Coleotrype

*Coleotrype*
	; Coleotrype natalensis
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Klad	rośliny naczyniowe
Klad	Euphyllophyta
Klad	rośliny nasienne
Klasa	okrytonasienne
Klad	jednoliścienne
Rząd	komelinowce
Rodzina	komelinowate
Rodzaj	Coleotrype
	Nazwa systematyczna
	Coleotrype C. B. Clarke; A.L.P.P.de Candolle & A.C.P.de Candolle, Monogr. Phan. 3: 238 (1881)
	Typ nomenklatoryczny
	Coleotrype natalensis C. B. Clarke
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Coleotrype C.B.Clarke – rodzaj roślin z rodziny komelinowatych. Obejmuje 10 gatunków występujących w środkowej, wschodniej i południowej Afryce oraz na Madagaskarze, gdzie sześć gatunków występuje endemicznie^[3].

Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckich słów κολεός (koleos – pochwa liściowa) oraz τρύπα (tripa – otwór), odnosząc się do przebijania pochew liściowych przez kwiatostany tych roślin^[5].

Morfologia

Wieloletnie rośliny zielne^[6]. Kwiaty zebrane w siedzący, ścisły kwiatostan złożony z kilku dwurzędek, z których każda wsparta jest dużą, jajowatą podsadką^[6]. Kwiatostan wyrasta z kąta liścia, przebijając u nasady rurkowatą pochwę liściową^[7]. Kwiaty siedzące. Listki zewnętrznego okółka okwiatu niemal równej wielkości; listki wewnętrznego okółka okwiatu równe lub nierówne, w połowie zrośnięte w wąską rurkę^[6]. Pręciki równej lub różnej długości, o nitkach zrośniętych z rurką okwiatu, niekiedy także ze sobą, bródkowatych lub nagich i pylnikach pękających wzdłużnie lub przez wierzchołkowy otwór^[6]. Zalążnia siedząca, wolna, jajowata, trójkomorowa^[7]. Trójgraniasto-jajowate, trójkomorowe, owłosione wierzchołkowo, pękające komorowo torebki^[7] pozostają ukryte między podsadkami i trwałymi listkami zewnętrznego okółka okwiatu^[6].

Liczba chromosomów 2n wynosi 36 lub 42^[6].

Systematyka

Pozycja systematyczna: Rodzaj z podplemienia Coleotrypinae w plemieniu Tradescantieae podrodziny Commelinoideae w rodzinie komelinowatych (Commelinaceae)^[8].

Wykaz gatunków^[3]

Coleotrype baronii Baker
Coleotrype brueckneriana Mildbr.
Coleotrype goudotii C.B.Clarke
Coleotrype laurentii K.Schum.
Coleotrype lutea H.Perrier
Coleotrype madagascarica C.B.Clarke
Coleotrype natalensis C.B.Clarke
Coleotrype synanthera H.Perrier
Coleotrype udzungwaensis Faden & Layton
Coleotrype vermigera H.Perrier

Znaczenie użytkowe

Coleotrype laurentii stosowana jest jako roślina lecznicza w zapaleniu gardła^[9].

Coleotrype natalensis o fioletowych kwiatach uprawiana jest w Południowej Afryce jako roślina ozdobna^[10].

Przypisy

↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-07-27] (ang.).
↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2023-01-27]. (ang.).
↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2023-01-27]. (ang.).
↑ Etymologisches Wörterbuch der botanischen Pflanzennamen.. Springer, 2013, s. 119. ISBN 978-3-0348-7650-6.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f R.B. Faden: Commelinaceae. W: Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 4: Flowering Plants. Monocotyledons: Alismatanae and Commelinanae (except Gramineae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 120. DOI: 10.1007/978-3-662-03531-3. ISBN 978-3-662-03531-3. (ang.).
↑ ^a ^b ^c William H. Harvey: Flora Capensis. Volume 7, Pontederiaceae to Gramineae. Wyd. reprint. Place of publication not identified: Cambridge University Press, 1900, s. 13. ISBN 978-1-108-06815-4.
↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2023-01-27]. (ang.).
↑ Maurice M. Iwu: Handbook of African medicinal plants. Wyd. Second. Boca Raton, FL: CRC Press, 2014, s. 31. ISBN 978-1-4665-7197-6.
↑ Ernst J. Van Jaarsveld: Waterwise gardening in South Africa and Namibia. Cape Town: Penguin, 2013, s. 314. ISBN 978-1-4323-0359-4.

[apweb-1] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-07-27] (ang.).

[ruggiero-2] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[kew-3] Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2023-01-27]. (ang.).

[ing-4] Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2023-01-27]. (ang.).

[dict-5] Etymologisches Wörterbuch der botanischen Pflanzennamen.. Springer, 2013, s. 119. ISBN 978-3-0348-7650-6.

[kub-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f R.B. Faden: Commelinaceae. W: Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 4: Flowering Plants. Monocotyledons: Alismatanae and Commelinanae (except Gramineae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 120. DOI: 10.1007/978-3-662-03531-3. ISBN 978-3-662-03531-3. (ang.).

[fcap-7] William H. Harvey: Flora Capensis. Volume 7, Pontederiaceae to Gramineae. Wyd. reprint. Place of publication not identified: Cambridge University Press, 1900, s. 13. ISBN 978-1-108-06815-4.

[grin-8] USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2023-01-27]. (ang.).

[med-9] Maurice M. Iwu: Handbook of African medicinal plants. Wyd. Second. Boca Raton, FL: CRC Press, 2014, s. 31. ISBN 978-1-4665-7197-6.

[ozd-10] Ernst J. Van Jaarsveld: Waterwise gardening in South Africa and Namibia. Cape Town: Penguin, 2013, s. 314. ISBN 978-1-4323-0359-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]