Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
chropiatka cuchnąca |
Nazwa systematyczna | |
Thelephora palmata (Scop.) Fr Syst. mycol. (Lundae) 1: 432 (1821) |
Chropiatka cuchnąca (Thelephora palmata (Scop.) Fr.) – gatunek grzybów z rodziny chropiatkowatych[1].
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Thelephora, Thelephoraceae, Thelephorales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1772 r. Joannes Antonius Scopoli nadając mu nazwę Clavaria palmata. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1821 r. Elias Fries, przenosząc go do rodzaju Thelephora[1]. Synonimy naukowe[2]:
Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też pod nazwami chropiatka palmiasta i pleśniak gałęzisty[3].
Krzaczkowato rozgałęziony o wysokości do 10 cm, bez wyraźnego głównego trzonu. Gałązki gęste, o końcach spłaszczonych z ząbkami. Powierzchnia gładka o barwie ciemnobrązowawej, czekoladowobrązowej lub rdzawo-brązowej, często z fioletowym odcieniem. W młodości końce odcinków mają białawe zakończenia[4][5].
Czarnobrązowy, bardzo ścisły i łykowaty, o nieprzyjemnym zapachu czosnku lub zgniłej kapusty. Czasami jednak brak zapachu. Po wysuszeniu staje się kruchy[6][4].
Zarodniki brązowe, nieregularnie graniaste o rozmiarach 8-12 × 7-9 μm. Powierzchnia z krótkimi kolcami o rozmiarach 0,5-1,5 μm[5]. Podstawki o rozmiarach 70-100 × 9-12 μm i 2-4 sterygmach. Cystyd brak. Strzępki o szerokości 3-9 μm ze sprzążkami, często z wtórnymi przegrodami. W obłoczni strzępki zagęszczone, często na końcach odcinków strzępki są sterylne[5].
Chropiatka cuchnąca jest szeroko rozprzestrzeniona. Występuje w Ameryce Północnej i Środkowej, Europie, Azji i Australii[7]. W Polsce jest dość pospolita[6], ale znajduje się na czerwonych listach gatunków zagrożonych w Niemczech i Holandii[3].
Rośnie przeważnie grupami w lasach iglastych i mieszanych, wśród mchów i igliwia, zwłaszcza pod sosnami. Pojawia się od lipca do listopada[3].
Najbardziej podobna jest chropiatka kwiatowata (Thelephora anthocephala). Ma podobne, krzaczkowate owocniki, ale mniejsze, czasami przypominające koronę kwiatu. Nie wydzielają zapachu[4]. Występuje w lasach liściastych[3].