Coraebus rubi

	Coraebus rubi
	(Linnaeus, 1767)
	; Widok z góry
	; Widok z boku
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Gromada	owady
Rząd	chrząszcze
Podrząd	chrząszcze wielożerne
Nadrodzina	bogatki
Rodzina	bogatkowate
Podrodzina	Agrilinae
Plemię	Coraebini
Rodzaj	Coraebus
Gatunek	Coraebus rubi
Synonimy
	Buprestis rubi Linnaeus, 1767;
	Buprestis rubi Linnaeus, 1767;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Coraebus rubi – gatunek chrząszcza z rodziny bogatkowatych i podrodziny Agrilinae. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję i Afrykę Północną. Larwy rozwijają się w korzeniach jeżyn, malin i róż. Owady dorosłe żerują na młodych liściach.

Taksonomia

Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1767 roku przez Karola Linneusza pod nazwą Buprestis rubi^[1].

Morfologia

Chrząszcz o wydłużonym ciele długości od 7,5 do 11 mm. Ubarwienie ma czarniawe ze spiżowym połyskiem na przedpleczu i wzdłuż szwu pokryw oraz niebieskawym połyskiem na pozostałej części pokryw. Głowę ma zaopatrzoną w duże, dochodzące do przedniej krawędzi przedplecza oczy. Czułki ma nie dłuższe od szerokości głowy, o członie drugim dwukrotnie dłuższym niż szerokim a członie przedostatnim poprzecznym, ząbkowane począwszy od czwartego członu. Przedplecze ma niezmodyfikowane krawędzie boczne, pasek białych włosków wzdłuż linii środkowej oraz głęboki poprzeczny wcisk wzdłuż krawędzi podstawowej, szczególnie dobrze wyrażony po bokach. Tarczka jest poprzecznie pomarszczona, matowa, pozbawiona kila. Pokrywy pozbawione są punktowanych pasów i mają słabo widoczne ząbkowanie na wierzchołkach. Na powierzchni pokryw występują białe włoski formujące poprzeczne, pofalowane przepaski. Genitalia samca cechują się łyżeczkowatym edeagusem^[2]^[3].

Ekologia i występowanie

Larwy są endoryzofagiczne i żerują w korzeniach roślin z rodziny różowatych. Wśród ich roślin żywicielskich wymienia się różne gatunki jeżyn, malin i róż^[4]^[3]. Przepoczwarczają się w okolicy szyi korzeniowej^[5]. Owady dorosłe obserwuje się latem. Żerują na młodych liściach (foliofagi), obgryzając je od krawędzi^[4]. Cechują się małą ruchliwością. Zaniepokojone podkurczają odnóża i opadają na ziemię, przez dłuższy czas udając martwe^[4].

Gatunek palearktyczny, w Europie znany z Portugalii, Hiszpanii, Francji, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskich części Turcji i Rosji^[1]. Z Polski podawany jest na podstawie nielicznych, starych doniesień i jego współczesne występowanie nie jest pewne^[4]. Na „Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce” umieszczony jest jako zagrożony gatunek o niedostatecznie rozpoznanym statusie (DD)^[6]. Z kolei na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” umieszczony jest jako gatunek krytycznie zagrożony wymarciem (CR)^[7]. Poza Europą notowany jest z Afryki Północnej^[1], anatolijskiej części Turcji, Zakaukazia, Syrii i północnych Indii^[3]^[4].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Coraebus rubi (Linnaeus, 1767). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-08-09].
↑ M. Niehuis. Beitrag zur kenntnis der Coroebus-Arten des Nahen Ostens (Coleoptera, Buprestidae). „Acta Coleopterologica”. 7 (2), s. 69-82, 1991.
↑ ^a ^b ^c Karl Wilhelm Harde: Familie Buprestidae (Prachtkäfer). W: Die Käfer Mitteleuropeas Band 6: Diversicornia. Heinz Freude, Karl Wilhelm Harde, Gustav Adolf Loshe (red.). Krefeld: Goecke & Evers Verlag, 1979, s. 204–247.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Część XXIII, zeszyt 10. Chrząszcze – Coleoptera. Buprestoidea, Elateroidea i Cantharoidea.. Warszawa: 1985.
↑ Klaus Hellriegel. Faunistik der Prachtkäfer von Südtirol. „Forest observer”. 5, s. 179, 2010.
↑ Jerzy Pawłowski, Daniel Kubisz, Mieczysław Mazur: Coleoptera. Chrząszcze. W: Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Zbigniew Głowaciński, Małgorzata Makomaska-Juchiewicz, Grażyna Połczyńska-Konior (red.). Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk (PAN), 2002, s. 88-110. ISBN 83-901236-8-1.
↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.

[fe-1] Coraebus rubi (Linnaeus, 1767). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-08-09].

[Niehuis-2] M. Niehuis. Beitrag zur kenntnis der Coroebus-Arten des Nahen Ostens (Coleoptera, Buprestidae). „Acta Coleopterologica”. 7 (2), s. 69-82, 1991.

[fhl-3] Karl Wilhelm Harde: Familie Buprestidae (Prachtkäfer). W: Die Käfer Mitteleuropeas Band 6: Diversicornia. Heinz Freude, Karl Wilhelm Harde, Gustav Adolf Loshe (red.). Krefeld: Goecke & Evers Verlag, 1979, s. 204–247.

[Burakowskietal-4] B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Część XXIII, zeszyt 10. Chrząszcze – Coleoptera. Buprestoidea, Elateroidea i Cantharoidea.. Warszawa: 1985.

[Hellriegel-5] Klaus Hellriegel. Faunistik der Prachtkäfer von Südtirol. „Forest observer”. 5, s. 179, 2010.

[clz-6] Jerzy Pawłowski, Daniel Kubisz, Mieczysław Mazur: Coleoptera. Chrząszcze. W: Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Zbigniew Głowaciński, Małgorzata Makomaska-Juchiewicz, Grażyna Połczyńska-Konior (red.). Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk (PAN), 2002, s. 88-110. ISBN 83-901236-8-1.

[Farkacetal-7] Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]