Czosnek karatawski

Czosnek karatawski
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

czosnkowate

Rodzaj

czosnek

Gatunek

czosnek karatawski

Nazwa systematyczna
Allium karataviense Regel
Trudy Imp. S.-Peterburgsk. Bot. Sada 3(2):243. 1875
Multimedia w Wikimedia Commons
Kwiatostan A. karataviense

Czosnek karatawski (Allium karataviense Regel) – gatunek rośliny należący do rodziny czosnkowatych. Występuje na terenie Azji Środkowej, w Turkiestanie, Tadżykistanie i Uzbekistanie[3]. Nazwa gatunkowa pochodzi od łańcucha górskiego Kara Tau w Kazachstanie, gdzie po raz pierwszy botanicy znaleźli ten gatunek[4].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Roślina w czasie kwitnienia osiąga wysokość 25–30 cm. W naturze rośnie pojedynczo.
Cebula
duża.
Łodyga
Prosto wzniesiona, sztywna; wysokość w uprawie raczej do 25, niż 30 cm.
Liście
Są najbardziej charakterystyczną cechą odróżniającą ten gatunek od innych czosnków. Występują zazwyczaj 2, rzadziej 3, szerokoeliptyczne (szerokość do 12 cm), mięsiste, na końcach podwinięte i zaokrąglone, niebieskawozielone z metalicznym połyskiem; u egzemplarzy o kwiatach różowych lub purpurowych brzegi liści zaczerwienione.
Kwiaty
Zebrane w kuliste, gęste, średnicy 5–7 cm baldachy pozorne na szczycie łodygi. Przed rozwinięciem kwiatostan osłonięty jest błoniastą okrywą. Działki różowawe z czerwonym paskiem w środku lub białawe, lancetowate, na końcu zaostrzone.

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Bylina, geofit. Roślina w naturze występuje na pozbawionych lasu stokach górskich, a także w rzadkich zaroślach. Kwitnie od kwietnia do maja. Przyciąga motyle i pszczoły.

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]
  • Zastosowanie. Roślina ozdobna, do zastosowania w ogrodach skalnych i alpinariach; można też sadzić pojedyncze egzemplarze na trawnikach. Łatwa w uprawie. Zalecane sadzenie w małych-średnich grupach lub pojedynczo. Może powodować alergię przy bezpośrednim kontakcie – przy sadzeniu używać rękawiczek.
  • Wymagania. Mrozoodporność i wymagania klimatyczne – 4–8 strefa USDA; w Polsce mrozoodporność całkowita. Należy unikać nadmiernego nawodnienia, mogącego prowadzić do chorób grzybowych. Nasłonecznienie pełne lub półcień.
  • Uprawa. Głębokość sadzenia 15 cm, odległość 20 cm. Gleba lekko wilgotna, ale lekka i przepuszczalna. Przekwitłe kwiatostany, choć mają wartość dekoracyjną, jeśli nie planujemy zbioru nasion, należy usuwać, aby nie osłabiać rośliny. Rozmnażanie – wysiew nasion lub przez podział cebul; nasiona zbierać po pełnym dojrzeniu (uwaga: dla zapobieżenia wysypywaniu kwiatostan umieścić w torebce przymocowanej do łodygi), wysiewać od razu późnym latem lub na jesieni do gruntu lub pojemników, które po przemrożeniu można przenieść do zimnej szklarni dla przyspieszenia kiełkowania.

Niektóre kultywary

[edytuj | edytuj kod]
  • `Red Globe` – roślina większa, kwiatostany większe i bardziej regularne, kwiaty metalicznopurpurowe.
  • `Ivory Queen` – kwiaty czysto białe.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-09] (ang.).
  3. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-01].
  4. ↑ Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.