Conversio Bagoariorum et Carantanorum

Conversio Bagoariorum et Carantanorum („Nawrócenie Bawarów i Karyntyjczyków”)^[a] – traktat spisany po łacinie w Salzburgu ok. roku 870, opisuje życie i działalność prawdopodobnego założyciela Salzburga Ruperta (zm. 710), w szczególności jego pracę misyjną w Bawarii. Dokument przedstawia także działalność biskupów i opatów w archidiecezji w Salzburgu. Zawiera też historię Słowian karynckich.

Powstanie i kontekst

Traktat powstał w drugiej połowie IX wieku, napisany być może przez Adalwina, arcybiskupa Salzburga, w czasie sporów arcybiskupów salzburskich z arcybiskupem morawskim Metodym o prawa misyjne do krajów słowiańskich. Dokument miał dowodzić starych praw archidiecezji salzburskiej do sprawowania zwierzchności kościelnej nad Słowianami karynckimi w czasie gdy bracia Cyryl i Metody głosili religię chrześcijańską wśród Słowian zamieszkujących Wielkie Morawy i Panonię, a także dowodzić praw Ludwika Niemieckiego do sprawowania politycznej kontroli nad tymi pierwszymi.

Treść

Traktat stanowi cenne źródło wiedzy na temat wczesnośredniowiecznej historii Słowian morawskich i bałkańskich, a także Awarów. Jest także kolejnym źródłem, obok kroniki Fredegara, wspominającym Samona. Samon, o którym pamięć zaginęła wśród Słowian czeskich (nie wspomina o nim Kronika Kosmasa z XII wieku), zachował się w przekazach Chorątan jako książę „chorątański”, któremu przypisuje się wręcz pochodzenie słowiańskie: Temporibus gloriosi regis Francorum Dagoberti Samo nomine quidam Sclavus, manens in Quarantanis fuit dux gentis illius^[1].

Uwagi

↑ Nazwa tego nieistniejącego plemienia występuje w wielu wariantach, polskim Chorątanie (Henryk Łowmiański), ruskim Chorutanie (głównie za latopisami, ale również Kazimierz Wachowski), łacińskim: Carantani/Qarantani, zlatynizowanym południowosłowiańskim: Karantanci i współczesnych polskich odłacińskich: Karantanowie, Karyntyjczycy etc. (Gerard Labuda), polskie tłumaczenie Conversio... weszło do polskiej historiografii jako traktat o „nawróceniu Bawarów i Karyntyjczyków” za Labudą, pomimo iż nazwa „Karyntyjczycy” (od nazwy krainy Karyntii) jest stosunkowo rzadko stosowana, a sam Labuda raczej stosował określenie Słowianie karynccy: Gerard Labuda, Pierwsze państwo słowiańskie. Państwo Samona, Wodzisław Śląski 2009, s. 27 i n.

Przypisy

↑ Kazimierz Wachowski: Słowiańszczyzna zachodnia. Poznań: 2000, s. 40. ISBN 83-7063-271-8.

Bibliografia

Gerard Labuda: Słowiańszczyzna pierwotna (wybór tekstów). Warszawa: 1954.

[1] Nazwa tego nieistniejącego plemienia występuje w wielu wariantach, polskim Chorątanie (Henryk Łowmiański), ruskim Chorutanie (głównie za latopisami, ale również Kazimierz Wachowski), łacińskim: Carantani/Qarantani, zlatynizowanym południowosłowiańskim: Karantanci i współczesnych polskich odłacińskich: Karantanowie, Karyntyjczycy etc. (Gerard Labuda), polskie tłumaczenie Conversio... weszło do polskiej historiografii jako traktat o „nawróceniu Bawarów i Karyntyjczyków” za Labudą, pomimo iż nazwa „Karyntyjczycy” (od nazwy krainy Karyntii) jest stosunkowo rzadko stosowana, a sam Labuda raczej stosował określenie Słowianie karynccy: Gerard Labuda, Pierwsze państwo słowiańskie. Państwo Samona, Wodzisław Śląski 2009, s. 27 i n.

[2] Kazimierz Wachowski: Słowiańszczyzna zachodnia. Poznań: 2000, s. 40. ISBN 83-7063-271-8.

[a]

[1]