Choisya

Choisya
Ilustracja
Choisya ternata
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

mydleńcowce

Rodzina

rutowate

Rodzaj

Choisya

Nazwa systematyczna
Choisya Kunth
F.W.H.von Humboldt, A.J.A.Bonpland & C.S.Kunth, Nov. Gen. Sp. 6: 4 (1823)[3]
Typ nomenklatoryczny

C. ternata Kunth[4]

Synonimy
  • Astrophyllum Torr. & A.Gray
  • Juliania La Llave[3]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Choisya – rodzaj roślin z rodziny rutowatych. Obejmuje 6 gatunków[3]. Zasięg rodzaju obejmuje środkowy i północny Meksyk oraz południowo-zachodnią część Stanów Zjednoczonych (stany Arizona, Nowy Meksyk i Teksas)[3][5]. Rośliny te rosną w formacjach pustynnych i w widnych lasach[5].

Rośliny te uprawiane są na obszarach o ciepłym klimacie jako ozdobne, zwłaszcza Choisya ternata. Walorem tych roślin jest obfite kwitnienie, pachnące kwiaty, zimozielone ulistnienie[6] oraz odporność na suszę i warunki miejskie[5]. Wyhodowano także odmiany ozdobne o liściach żółtych (Ch. ternata 'Sundance' i Ch. × dewitteana 'Aztec Pearl')[6][5]. W warunkach Europy Środkowej uprawiane bywają jako rośliny doniczkowe w szklarniach[7].

Nazwa rodzaju upamiętnia szwajcarskiego botanika – Jacquesa Denysa Choisy'ego (1799–1859)[5].

Choisya × dewitteana

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Krzewy osiągające do 3 m wysokości[5].
Liście
Zimozielone, naprzeciwległe, aromatyczne[5], dłoniasto złożone z trzech lub 5–12 listków[8].
Kwiaty
Pojedyncze lub skupione w szerokich, spłaszczonych od góry wiechach wyrastających na końcach pędów i w kątach liści. Kwiaty są obupłciowe, zwykle pięciokrotne, rzadziej czterokrotne, z zielonymi działkami kielicha i białymi płatkami korony[8][5]. Pręciki występują zwykle w liczbie 10[5]. Nitki pręcików są w dole spłaszczone, w górze szydłowate, pylniki krótsze od nitek, jajowate. Dysk miodnikowy poduszeczkowaty. Górna zalążnia na gynoforze[8], pięciokomorowa. W każdej z komór znajdują się po dwa zalążki. Szyjka słupka jest krótka i zwieńczona jest znamieniem główkowatym z pięcioma łatkami[8].
Owoce
Rozpadają się na 2–5 mieszków połączonych nasadami, każdy z pojedynczym lub dwoma nasionami. Nasiona eliptycznonerkowate[8].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj z podrodziny Toddalioideae z rodziny rutowatych Rutaceae[9].

Wykaz gatunków[3]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-02-15] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-02-15] (ang.).
  3. ↑ a b c d e Choisya Kunth. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-02-15].
  4. ↑ Choisya. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-02-15].
  5. ↑ a b c d e f g h i Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 367. ISBN 0-333-73003-8.
  6. ↑ a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 196, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  7. ↑ Jerzy Hrynkiewicz-Sudnik, Bolesław Sękowski, Mieczysław Wilczkiewicz, Rozmnażanie drzew i krzewów liściastych, wyd. 3, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 377, ISBN 83-01-13434-8, OCLC 749776599.
  8. ↑ a b c d e K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. X. Flowering Plants. Eudicots. Heidelberg, Dordrecht, London, New York: Springer, 2011, s. 328. ISBN 978-3-642-14396-0.
  9. ↑ Genus: Choisya Kunth. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-02-15].