Czarnogłów (mitologia)
| bóg zwycięstwa i wojny | |
| Teren kultu | |
|---|---|
| Szczególne miejsce kultu | |
Czarnogłów (staroislandzki: Tjarnaglofi) – bóg zwycięstwa i wojny czczony na Rugii, prawdopodobnie w grodzie Jasmund, wymieniony razem ze Świętowitem, Rugiewitem, Turupitem, Puruwitem (Porewitem lub Porenutem) i Pizamarem w islandzkiej Knýtlinga-sadze.
Piąty bóg nazywał się Pizamar z miejsca zwanego Jasmund i został zniszczony przez ogień. Był też Tjarnaglofi, ich bóg zwycięstwa, który towarzyszył im w kampaniach wojskowych. Miał srebrne wąsy i stawiał opór dłużej niż inni, ale jego również udało się po latach dostać. W sumie podczas tej wyprawy ochrzczono pięć tysięcy[1].
Aleksander Gieysztor[2] oraz Andrzej Szyjewski[3] odczytali imię jako „Czarnogłów”. Aleksander Brückner uważał natomiast, że jedynym słusznym zapisem imienia jest „Trzygłów”[4]. Jerzy Strzelczyk zauważa, że wojenny charakter boga może przemawiać na korzyść odczytu „Trzygłów”, lecz wojenny charakter był cechą wspólną dla wielu bogów połabskich i pomorskich[5]. Henryk Łowmiański uznał, że Czarnogłów jest „cmentarną transformacją Czarnoboga”, a Leszek Moszyński zaproponował odczyt „T'arnogłowy” oznaczający „z głową ukoronowaną cierniem”, co ma nawiązywać do korony cierniowej Jezusa i być wpływem chrześcijańskim na późne pogaństwo połabskie[5]. Według Jarosława Gorbaczowa posąg Czarnogłowa mógł być w istocie posągiem Jarowita lub Peruna[6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ The Gods and Holy Places of the Knýtlinga Saga [online], In Nomine Jassa, 30 maja 2016 [dostęp 2020-09-22] (ang.).
- ↑ Aleksander Gieysztor, Mitologia Słowian, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2006, s. 153, ISBN 978-83-235-0234-0.
- ↑ Andrzej Szyjewski, Religia Słowian, Kraków: Wydawnictwo WAM, 2003, s. 121, ISBN 83-7318-205-5, OCLC 54865580 [dostęp 2020-09-22].
- ↑ Aleksander Brückner, Mitologia słowiańska i polska, wyd. 2, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985, s. 193, ISBN 83-01-06245-2, OCLC 15184747 [dostęp 2020-09-22].
- ↑ a b Jerzy Strzelczyk, Mity, podania i wierzania dawnych Słowian, wyd. 1, Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 1998, s. 212–213, ISBN 83-7120-688-7, OCLC 41479163 [dostęp 2020-09-22].
- ↑ Yaroslav Gorbachov, What Do We Know about *Čьrnobogъ and *Bělъ Bogъ?, „Russian History”, 44 (2–3), 2017, s. 209–242, DOI: 10.1163/18763316-04402011, ISSN 1876-3316 [dostęp 2020-09-27] (ang.).
