Czerwone (Polska)

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Królestwa Polskiego hasło Czerwone

Ten artykuł dotyczy wsi na Podlasiu. Zobacz też: wieś na Ukrainie.

Czerwone

wieś
Czerwone - widok od strony zachodniej
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	kolneński
Gmina	Kolno
Liczba ludności (2011)	978[2][3]
Strefa numeracyjna	86
Kod pocztowy	18-500[4]
Tablice rejestracyjne	BKL
SIMC	0399410[5]
Położenie na mapie gminy wiejskiej Kolno Czerwone
Położenie na mapie Polski Czerwone
Położenie na mapie województwa podlaskiego Czerwone
Położenie na mapie powiatu kolneńskiego Czerwone
53°25′25″N 21°53′22″E/53,423611 21,889444[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Czerwone – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie kolneńskim, w gminie Kolno^[5][6].

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Parafia Najświętszego Serca Jezusowego w Koźle^[7] lub do parafii Chrystusa Króla Wszechświata w Kolnie^[8].

Historia

Wieś królewska położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie kolneńskim ziemi łomżyńskiej województwa mazowieckiego^[9].

W czasie walk z bolszewikami, 11 czerwca 1920 r., przez Czerwone przeszedł 3 Lubelski dywizjon artylerii konnej im. płk. Włodzimierza Potockiego (3 dak).

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku zamieszkiwało tu 1.013 osób, wszystkie były wyznania rzymskokatolickiego i zadeklarowały polską przynależność narodową. Było tu 175 budynków mieszkalnych^[10]. Działała tu cegielnia, cztery sklepy spożywcze i wiatrak^[11].

W dniu 18 kwietnia 1952 r., na jednej z posesji, samobójstwo popełnił komendant Komendy Powiatu Kolno Narodowego Zjednoczenia Wojskowego kryptonim „Łuków”, chor. Hieronim Rogiński „Róg”, otoczony przez siły UB i KBW^{[potrzebny przypis]}. W dniu 24 października 2008 r. został on pośmiertnie odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Do 1954 roku miejscowość była siedzibą gminy Czerwone, w skład której wchodziło 21 gromad^[12]. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Czerwone. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie łomżyńskim.

Obecnie w Czerwonem znajduje się około 230 budynków mieszkalnych w większości domy jednorodzinne, w których zamieszkuje ponad 1000 mieszkańców.

Średniowieczne grodzisko

Szkoła Podstawowa im. Marszałka Józefa Piłsudskiego

Droga krajowa nr. 63 (widok od południa)

Zabytki

• drewniane domy z XIX wieku
• grodzisko średniowieczne po dworze książąt mazowieckich w pobliżu drogi do miejscowości Kozioł
• pozostałości wkopów i nasypów kolejowych z 1914 r. na Sztrece
• krzyże przydrożne z XIX w., w tym jeden upamiętniający działalność w powstaniu styczniowym tzw. żandarmerii wieszającej

Gospodarka

• Tartak Czerwone
• Gospodarstwa rolne nastawione głównie na chów bydła lub trzody chlewnej

Transport

Przez miejscowość przebiega droga krajowa:

• 63 Węgorzewo – Pisz – Czerwone – Kolno – Zambrów – Siedlce – Sławatycze.

Edukacja

W miejscowości znajduje się Szkoła Podstawowa im. Józefa Piłsudskiego.

Zobacz też

• Powiat kolneński
• Gmina Kolno
• Czerwone Bagno

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 20445
2. Wieś Czerwone w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-03-30] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
3. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
4. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 182 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
5. GUS. Wyszukiwarka TERYT
6. Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
7. Opis parafii na stronie diecezji
8. Opis parafii na stronie diecezji
9. Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
10. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 43 .
11. The 1929 Polish Business Directory Project [online], data.jewishgen.org [dostęp 2017-04-03] .
12. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., Polska Rzeczpospolita Ludowa, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, ul Wawelska 1/3, 1952

Linkizwnętrzne

• Czerwone 1, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 841 .