bywa niekiedy ukryte i z góry niewidoczne^[3]. Zwykle pygidium samicy jest trapezowate, a samca prostokątne. Przysadki odwłokowe (szczypce) są u samicy prawie proste^[2], a u samca grube, szeroko rozstawione i łukowato wygięte^[2]^[3].

Przedstawiciele rodzaju zasiedlają krainę palearktyczną^[3]. W Europie stwierdzono 14 gatunków^[4]. Z Polski wykazano tylko kikutniczkę pospolitą, ale Chelidura transsilvanica może występować na południowym wschodzie tego kraju^[2].

Takson ten wprowadził w 1825 roku Pierre-André Latreille. Dotychczas opisano 19 należących doń gatunków^[5]:

Chelidura acanthopygia (Géné, 1832) – kikutniczka pospolita
Chelidura apfelbecki Werner, 1907
Chelidura aptera (Megerle, 1825)
Chelidura bolivari Dubrony, 1878
Chelidura carpathica Steinmann & Kis, 1990
Chelidura chelmosensis (Maran, 1965)
Chelidura euxina (Semenov, 1907)
Chelidura mutica Krauss, 1886
Chelidura nuristanica Steinmann, 1977
Chelidura occidentalis de Fernandes, 1973
Chelidura przewalskii (Semenov, 1908)
Chelidura pyrenaica (Bonelli, 1832)
Chelidura redux (Semenov, 1908)
Chelidura russica Steinmann, 1977
Chelidura semenovi Bey-Bienko, 1934
Chelidura specifica Steinmann, 1989
Chelidura thoracica Fischer von Waldheim, 1846
Chelidura tibetana (Semenov Tian-Shansky & Bey-Bienko, 1935)
Chelidura transsilvanica Ebner, 1932

Przypisy

↑ Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000, s. 100. ISBN 83-7073-132-5.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Władysław Bazyluk: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XII: Skorki - Dermaptera. Warszawa: Polski Związek Entomologiczny, PWN, 1956.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Henrik Steinmann: Dermaptera: Eudermaptera II. Berlin, Nowy Jork: Walter de Gruyter, 1993, seria: Das Tierreich.
↑ Chelidura. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2019-01-02].
↑ Heidi Hopkins, Michael D. Maehr, Fabian Haas, Lesley S. Deem: genus Chelidura Latreille, 1825. [w:] Dermaptera Species File (Version 5.0/5.0) [on-line]. [dostęp 2018-01-02].

[Zahradnik-1] Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000, s. 100. ISBN 83-7073-132-5.

[Bazyluk-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Władysław Bazyluk: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XII: Skorki - Dermaptera. Warszawa: Polski Związek Entomologiczny, PWN, 1956.

[Steinmann-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Henrik Steinmann: Dermaptera: Eudermaptera II. Berlin, Nowy Jork: Walter de Gruyter, 1993, seria: Das Tierreich.

[fe-4] Chelidura. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2019-01-02].

[dsf-5] Heidi Hopkins, Michael D. Maehr, Fabian Haas, Lesley S. Deem: genus Chelidura Latreille, 1825. [w:] Dermaptera Species File (Version 5.0/5.0) [on-line]. [dostęp 2018-01-02].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]