Colobognatha

Colobognatha
Brandt, 1834
Ilustracja
Octoglena sierra
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Podtyp

wije

Gromada

dwuparce

Podgromada

Chilognatha

Infragromada

Helminthomorpha

(bez rangi) Colobognatha

Colobognatha – kohorta[1][a] wijów z gromady dwuparców i podgromady Chilognatha.

Dwuparce te mają głowę znacznie węższą od tułowia, wyposażoną w co najwyżej dwie pary oczu prostych[4] i mniej lub bardziej sztyletowate narządy gębowe[1] z gnatochilarium pozbawionym głaszczków i wargą górną pozbawioną ząbków. Nie występują u nich narządy Tömösváry’ego. Gruczoły obronne po bokach ciała mają kształt rurkowaty. U samców dziewiąta i dziesiąta para odnóży przekształcone są w gonopody o zmiennej ilości członów, przy czym do przekształcenia dochodzi stopniowo wraz z kolejnymi wylinkami[4]. W przeciwieństwie do Eugnatha gonopody te cechuje nieznaczna zmienność międzygatunkowa i nie odgrywają one kluczowej roli w diagnostyce[5]. Larwy wyróżniają się obecnością czterech par odnóży w pierwszym stadium. Jeden z rodziców sprawuje opiekę na jajami[1].

Krocionogi te rozsiedlone są kosmopolitycznie. Występują na wszystkich kontynentach oprócz Antarktydy. Na Syberii przekraczają koło podbiegunowe. Na południe sięgają południowego Chile, południowoafrykańskiej Prowincji Przylądkowej Zachodniej oraz nowozelandzkich wysp Auckland. Jako jedyni przedstawiciele infragromady Helminthomorpha występują na południowoatlantyckiej Wyspie Świętej Heleny. Dotychczas nie są znani z Lewantu, Półwyspu Arabskiego, większej części Afryki, prawie całej Azji Środkowej, większej części Kanady, Argentyny i Urugwaju[6].

Takson ten wprowadzony został w 1834 przez Johanna Friedricha von Brandta[7]. Zalicza się doń 4 rzędy[2][3]:

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ W literaturze anglojęzycznej takson ten ma rangę subterclass[2][3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Jolanta Wytwer: gromada: dwuparce – Diplopoda. W: Zoologia t. 2 Stawonogi cz. 2 Tchawkodyszne. Czesław Błaszak (red.). Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 29–52.
  2. ↑ a b William Shear, Class Diplopoda de Blainville in Gervais, 1844, [w:] Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness, „Zootaxa”, 3148, 2011, s. 159–164 [dostęp 2017-10-11].
  3. ↑ a b P. Sierwald: Colobognatha. [w:] MilliBase [on-line]. 2016. [dostęp 2017-10-14].
  4. ↑ a b Descriptions and putative apomorphies of millipede clades. [w:] Milli-PEET: Millipede Systematics [on-line]. Field Museum of Natural History, 26 września 2006. [dostęp 2017-10-10].
  5. ↑ Michael S. Brewer, Petra Sierwald, Jason E. Bond. Millipede taxonomy after 250 years: Classification and taxonomic practices in a mega-diverse yet understudied arthropod group. „PLoS ONE”. 7 (5), 2012. DOI: 10.1371/journal.pone.0037240. 
  6. ↑ Rowland M. Shelley, Sergei I. Golovatch. Atlas of myriapod biogeography. I. Indigenous ordinal and supra-ordinal distributions in the Diplopoda: Perspectives on taxon origins and ages, and a hypothesis on the origin and early evolution of the class. „Insecta Mundi”. 158, s. 1–134, 2011. 
  7. ↑ J.F. Brandt: Ueber saugende Myriapoden (Colobognatha). Isis, 1834.