Czosnek kazachstański

Czosnek kazachstański
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

czosnkowate

Rodzaj

czosnek

Gatunek

czosnek kazachstański

Nazwa systematyczna
Allium oreophilum C.A. Mey.
Verz. Pfl. Casp. Meer. (C.A. von Meyer) 37. 1831
Synonimy
  • Allium ostrowskianum Regel
  • Allium platystemon Karelin & Kirilov.[3]
Multimedia w Wikimedia Commons
Kwiatostan

Czosnek kazachstański, czosnek Ostrowskiego[4] (Allium oreophilum C.A. Mey.) – gatunek rośliny należący do rodziny czosnkowatych. Gatunek występuje na terenie Kaukazu (Dagestan), Azji Środkowej (Dżungaro-Tarbagataj, Pamir, Ałaj, Tienszan), w Afganistanie, Pakistanie i północno-zachodnich Chinach (Sinciang)[3]. Nazwa gatunkowa tej rośliny oznacza „kochający góry”[5].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Pokrój
Roślina zielna, w czasie kwitnienia osiąga wysokość 20 cm.
Cebula
Okrągła do owalnej, do 2 cm średnicy, otoczona szarymi łuskami.
Łodyga
Prosto wzniesiona, sztywna, obła, do połowy objęta przez pochwy liści. W uprawie osiąga wysokość do 15 cm.
Liście
Dwa, wąskie, szarozielone, płaskie. Długości do 20 cm, szerokości do 1,5 cm, o czerwonawych brzegach.
Kwiaty
Zebrane na szczycie łodygi w luźne baldachy pozorne o średnicy 7–8 cm, liczące 10–15 kwiatów. Przed rozwinięciem kwiatostan osłonięty jest błoniastą, dwu-, rzadko trzyczęściową okrywą, o długości do 1 cm, czasem czerwonawą, ostro zakończoną. Szypułki równie długie lub dłuższe od szerokodzwonkowatych kwiatów, czasem z małym przykwiatkiem. Działki 8–11 mm długie, 4–4,4 mm szerokie, eliptyczne do owalnych, na końcu zwężone lub ostro zakończone, karminowoczerwone, z ciemniejszym paskiem w środku. Pręciki o połowę krótsze od działek; nitki do połowy zrośnięte u podstawy i przyrośnięte do działek okwiatu, całe, zewnętrzne wąskotrójkątne, wewnętrzne szersze. Szyjka słupka długa na ok. 1 mm, znamię trójdzielne, zalążnia owalna, bez miodników.

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Bylina, geofit cebulkowy. Roślina w naturze występuje w piętrze alpejskim i subalpejskim, na wysokości 2500–300 m n.p.m., na pozbawionych lasu stokach górskich, a także w rzadkich zaroślach. Kwitnie w czerwcu, zaś owoce dojrzewają w sierpniu.

Zastosowanie i uprawa

[edytuj | edytuj kod]
  • Zastosowanie. Roślina ozdobna, nadaje się do zastosowania w ogrodach skalnych i alpinariach, ale można ją też stosować na obwódki w założeniach regularnych. Jest łatwa w uprawie, w dobrych warunkach wykazuje pewną ekspansywność. Zalecane sadzenie w średnich grupach. Nadaje się na kwiat cięty. Oprócz typowej formy uprawiane są kultywary, np. `Zwanenburg` o intensywnie szkarłatnych kwiatach[5].
  • Wymagania. Mrozoodporność i wymagania klimatyczne – 4-7 strefa USDA; w Polsce mrozoodporność całkowita. Preferuje glebę lekką i przepuszczalną. W czasie wegetacji wskazane jest umiarkowane podlewanie, po zaniknięciu liści gleba powinna być sucha. Należy unikać nadmiernego nawodnienia, mogącego prowadzić do chorób grzybowych. Sadzić na stanowiskach w pełni nasłonecznionych lub w półcieniu (dobrze, jeśli słońce jest po południu).
  • Uprawa. Rozmnaża się przez wysiew nasion lub podział cebul. Cebule należy sadzić jesienią, na głębokości 7,5 cm od gruntu do podstawy cebuli, w odległości 7–15 cm. Nasiona należy zbierać w pełni dojrzałe (aby zapobiec wysypywaniu się nasion kwiatostan można umieścić w torebce przymocowanej do łodygi), a następnie wysiać późnym latem lub jesienią wprost do gruntu lub do pojemników. Pojemniki po przemrożeniu można przenieść do zimnej szklarni dla przyspieszenia kiełkowania.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-09] (ang.).
  3. ↑ a b Allium oreophilum. [w:] Flora of China [on-line]. [dostęp 2013-12-13].
  4. ↑ Czosnek Ostrowskiego. [w:] Atlas roślin Polski [on-line]. [dostęp 2013-12-06].
  5. ↑ a b Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.