Cryptocarya

Cryptocarya
Ilustracja
Cryptocarya obovata
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

magnoliopodobne

Rząd

wawrzynowce

Rodzina

wawrzynowate

Rodzaj

Cryptocarya

Nazwa systematyczna
Cryptocarya R.Br.
Prodr. Fl. Nov. Holland.: 402 (1810)[3]
Typ nomenklatoryczny

C. glaucescens R. Brown[4]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Cryptocarya meissneriana
Cryptocarya glaucescens

Cryptocarya – rodzaj drzew i krzewów z rodziny wawrzynowatych (Lauraceae). Obejmuje co najmniej 359 gatunków[3]. W większości występują one w Azji Południowo-Wschodniej i Australazji (47 gatunków w Australii)[5], z centrum zróżnicowania w Malezji[6]. Poza tym obecne w południowej Afryce, na Madagaskarze, w tropikach Ameryki Południowej oraz w Chile[3].

Liczne gatunki wykorzystywane są jako źródło drewna, przy czym C. pleurosperma z północno-wschodniej Australii ma tak silnie parzący sok, że drzewo omijane jest podczas wycinki. Do gatunków dostarczających szczególnie cenionego drewna należą C. glaucescens i C. hornei. Owoce i nasiona niektórych gatunków wykorzystywane są jako aromatyczne przyprawy (C. agathophylla, C. moschata). Z owoców południowoafrykańskiego C. latifolia wyrabia się aromatyczny olej. Z kolei z C. massoy aromatyczny olejek wyrabia się z kory[5].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Cryptocarya triplinervis
Cryptocarya rigida
Pokrój
Drzewa i krzewy[6].
Liście
Skrętoległe, rzadko naprzeciwległe, pojedyncze, całobrzegie[7][6].
Kwiaty
Obupłciowe, drobne, trzykrotne, zebrane w zwykle dość krótkie, wiechowate kwiatostany. Okwiat złożony jest z równych listków. Pręcików jest 9, o pylnikach dłuższych od nitek, często ze strzałkowatą nasadą, jeden okółek wykształcony jest jako prątniczki. Zalążnia siedząca, zamknięta jest w rurce okwiatu, zwieńczona równowąską szyjką i drobnym znamieniem, rzadko podzielonym[6][7].
Owoce
Kulistawy lub eliptyczny pestkowiec zamknięty w całości w zmięśniałym lub drewniejącym dnie kwiatowym i rurce kwiatowej[6][7].

Systematyka

[edytuj | edytuj kod]
Cryptocarya angustifolia
Cryptocarya alba
Pozycja systematyczna

Jeden z rodzajów rodziny wawrzynowatych (Lauraceae), wchodzącej w skład rzędu wawrzynowców (Laurales)[2][8]. Zaliczane są tutaj gatunki (wszystkie z Madagaskaru) z dawniej wyodrębnianego rodzaju Ravensara Sonn.[7]

Wykaz gatunków[3]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-02-17] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-02-17] (ang.).
  3. ↑ a b c d e Cryptocarya R.Br.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-02-17].
  4. ↑ Cryptocarya. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-02-17].
  5. ↑ a b David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 252, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. ↑ a b c d e Xi-wen Li, Jie Li, Henk van der Werff: Cryptocarya R. Brown. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2022-02-17].
  7. ↑ a b c d Klaus Kubitzki, J.G. Rohwer, V. Bittrich (red.), Flowering plants, dicotyledons: magnoliid, hamamelid, and caryophyllid families, Berlin 1993, s. 386, ISBN 978-3-662-02899-5, OCLC 861705944.
  8. ↑ Genus Cryptocarya R. Br.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-02-17].